In deze samenvatting heb ik het boek goed samengevat en alles wat in de slides staat zie je ook in deze samenvatting. Met enkel deze samenvatting heb ik een 14/20 gehaald.
1. Terreinverkenning
Ontwikkelingspsychologie = Studie van het gedrag tijdens de verschillende levensfasen
Gedrag:
- Overt (direct zichtbaar)
- Covert (alles wat binnenhuids afspeelt)
Opdracht = registreren van de verschillende gedragsaspecten en integreren van al deze
gegevens
Moeilijk om een geïntegreerd beeld te ontwikkelen:
- Veel feiten en inzichten
- Verschillen in visie en uitgangspunten bij de onderzoekers
- De complexiteit van het ontwikkelingsproces
1.1. Een korte historiek
1.1.1. De verre voorgeschiedenis
Voedingsbodem voor de wetenschap
→ spontane vragen en inzichten die bij mensen opkomen tijdens hun alledaagse bezigheden
Op basis van ervaringen ontstaan denkbeelden over:
- Hoe de wereld in elkaar zit
- Hoe het leven verloopt van aan de geboorte tot de dood
- Vastgelegd in de taal in de vorm van mythen en zegswijzen
→ Voorwetenschappelijke of intuïtieve ontwikkelingspsychologie
Filosofen
- Voorbeeld Cicero kwam tot een genuanceerd inzicht
- Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling (vanuit een theoretische interesse):
Nativisten (Jean – Jacques Rousseau) alles ligt vast bij de geboorte
Emperisten (Locke) ervaringen en opvoeding
- Opvattingen missen de kritische toets van het wetenschappelijk onderzoek
1.1.2. Start van de genetische psychologie
Babybiografieën Observatie van eigen kinderen (18de en 19de eeuw)
,→ Niet meer louter nadenken over hoe de mens zich ontwikkelt maar nu rechtstreeks
observeren
Begin van de wetenschappelijke theorie vorming
- Geïnspireerd door de evolutietheorie van Darwin
- Recapitulatietheorie: evolutie maken we versneld door in de moederschoot
- Genetische psychologie
uitsluitend kinderpsychologie
ontwikkeling opgevat als een proces dat bijna uitsluitend genetisch gestuurd is
1.1.3. Omvorming tot een ontwikkelingspsychologie
Nieuwe onderzoekstechnieken
Statistische methoden (Stanley Hall – 1906, Willem Stern - 1911, Alfred Binet - 1903)
Nieuwe impulsen voor theorievorming:
- Meer nadruk op de opvoeding (vanuit pedagogische interesse)
- Invloed van de ervaringen (behaviorisme)
→Ontwikkelingspsychologie
1.1.4. Uitgroei tot een volwaardige levenslooppsychologie
Tot halfweg de twintigste eeuw enkel aandacht voor kinderen:
- Men leek er van overtuigd dat de evolutie nadien stilviel
- Puberteit betekende het definitieve afscheid van de kindertijd en het binnenstappen
in het volwassen leven
Geleidelijk verruiming van de gebiedsomschrijving: Ontwikkeling als een levenslang
veranderingsproces
- Sociologie: de puberteit/adolescentie onderzoeken
- Medische wereld: problemen van de ouderdom (geriatrie)
- Volwassenheid (niet veel onderzoek, geen shokkende veranderingen)
Poging tot integratie: levenslooppsychologie Integratie nog lang niet voltooid
Ook bij eengemaakte psychologie nog heel wat verschillen in visie en benadering.
Complexiteit van het onderwerp
Verschillende stromingen en scholen in de psychologie
,Methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te observeren
Longitudinaal onderzoek
- Gedrag opvolgen in de loop van de jaren
Studie naar hoogbegaafde kinderen
Inzichten in taalontwikkeling
Welke nadelen zijn er aan deze methode?
- Binnen 1 groep: groep wordt steeds kleiner, bepaalde soort komt niet meer opdagen
- Kan vertekend beeld geven: steeds beter mensen leren uit vorige tests
- Lange duurtijd
Transversale onderzoek
- Ook dwarsdoorsnede of cross-sectionele methode genoemd
- Onderzoek van vertegenwoordigers van verschillende leeftijdsgroepen tegelijk
Welke zijn de voor- en nadelen van deze methode?
- Voordeel: korte duur van onderzoek
- Voordeel: sneller
- Nadeel: geen evolutie binnen persoon zien maar aparte momentopname
Problemen bij beide soorten onderzoek
Cohorteffecten
Cohort = een groep mensen die tot dezelfde generatie behoren, zelfde ervaringen
- Longitudinaal onderzoek: kan enkel uitspraken doen over de evolutie binnen één
specifiek cohort, kan niet veralgemeend worden naar andere groepen
- Transversaal onderzoek: sommige van de verschillen die men vindt eerder te wijten
aan specifieke levenservaringen en niet aan leeftijd
Tijdseffecten
vertekeningen die te wijten zijn aan specifieke gebeurtenissen die zich voordeden in de
periode waarin de meting plaatsvond bv. Een ramp
- Transversaal onderzoek (corona op kleuters en lagere schoolkinderen zelfde
invloed?)
- Longitudinaal onderzoek (maatschappelijke problemen)
Combinatiemethode of sequentiële methode (combinatie transversaal en longitudinaal)
1.2. De indeling in fasen
, 1.2.1 Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling
Discontinuïteit
- Periodes vrij stabiel en korte overgangsfase
- Iedere levensfase heeft specifieke kenmerken
- Soms uiticht op crisis: prototype: de puberteit (parallel zien met metamorfose van
rups naar vlinder)
- Per levensfase kijken
Continuïteit
- Geen sprake van een bruuske ommezwaai
- Dag op dag kijken
Blijft een discussiepunt: Verschillende soorten theorieën/modellen (golfmodel, slingermodel
en spiraalmodel kunne als combinatie van trap- en lijnmodel worden gezien)
1.2.2. Het trapmodel
Klassieke voorstelling (zie foto p. 22)
- Op- en neergaande trap
- Hoogtepunt van leeftijd wordt afgebeeld
- Iedere levensfase = een zinvol onderdeel van een zinvol geheel
→Een gestalt
- opeenvolging van de verschillende fasen als een geordend en doelgericht proces
gestaltspsychologen
Theorie van Charlotte Bühler
- Alles in het leven draait rond het verwezenlijken van een levensdoel
- Indeling van de levensloop in vijf grote fasen, waarin men de opbouw van een
klassiek toneelstuk herkent
- Zij past het schema toe op de inhoud van de hele eerste levensfase
1.2.3. Het gelaagde model
Kenmerken van het gelaagde model:
- Vergelijking met op elkaar liggende geologische lagen van de aardkorst
- Resultaat van een aantal toevallige gebeurtenissen
- Niet op zoek naar zinvolle overgangen
- Geen toekomst gericht perspectief
De dieptepsychologie van Sigmund Freud
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inesvanhamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
