LIFE EVENTS
HOOFDSTUK 1: Subjectieve beleving
Gewaarwording vs. waarneming
2 uiteinden van een continuüm
- Gewaarwording (sensatie) omvat de opname van stimulatie en het vertalen van deze stimulatie in
elektrochemische neuronale signalen die naar de hersenen gestuurd kunnen worden en daar omgezet worden.
- Waarneming (perceptie) is het organiseren, interpreteren en begrijpen v/d gewaarwordingen
1. Wat is emotie?
- 3 belangrijke functies van emoties:
Overlevingsgericht
Adequate communicatie in een sociale context
Cognitieondersteunend
- 3 aspecten van emoties:
Beoordeling v/d situatie of stimulus (evaluatie)
Respons (fysiologische opwinding, gezichtsuitdrukking, ander gedrag)
Bewust, subjectieve ervaring (waardoor we emotie kunnen duiden en benoemen, gevoelen)
= Reactie op een stimulus die bestaat uit een fysiologische opwinding en gepaard gaat met een evaluatie v/d stimulus,
een gezichtsuitdrukking en een subjectieve ervaring.
1.1 Evaluatie v/d stimulus
Emoties ontstaan uit interacties met de omgeving. Leren herhalen en negatieve interacties ontlopen hebben een hogere
overlevings-en voortplantingskans dan organismen die geen dergelijk leerproces kennen.
Emoties en conditionering
- Er wordt een ruw onderscheid gemaakt tussen positieve (aangename) en (onaangename) emoties.
- Aangeleerd door o.a. biologische predispositie en sociaal leerproces.
Wanneer gebeurt de beoordeling v/d stimulus?
- James-Langetheorie
= Stimuli uit de omgeving lokken automatisch een lichamelijke reactie uit die naderhand door onze hersenen als een
emotie geïnterpreteerd wordt.
Vb. je ziet een gevaarlijke hond reactie v/h sympathische zenuwstelsel reactie wordt reflexmatig door de
stimulus uitgelokt en zal leiden tot een adrenalinestoot in je bloed, waardoor je extra energie krijgt
Kritiek:
Reacties v/h lichaam zijn niet snel genoeg en ook niet gedifferentieerd genoeg om te weten of we moeten
vechten of vluchten (pas na 1à2sec) in strijd met de basissequentie
Bij inspuiting met adrenaline waren er enkel lichamelijke symptomen, maar geen emoties. (lichamelijke
opwinding dus niet voldoende voor emotie)
- Cannon-Bardtheorie
= Stimuleert een emotieopwekkende situatie gelijktijdig het sympathische zenuwstel en de hersenen
- Theorie v/d cognitieve psychologie – Lazarus
Ze ging nog een stapje verder
= Emoties kunnen niet tot stand komen zonder een cognitieve beoordeling v/d
stimulus.
= Eerste stap in emotionele sequentie is de cognitieve beoordeling v/d situatie,
dan pas fysiologische opwinding.
, Iemand naderen in donkere steeg eerst beoordelen of persoon een positieve stimulus is (vriend), neutrale
stim. (wandelaar) of negatieve stim. (potentiële aanrander) is. Dan pas kan een emotie genereren en
adequate reactie op gang brengen.
Onbewuste processen bij de stimulusbeoordeling
= Voorgaande theorieën bevatten elk een stukje waarheid:
- James & Lange: mensen lezen emoties gedeeltelijk af door te reageren op lichamelijke veranderingen
- Cannon & Bard: 2 onafhankelijke routes (bewust & onbewust)
- Lazarus: ook cognitieve interpretatie nodig
Dient cognitieve beoordeling bewust te gebeuren?
- Volgens Murphy & Zajonc niet.
- Vroegen aan personen om aan te duiden hoe graag ze Chinese tekens zagen gedurende 2sec. (schaal 1-5)
Helft Ppn voor karakter gedurende 1sec een lachend of een kwaad kijkend gezicht getoond geen effect
Andere Ppn zelfde maar gedurende 4 duizendsten van sec. wel beïnvloed hoewel niet te herkennen was.
Zagen teken liever wanneer voorafgegaan door lachend gezicht.
Conclusie Murphy & Zajonc
- Emotie begint niet bij cognitie
- Verdere evidentie: amygdala reageert hevig op kwaad kijkende gezichten of kwaad klinkende stemmen
- Amygdala reageert op stimuli die vanuit evolutionair perspectief schrikreactie kan geven op bedreigende zaken
- Ook op woorden zoals gevaar en dood die zo snel aangeboden werden dat men ze niet bewust konden zien
Sterkste evidentie voor bestaan van 2 verschillende herkenningsroutes (bewust & onbewust) blijkt uit onderzoek
gezichtsherkenning.
Prosopagnosie: ten gevolge van een hersenletsel geen gezichten meer herkennen.
Capgraswaan: door hersenschade overtuigt zijn dat mensen en dieren uit de directe omgeving opeens hun
vertrouwdheid verloren hebben en vervangen lijken te zijn door dubbelgangers.
- Beschadiging onbewuste emotionele herkenningsroute
- Mensen uit omgeving nog herkennen maar vertrouwd gevoel kwijt zijn
- Verhoogde huidreactie ontbreekt dan
1.2 De lichamelijke componenten van emoties
- Emoties gaan altijd gepaard met lichamelijke veranderingen
- Daardoor zijn emoties heviger dan gewone denkprocessen
- Lichamelijke reacties bestaan uit activatie v/h sympathische zenuwstelsel en specifieke gezichtsuitdrukkingen
Bijdrage v/h sympathische zenuwstelsel tot emoties
Emoties gaan gepaard met een fysiologische opwinding in het lichaam (arousal), die tot stand komt op basis v/h
autonome zenuwstel.
Verhoogde activiteit in het sympathische zenuwstelsel kan je eenvoudig registreren. (hartslag, bloeddruk,
handpalmgeleiding)
Principe achter leugendetector:
- Als persoon liegt en zich daar ongemakkelijk bij voelt, dan zal de machine dat detecteren
- De machine kan niet de leugen zelf detecteren, maar alleen de fysiologische reacties die met een emotie gepaard
gaan
- Iemand die kan liegen zonder een emotionele reactie te vertonen, zal de machine dus misleiden
Is de fysiologische opwinding emotiespecifiek?
Consensus bij meeste onderzoekers dat:
- Het patroon van lichamelijke veranderingen ten gevolge van emoties niet specifiek genoeg is om een emotie te
identificeren.
- Fysiologisch signaal bevat enige info maar niet genoeg om exacte emotie af te leiden
,Gezichtsuitdrukking van emoties
Emoties zijn het duidelijkst te herkennen in gezichtsmimiek
Ekman: 6 emoties die consistent te herkennen zijn op het gezicht
- Droefheid
- Blijheid
- Angst
- Woede
- Verrassing
- Combinatie walging/minachting
Darwin opperde voor het eerst idee van universele gezichtsuitdrukkingen voor emoties in 19de E
- In boek The expression of the emotions in man and animals
- Expressie van emotie kwam tot stand obv evolutieprincipes beschreven in the origin of spicies
- 2 bewijsgronden voor zijn stelling:
Duidelijk overkomst tussen emotionele uitdrukkingen bij mensen en bij dieren
Alle mensen gebruiken dezelfde emotionele expressies
- Emoties kunnen uitdrukken hebben verschillende overlevingsvoordelen
Argumenten van Darwin werden in de 1 ste helft 20ste eeuw ter discussie gesteld.
2 redenen:
- Opkomst v/h behaviorisme
- Maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel
Toch hadden Darwin en Ekman het aan het rechte eind
- Zelfs ongeletterde stam in Nieuw-Guinea die nog niet in contact gekomen was met ander culturen konden emoties
op foto’s herkennen.
- Andere evidentie: uitdrukking van emoties is aangeboren, glimlach van blind geboren kinderen wanneer ze zich
goed voelen
Duidelijkste evidentie voor universele, aangeboren gezichtsuitdrukkingen voor emotie:
Blijheid die door glimlach tot uiting wordt gebracht
2 soorten glimlach:
- Authentieke glimlach, die optreedt bij echte vreugde
- Gespeelde glimlach
De hypothese over het belang v/d gezichtsfeedback
- Gezichtsuitdrukking helpt niet enkel omstanders, maar helpt ook persoon zelf bij ervaren en interpreteren van
emotie
- Hypothese van gezichtsfeedback: emotionele ervaring van persoon wordt door spieractiviteit in het gezicht
versterkt of verzwakt
Hypothese over gezichtsfeedback slecht nieuws voor patiënten die niet kunnen lachen door verlamming van
mondspieren
Studie:
- Depressieschaal afnemen bij patiënten
- Correlatie depressiescores met enerzijds totale mate gezichtsverlamming en anderzijds mate waarin verlamming
glimlach belemmert
- Belemmering glimlach was significant betere predictor van depressiescore dan totale verlammingsgraad
Vrouwen met botox reageren ook minder sterk op emotionele stimuli door verminderde mogelijkheid om emoties uit te
drukken in gezicht.
, Culturele verschillen in het uiten van emoties
= Culturele verschillen in de regels over welke emoties men in bepaalde situaties mag tonen.
Studie met Amerikaanse en Japanse studenten:
Ze werden individueel getest. Eerst kregen ze een stresserende film te zien, terwijl ze alleen in een lokaal zaten.
Onopgemerkt werd hun gezicht gefilmd. Na de film kwam de Pl binnen en vroeg op de pp de film nog eens wilde
bekijken met hem erbij.
Bij Amerikaanse studenten had de aanwezigheid v/d Pl slechts een minimaal effect.
Bij Japanse studenten bleven de studenten gedurende de hele film glimlachen. Japanse mensen mogen geen
negatieve emoties tonen in aanwezigheid van iemand met een hogere status, omdat dit als een belediging voor die
persoon wordt beschouwd.
Door culturele uitingsregels kunnen misverstanden tussen culturen mogelijk zijn.
In alle culturen zelfde spontane uitdrukkingen van emoties maar leert deze snel onderdrukken indien verwacht.
1.3 Bewuste, subjectieve ervaring
Emotie wordt pas echt gevoeld wanneer het gepaard gaat met bewuste subjectieve ervaring (gevoelen)
Tweefactorentheorie van Schachter en Singer
= Theorie over overgang van lichamelijke reactie naar bewuste emotie-ervaring.
Emotioneel geladen stimuli lokken fysiologische reactie uit die door persoon moeten geïnterpreteerd worden.
Interpretatie obv fysiologische respons en informatie uit omgeving.
Maar is niet altijd specifiek genoeg en daardoor mogelijks interpretatieverwarring waardoor persoon zichzelf onterecht
bepaalde emotie toeschrijft.
Studie:
- Lichamelijke oefeningen maken onder juiste omstandigheden vrouwen aantrekkelijker.
- Helpt te begrijpen waarom studenten vaker op elkaar verliefd worden tijdens feestje dan tijdens de les
Lichamelijke opwinding is groter
- Oorsprong opwinding wordt soms aan verkeerde bron toegeschreven
Culturele verschillen in het herkennen van gezichtsuitdrukkingen van emoties.
Herkennen van emotie is het gemakkelijkst bij blijheid (zolang geen onderscheid tussen authentieke en gespeelde
glimlach)
Mensen herkennen beter emotionele gezichtsuitdrukkingen bij personen van etnische groep waar ze lang bij geleefd
hebben, want meer vertrouwd met gezichten
Gezichtsuitdrukkingen van primaire emoties zijn in grote lijnen vergelijkbaar, maar significante culturele verschillen in
uitvoering
(bv. Japanse Ppn letten meer op hun stem als emotiesignaal dan het gezicht)
Ouderen zijn slechter in herkennen van emotionele gezichtsuitdrukkingen, vooral angst en woede.
Door aftakeling van hersenstructuren betrokken bij herkenning van emoties
Moeilijkere herkenning van emoties door reeks aandoeningen
Is fysiologische opwinding noodzakelijk voor emoties?
Patiënten met een letsel aan de ruggengraat bij wie het sympathische zenuwstelsel grotendeels afgesneden was,
vertoonden een verminderde emotionele ervaring, maar geen volledige verdwijning ervan.
De verwachtende hersenactiviteit ten gevolge van een emotie (angst) werd wel nog vertoond, maar in mindere mate en
ook niet meer onder alle omstandigheden.
Fysiologische opwinding helpt dus bij ervaren van emoties maar is niet noodzakelijk.
Bewust ervaren van gevoelens zijn het gevolg van subtiel samenspel tussen lichamelijke en cognitieve factoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Amber166C. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.