Simons en Masschelein: maatsch. rol en betekenis van onderwijs
1 Inleiding
Sleutelauteur: auteurs van boeken of studies die belangrijke bijdrage hebben
geleverd aan basisvocabularium van benadering.
Normatieve inzet:: wat onderwijs hoort te zijn.
wederzijdse beïnvloeding tussen onderwijs samenleving
tekst geeft inleiding in allerlei benaderingen:
» functioneel-sociologische
» sociaal-economische
» cultureel-sociologische
» conflict-sociologische
» schoolpedagogische
hebben 2 soorten benaderingen:
externe interne
= alle anderen
finaliteit en inzet van onderwijs ligt = schoolpedagogische
buiten de school zelf
schools leren heeft bepaalde
leren op school is middel en eigenschappen die verbonden zijn met
instrument om een extern bepaalde een interne, eigen finaliteit en inzet
finaliteit en inzet te realiseren
normatieve inzet bepaalt vanuit de
samenleving
1
,2 Functioneel-sociologische benadering
Functionalistische sociologie: men bekijkt de maatschappelijke rol van onderwijs
vanuit de functies die het onderwijs heeft voor het maatschappelijke leven.
Georganiseerde en geprofessionaliseerde socialisatie: onderwijs gaat om het
doelgericht, systematisch georganiseerd en door beroepskrachten uitgevoerd
overbrengen van cultuuraspecten die de deelname aan het maatschappelijke leven
moeten garanderen.
benaderin kijkt hoe onderwijs als socialisatieproces en -instelling de
g maatschappelijke orde reproduceert
onderwijs georganiseerde vorm van leren
leren = socialiserend leren = verwerven van specifieke eigenschappen die
toelaten een plaats in te nemen in specifieke sociale orde
curriculum moet waarden en normen van samenleving in geheel en van
specifieke groepen weerspiegelen
definiering extern
leerkracht professional die over specifieke kennis bezit
2.1 Durkheim
Een grondlegger van de functionalistische sociologie is Durkheim. Onderwijs is
volgens hem een georganiseerde en geprofessionaliseerde socialisatie, dat in
elke soort samenleving 2 functies heeft:
» bijbrengen van geestelijke en lichamelijke gesteldheid die maatschappij
onmisbaar acht voor ieder van haar leden
» bijbrengen van die geestelijke en lichamelijke eigenschappen die de
specifieke sociale groep ook als noodzakelijk beschouwt voor degenen die
deel willen uitmaken van die specifieke sociale groep
2.2 Talcott Parsons
Selectie- en allocatiefunctie van onderwijs: jonge mensen worden door
onderwijs geselecteerd en er wordt hen een plaats toegewezen in maatschappij.
Onderwijs gaat om positietoewijzing in hiërarchische samenleving, op basis van
eigen verdiensten (≈meritocratie). Dit uit zich in specifieke processen:
» emancipatie: loskomen van gehechtheid van gezin in klas
» verinnerlijking: kinderen nemen maatschappelijke waarden en normen op door
emancipatie
» differentiatie: verschillende waarderingen worden toegekend afhankelijk van
prestaties
3 Cultureel-sociologische benadering
2
, Cultureel-sociologische benadering: kijkt naar samenleving als een geheel van
betekenisverbanden die samen de cultuur van een samenleving vormgeven. Het
basisidee is dat een samenleving als cultuurgemeenschap enkel kan bestaan als
die gedragen wordt door een cultuur die haar (leden) een identiteit geeft.
Cultuurgemeenschap: gemeenschap die bepaalde geschiedenis, taal, waarden,
overtuigingen, gewoonten en manieren van leven, zeden en gebruik,
gevoeligheden en levensaanvoelen deelt.
benaderin cultuur moet worden voortgezet en cultiveren van nieuwe generatie
g is hierbij essentieel
onderwijs instelling die jonge mensen integreert/ initieert in cultuur van
samenleving
leren cultiveren; ingeleid worden in bestaande, historisch ontstane en
verwortelde cultuurgemeenschap
curriculum canon met aandacht voor essentiële elementen van cultuur
definiering extern
leerkracht overdrager van cultuur; moet zelf gecultiveerd zijn
Onderwijs ziet cultuur als een voorwaarde tot deelname en draagt cultuur over aan
degenen die lid willen worden van de samenleving. Onderwijs cultiveert de leden.
3.1 E.D. Hirsch
Canon: geheel van werken (teksten, boeken, beelden, manieren) die men rekent
tot wat eigen is aan een bepaald werkveld, maar ook aan de cultuur als geheel.
Hirsch is een aanhanger van een variant die de nadruk legt op het belang van een
vaste kern van kennis (door school aangeleverd) waarover iedereen moet
beschikken om volwaardig lid te zijn van een samenleving. Hij spreekt zo over
een canon.
4 Conflict-sociologische benadering
Conflict-sociologische benadering: spreekt over de productieve functie van
onderwijs. Onderwijs moet zich bewust worden van feit dat het vaak een
particuliere belangengroep dient, waardoor het de macht en status van die groep
reproduceert. Met deze bewustwording moet men aan de slag gaan voor een meer
rechtvaardige samenleving.
onderwijs politiek instrument voor het produceren van nieuwe, meer
rechtvaardige samenleving instrumentele visie op onderwijs:
hervorming zou ongelijkheid kunnen doorbreken
school wapen in klassenstrijd en middel van dominante klasse om macht en
privileges te kunnen behouden
3
, curriculum niet neutraal; drukken economische belangen uit en bevestigd de
ongelijke maatschappelijke toestand
definiering extern
leerkracht = kritische en transformatieve intellectuelen; moet kritisch bewustzijn
hebben en moet bewust maken en civiliseren
4.1 Pierre Bourdieu
Cultureel kapitaal: taal, smaak, voorkeuren, appreciatie.
Reproductie: sociale ongelijkheid wordt omgezet in onderwijsongelijkheid en die
onderwijsongelijkheid leidt dan terug in sociale ongelijkheid.
Geanticipeerde zelfuitsluiting: niet naar school komen omdat men denkt dat het
niets voor hen is/ niemand van eigen afkomst dat gedaan heeft.
Bourdieu stelde vast dat ondanks de ‘onafhankelijkheid en objectiviteit van
onderwijs, onderwijs sociale ongelijkheid reproduceert. Hij spreekt over
cultureel kapitaal, dat verworven wordt binnen het gezin. Er duikt hierbij een
probleem op wanneer dat kapitaal van thuis niet overeen komt met het cultureel
kapitaal (van middenklasse) dat de school impliciet/ expliciet verwacht. Dit kan leiden
tot reproductie.
Vb.: examen als ‘neutraal en objectief element’
4.2 Michael Apple
Hoge status kennis: wetenschappelijke vakken en technische kennis die hogere
status hebben binnen onze samenleving dan artistieke en historische kennis.
Filter voor economische stratificatie: er is een onderscheid tussen bezitters en
niet-bezitters van hoge status kennis, waarbij de niet-bezitters de focus op
producte van HSK en economische groei aanwakkeren.
Culturele hegemonie: verschillen in kennis, selectiviteit van onderwijsvormen en -
richtingen en hoe we omgaan met ‘afvallers’ lijken vanzelfsprekend en natuurlijk.
Apple kijkt naar welke rol het curriculum speelt in de reproductie van
ongelijkheid. Hij bekijkt hiervoor:
» hiërarchie van kennissoorten in officieel/ voorgeschreven curriculum
» reproductieve werking van verborgen curriculum = curriculum in use
In onze samenleving moet de reproductie van hoge status kennis gemaximaliseerd
worden: hoge status kennis = schaars veel vraag naar kosten zijn hoog.
Maximalisatie is dus belangrijker dan maximale gelijke verdeling ervan. De
samenstelling van het curriculum is een filter voor economische stratificatie. Apple
bekijkt ook het curriculum in use op basis van interacties tussen leerkracht-leerling.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenpw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.