Samenvatting Nederlands 1
Balo B1
OPO Ned: Voortgezet lezen in het lager onderwijs
Elena Schutjes – Daniëlle Schuurmans
Heleen De Smedt
,1. Algemene inleiding op het vak Nederlands
1.1 Waarvoor gebruiken we taal?
Vier functies: afhankelijk van spreek- of schrijfdoel: altijd 1 prominenter aanwezig.
conceptualiserende / cognitieve functie
= ordering van gedachten
communicatieve functie
= om contact te maken met anderen, werkt verbindend
sociale functie
= uiting om tot een (sub)groep te behoren
expressieve functie
= gevoelens uitdrukken
1.2 Belang van taalonderwijs
taal in BO: middel én een doel
expliciet taalvaardigheid vergroten door
- vak: Taal
- taalgericht vakonderwijs in niet-talige vakken (WO, wiskunde ...)
impliciet taalvaardigheid vergroten door
- niet-talige vakken, bv. WO, wiskunde ...
- instructies buiten de klas, bv. op de speelplaats
Vijf argumenten waarom ‘taal’ een apart vak verdient te zijn in BO:
1. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in dagelijks leven (= CAT)
1
, 2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig het Standaardnederlands eigen maken.
Standaardnederlands = officiëlere taal waarbij de nadruk ligt op goed formuleren en verzorgd spreken en
schrijven.
Nodig om:
maatschappelijk en professioneel te kunnen functioneren
communiceren buiten de vertrouwde regio
veel kinderen ≠ Standaardnederlands als moedertaal (dialect, tussentaal (= informele spreektaal), volledig
andere taal)
3. Schriftelijke taalvaardigheid en taalbeschouwing leren kinderen niet spontaan
kinderen leren spontaan spreken
kinderen leren niet spontaan lezen, schrijven en de vorm van taalbeschouwing waarbij je inzicht hebt in de
opbouw van woorden en zinnen (nodig wanneer je vreemde taal leert)
4. Alle 21-eeuwse sleutelcompetenties doen groot beroep op taal.
Taal speelt prominente rol in de sleutelcompetenties die EOSO (VS en EU) vooropstellen om aan de
maatschappij te kunnen deelnemen.
5. Wil je kinderen leesplezier bijbrengen, dan moet je daar apart aandacht aan besteden.
leesbevordering in de taallessen:
kinderen plezierige boeken aanreiken en een positief leesklimaat creëren.
1.3 Eindtermen en generieke doelen
Taalcompetentie bestaat uit
taalkennis (= Wat weet je over taal?)
taalvaardigheden (= Wat kan je doen met taal?) (taalgebruik)
in BO vooral de focus op deze component: betekenisvolle taaltaken dagelijks leven
taalattitude (= Houding en motivatie t.o.v. taal)
ET Nederlands: 7 domeinen
1. lezen (taalvaardigheid – taalgebruik ‘Wat kan ik allemaal doen met taal?)
receptieve taalvaardigheden = als ontvanger boodschap begrijpen
2. luisteren (taalvaardigheid – taalgebruik ‘Wat kan ik allemaal doen met taal?)
receptieve taalvaardigheden = als ontvanger boodschap begrijpen
3. schrijven (taalvaardigheid – taalgebruik ‘Wat kan ik allemaal doen met taal?)
productieve taalvaardigheden = als zender een duidelijke boodschap overbrengen
pas als de productieve vaardigheden kunnen ingezet worden door de leerling, is het doel verworven (bv.
leerling gebruikt een nieuw aangeleerd woord in een eigen context)
4. spreken (taalvaardigheid – taalgebruik ‘Wat kan ik allemaal doen met taal?)
productieve taalvaardigheden = als zender een duidelijke boodschap overbrengen
pas als de productieve vaardigheden kunnen ingezet worden door de leerling, is het doel verworven (bv.
leerling gebruikt een nieuw aangeleerd woord in een eigen context)
2
, 5. taalbeschouwing
vaardigheid: reflecteren over taal, studie van de taal op zich die je inzicht geeft in de opbouw van een taal:
nadenken over klanken (= fonologie)
nadenken over woorden (= morfologie – woordleer)
nadenken over zinnen (= syntaxis – zinsleer)
nadenken over betekenissen (= semantiek)
6. strategieën
reflecteren over de manier waarop je een taak voor spreken – luisteren – lezen -schrijven best aanpakt
7. (inter)culturele gerichtheid
reflecteren over taalvarianten binnen de eigen taal en tussen culturen (bv. leenwoorden, dialecten,
jongerentaal, verschillen en raakpunten tussen talen (bv. Belgisch Nederlands versus Nederlands
Nederlands ...)
Indeling ZILL!
Leerplandoelen Nederlands én Frans bij ‘Taalontwikkeling’:
1. mondelinge taalvaardigheid Nederlands (= luisteren en spreken en bijhorende strategieën)
2. schriftelijke taalvaardigheid Nederlands (= lezen en schrijven en bijhorende strategieën)
3. talige grondhouding ( samensmelting attitudes en interculturele gerichtheid uit de ET Nederlands)
4. taalbeschouwing Nederlands
moeilijkheidsgraad taaltaak volgens ET
verwerkingsniveau
1. kopiërend niveau (bv. woorden overschrijven)
2. beschrijvend niveau (bv. onderwerp in tekst zoeken, info in grote lijnen weergeven)
3. structurerend niveau (bv. mindmap maken uit een tekst)
4. beoordelend niveau (bv. na het lezen van een boek kiezen de leerlingen een recensie en
beoordelen met welke argumenten ze akkoord zijn en met welke zaken niet)
publiek
1. de leerling zelf
2. bekende leeftijdsgenoten
3. onbekende leeftijdsgenoten (bv. Klapkrant)
‘moetje volgens ET ^
‘magje’ volgens ET v
4. bekende volwassenen
5. onbekende volwassenen
Tekst = reeks tekens (letters, symbolen, klanken) die samen een boodschap vormen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper heleendesmedt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.