Samenvatting Systeemfysiologie:
Prof. Depoortere
DEEL 1.0: MOTILITEIT VAN HET
SPIJSVERTERINGSSTELSEL: INLEIDING
FUNCTIES VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL
Het organisme voorzien van voedingsstoffen en energie.
o Hoe? → opslag, mechanische bewerking, propulsie, verteringsenzymen,
absorptie en verwerking en excretie van onverteerbare resten.
Controle van honger en voedselinname.
o Hoe? → signalen sturen naar de hersenen.
Afweer tegen vreemde stoffen en organismen.
o Hoe? → verandering in transit (snelheid van voortstuwing), behoud/herstel
van mucosa en signalen sturen naar de hersenen.
ONDERDELEN VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL
Slokdarm.
Maag.
Dunne darm.
Dikke darm.
(Klieren (lever, alvleesklier, …)).
Opmerking: de onderdelen van het spijsverteringsstelsel worden gescheiden met elkaar door
sfincters en hebben elk een andere opbouw van de wand.
De wand van het maagdarmkanaal bestaat uit de volgende lagen (van binnen naar
buiten):
o Mucosa:
Epitheel.
Bindweefsel.
Muscularis mucosae.
o Submucosa:
Bindweefsel.
Plexus submucosus (zenuwweefsel).
o Muscularis propria:
Binnenste circulaire spierlaag.
Plexus myentericus.
Buitenste circulaire spierlaag.
o Serosa:
1
, Bindweefsel met bloedvaten, lymfevaten en zenuwvezels.
Opmerking: de slokdarm heeft geen serosa.
2
, DEEL 1.1: MOTILITEIT VAN HET
SPIJSVERTERINGSSTELSEL: DE MOTILITEIT VAN
HET MAAG-DARMSTELSEL
CONTROLE VAN GASTROINTESTINALE MOTILITEIT: HET ZENUWSTELSEL
Enterisch Zenuwstelsel (EZS):
o Staat niet onder de wil.
o Controleert bewegingen, secretie microcirculatie en innervatie van pancreas,
galblaas en galwegen.
o 2 onderdelen:
Plexus myentericus:
- Ligt tussen de circulaire en longitudinale spierlagen.
- Controleert deze spierlagen.
Plexus submucosus:
- Binnenste plexus voor controle van secretie.
- Buitenste plexus voor controle van motiliteit (beweeglijkheid).
o Belangrijkste neurotransmitters: acetylcholine, NO, serotonine,
noradrenaline, somatostatine, substance P en cholecystokinine (CCK).
o Aantal zenuwcellen > 10 miljoen (meer dan het ruggenmerg → daarom wordt
het soms wel ‘little brain’ genoemd. Het kan onafhankelijk van het CZS
werken).
o Wisselt informatie uit met het CZS via het AZS.
Autonoom zenuwstelsel (AZS):
o 2 onderdelen:
Parasympatisch zenuwstelsel:
- Stimulerende werking op motiliteit en secretie.
- Loopt van het ruggenmerg naar de plexus myentericus en
plexus submucosus (langs de slokdarm, maag en darmen),
waar het synapsen vormt.
- Vooral afferente/sensorische zenuwvezels (maagdarmstelsel
→ CZS).
- Belangrijkste neurotransmitter: acetylcholine.
- Afkomstig van de nervus vagus (X – proximaal gedeelte),
waarvan de cellichamen in de hersenstam liggen én de nervi
splanchnici pelvini (sacraal – distaal gedeelte: distale colon en
rectum).
Sympathisch zenuwstelsel:
- Remmende werking op motiliteit en secretie.
3
, - Cellichamen liggen in het thoracolumbale gedeelte van het
ruggenmerg. Daaruit ontspringen de zenuwvezels richting de
paravertebrale ganglia en daarna de prevertebrale ganglia: het
ganglion coeliacum, ganglion mesentericus superior en
ganglion mesentericus inferior. Daarna lopen de zenuwvezels
verder (langs de bloedvaten) naar de darmen.
- Belangrijkste neurotransmitter: noradrenaline.
Zenuwvezels onder de wil:
o Bevinden zich t.h.v. de mond, keel, bovenste slokdarmsfincter en externe
anale sfincter (zijn dwarsgestreept!).
o Nervus hypoglossus:
Controleert de skeletspieren van de hypofarynx en bovenste
slokdarmsfincter.
Staat in voor het slikken.
o Nervus pudentus:
Controleert de externe anale sfincter.
Staat in voor het ophouden van uitwerpselen.
CONTROLE VAN GASTROINTESTINALE MOTILITEIT: DE SPIERCELLEN
Glad spierweefsel dat niet onder controle staat van de wil.
Zorgen voor 2 soorten contracties:
o Fasische contracties:
Kortdurend.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cedricbauters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.