definities
- studie van alle chemische processen in levende organismen
- bestudeert hoe levenloze moleculen waaruit levende organismen bestaan met elkaar
interageren om leven te genereren, te onderhouden en verder te zetten
- beschrijft de interacties tussen de moleculaire componenten van cellen, weefsels en
organismen om op die manier de fysiologische en organismale realiteit te verklaren
functionele groepen
- als herhaling dus niet te kennen !
metabolisme = anabolisme + katabolisme
- anabolisme = aanmaak van organische stoffen
- katabolisme = afbraak van organische stoffen
- bestaat uit een aldehyde (aldose) of keton (ketose) met één of meer hydroxylgroepen
o aldehyde : aldotriose :
o keton : ketotriose :
koolstofketen onvertakt
enkelvoudige bindingen
één C-atoom > carbonylgroep (C=O )
andere C-atomen > hydroxylgroep (OH)
o hydroxylgroepen : 3C triose 4C tetrose 5C pentose
, 6C hexose 7C heptose
- één of meer chirale centra
o = 4 verschillende functionele groepen op het C-atoom
o behalve dihydroxy-aceton
o hebben bijgevolg ook optische isomeren
aantal stereoisomeren = 2n met n = aantal chirale centra
stereo-isomerie bestaat in cis-trans-isomerie en in enantiomeren
(= spiegelbeelden > diastereomeren (= niet spiegelbeelden))
bv eenvoudigste aldose, glyceraldehyde bevat 1 chiraal centrum en
2 stereo-isomeren nl enantiomeren
- conventie
o enantiomeren bestaan als D-isomeer en als L-isomeer
o D of L bepalen
chirale centrum dat het verst verwijderd is van de carbonylgroep
LET OP chiraal centrum dus niet de laatste C
positie van OH-groep op dat C-atoom in een Fisher projectie
Fisher projectie :
o meest geoxideerde substituent bovenaan (diegene met de
meeste O’s en minste C’s) > bij suikers : carbonylgroep
o horizontaal : groepen die naar voor liggen (dikke volle lijn)
verticaal : groepen die naar achter liggen (streepjes lijn)
D : OH-groep aan rechterkant
L : OH-groep aan linkerkant
D- naar L-isomeer : alle chirale centra spiegelen (niet
enkel de laatste)
- epimeren = twee diastereomeren die slechts verschillen in de configuratie rond één C-atoom
- de meeste monosacchariden hebben een ringstructuur
o aldehyde + alcohol = hemiacetaal
keton + alcohol = hemiketaal
o hemiacteaal C-atoom is het anomere C-atoom
o anomeren = isomeren van monosacchariden die enkel verschillen in de configuratie
rond het anomere C-atoom
o één hoek van de ring wordt een O
o er ontstaat één extra chiraal centrum
o vijfring = furanose
zesring = pyranose
o alfa en bèta
, bestaat enkel in ringstructuren
alfa = hydroxylgroep aan andere kant tov hydroxylgroep vd carbonylgroep
bèta = hydroxylgroep aan zelfde kant tov hydroxylgroep vd carbonylgroep
* zigzag lijntje = bestaat zowel in alfa als bèta vorm, onbepaald hier
o tekenen van Haworth projectie
teken de fisher projectie
teken de juiste ringstructuur > leeg
C1 (anomeer) rechts, vervolgens wijzerzin
D-suiker : CH2OH omhoog
L-suiker : CH2OH omlaag
alfa : OH aan andere kant van CH2OH
bèta : OH aan zelfde kant van CH 2OH
andere OH’s rechts in Fisher : omlaag in Haworth
andere OH’s links in Fisher : omhoog in Haworth
let op : bij C5 staat OH rechts maar deze plaats is al bezet, niets doen
- alle monosacchariden zijn reducerende suikers
o carbonylgroep kan vrijkomen en geoxideerd worden naar een carboxylgroep
disacchariden
- bestaat uit twee monosacchariden
- gekoppeld door een glycosidische binding
o O-glycosidische binding (of N-glycosidische binding)
o hemiacetaal + alcohol = acetaal
- glycosidische binding tussen 2 anomere C-atomen (bv sucrose)
o niet reducerend
o naamgeving : glycosylglycoside
- glycosidische binding tussen 1 anomeer C-atoom en 1 alcoholische
OH-groep (bv maltose en lactose)
o reducerend > ringstructuur kan hier tijdelijk opengaan
o naamgeving : glycosylglycose
- maltose
o plantaardige suiker tarwe, gerst … (belangrijk ih
brouwproces)
o bestaat uit twee glucose
o eerste glucose moet altijd in alfa vorm staan
- lactose
o melksuiker (in moedermelk > dierlijk (en sommige tropische planten))
o bestaat uit glucose en galactose
o eerste bèta heeft het over de glycosidische binding,
tweede wijst op de vorm
- sucrose
o tafelsuiker (plantaardig)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievanderstappen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.