Inhoud
LES 1 SOCIOLOGIE: HET SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF p. 13-39: 04/10..................................................3
LES 2: sociale ongelijkheid, armoede en onbedoelde gevolgen van sociaal beleid p.39-70: 11/10........4
LES 3: reproductie van sociale ongelijkheid en socialisatie: p.70-93 18/10/2021...................................6
LES 4A: Demografische transitie en modernisering: p.95-133................................................................9
Les 4B: demografische transitie en modernisering...............................................................................13
Modernisering + demografische transitie.........................................................................................13
Individualisering...............................................................................................................................16
Individualisme ≠ Egoïsme!............................................................................................................16
Individualisme ≠ asociaal..............................................................................................................16
Les 5: 3 grondleggers van de sociologie en het milieuvraagstuk..........................................................18
Modernisering en het vooruitgangsgeloof......................................................................................18
Karl Marx..........................................................................................................................................22
Commodificatie............................................................................................................................23
Emil Durkheim..................................................................................................................................24
Sociale feiten................................................................................................................................24
Max Weber.......................................................................................................................................25
ideaaltypische handelingsmotieven.............................................................................................26
Gelijkenissen en verschillen tussen de grondleggers........................................................................26
Les 6: sociologische perspectief op mannen en vrouwen en hun relaties............................................28
Functionalisme.................................................................................................................................29
Conflictsociologie.............................................................................................................................31
Symbolisch interactionisme..............................................................................................................32
Les 7: cultuur als collectief erfgoed......................................................................................................34
Naoorlogse immigratiegolven naar België........................................................................................34
Totale internationale migratie van en naar België, 1948-2019.........................................................34
Cultuur: met de kleine “c”................................................................................................................35
Mentalistisch cultuurbegrip..........................................................................................................36
Les 7: Cultuur als collectief ideeëngoed...............................................................................................37
Moreel individualisme......................................................................................................................37
Geïnstitutioneerde cultuur...............................................................................................................37
Anomie en de spanning tussen normen en waarden.......................................................................37
Culturele integratie...........................................................................................................................38
(De-) institutionalisering...................................................................................................................38
Culturele diversiteit..........................................................................................................................38
1
, Samenleven in culturele diversiteit..............................................................................................39
Juridisering en culturele diversiteit...............................................................................................39
Hegemonie.......................................................................................................................................39
Migratie en culturele diversiteit...................................................................................................40
Racisme als sociologisch concept.....................................................................................................40
DUS: wat bedoelen we met het concept racisme:........................................................................41
Institutioneel racisme...................................................................................................................41
Hoe racisme meten?.....................................................................................................................42
LES 8: Cultuur als betekenisgeving: de coronacrisis..............................................................................43
Inleiding............................................................................................................................................43
Cultuur als betekenisgeving..........................................................................................................43
Interpreteren als classificeren..........................................................................................................44
Koopwaren als symbolen..............................................................................................................44
Cultuur als interpretatiekader......................................................................................................44
Performatieve taalhandeling............................................................................................................45
Les 9: sociale rollen gezinsrelatie..........................................................................................................46
Klassieke roltheorie..........................................................................................................................46
institutionalisatie van rollen.........................................................................................................47
Botsende rolverwachtingen..........................................................................................................47
Role making......................................................................................................................................47
2
,LES 1 SOCIOLOGIE: HET SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF p.
13-39: 04/10
Context! experimenten: -kwantitatief onderzoek
-kwalitatief onderzoek
Examen:
- voorbeelden over concepten die in boek worden uitgelegd tijdens les! Theorie kunnen toepassen op
concrete maatschappelijke kwesties, niet enkel lessen, in handboek staan dingen die hij niet zegt
- 40 meerkeuzenvragen
- methoden voor sociologisch onderzoek niet in hb soms aan bod in lessen kennen: duidelijk
gezegd
- vragen: toledo! Niet via mail
- grote stukken vallen weg
Samenhandelen:
= zelfreferentieel
= dynamisch (tijdgebonden)= momentaan
= contingent (= voorspelbaar en onvoorspelbaar tegelijk)
= reflexief gemonitord: geobserveerd en gestuurd door betrokken actoren i
(intentioneel handelen)
actor= iemand die door zijn functie betrokken is bij een sociaal of politiek proces
Creëert afhankelijkheidsverhoudingen vb. rechters en advocaten, journalist en politici, …
sociaal verband= specifiek geheel van onderlinge afhankelijkheidsverhoudingen, eventueel van een
ruimer sociaal netwerkt vb. KULeuven en de Vlaamse universiteiten
samenleving, maatschappij= geheel van alle sociale relaties, sociale afhankelijkheden, sociale relaties
of sociale netwerken
- zelfreferentieel ja!
- dynamischja! Want verandert constant
- contingent ja! is voorspelbaar maar kan anders lopen
- gemonitord ja! Maar: niet onder controle
niet nuttig om een samenleving ruimtelijk te gaan bepalen want klopt niet helemaal
Moderne maatschappij= functioneel gedifferentieerd
- modernisering omvat arbeidsdeling, taakspecialisatie, functionele differentiatie
- mondialisering, globalisering: afhankelijkheidsverhoudingen omspannen heel de wereld vb.
afhankelijk van vraag naar mondmaskers overal ter wereld
- spanning: kosmopolitisme vs nationalisme (algemeen is kosmopolitisch zie
afhankelijkheidsverhoudingen, persoonlijk eerder nationalistisch want je voelt je eerder een met je
kleinere kring of land)
Waardevrijheid= waar wetenschappelijke sociologie naar streeft bij feiten houden (staat buiten
individu) lukt dat?
sociologen verwijzen naar elephant in the room:
wilt zeggen dat je niet wil zien dat dat aanwezig is, je hebt het resultaat niet graag
3
, LES 2: sociale ongelijkheid, armoede en onbedoelde
gevolgen van sociaal beleid p.39-70: 11/10
Factoren met invloed op armoede:
Corona armoede verergert, stijgt al constant
Bij jongeren , bij ouderen
Eenoudergezin: meer kans op armoede
Opleidingsniveau
Gender
Kinderopvang subsidiëren zodat armoede minder te maken zal hebben met gender (vrouwen
kunnen niet gaan werken als ze kinderopvang niet kunnen betalen + kinderopvang is goed
voor de ontwikkeling van kinderen in armoede)
Mattheüseffect
= het verschijnsel dat baten van bepaalde uitgaven disproportioneel meer vloeien naar mensen die al
voldoende middelen bezitten dan naar mensen die (te) weinig middelen bezitten (rijken worden
rijker en armen armer)
vb. bijna overal meer gebruik gemaakt van kinderopvang in hogere klassen dan in lagere klassen
vb. leerachterstand tijdens corona door digitale uitsluiting (geen toegang tot goed wifinetwerk,
niet beschikken van laptop of moeten delen,…)
Onbedoelde gevolgen van sociaal beleid
- altijd onbedoelde gevolgen wanneer er wordt ingegrepen want geconnecteerde m’ij
- paradox van sociologische verbeeldingskracht= sociologen zijn minder in staat om adviezen te
geven (sociologie is niet social engineering)
- self-destructing prophecy = zichzelf weerleggende voorspelling = self-denying prophecy
- self-fulfilling prophecy = zichzelf bevestigende voorspelling fout blijkt dan toch juist te zijn
Hoofdwet sociologie:
“if men define situations as real they are real in their consequences” ~ William Thomas
stereotypes gedragen zich vaak als zichzelf waarmakende voorspellingen
vb. kind dat gezien wordt al raar en asociaal, gaat dit meer worden door vermijding
Meesleur-effect (bandwagon effect)
sociale geloofcirkel en vb influencers
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisetolo123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
