Het vak deontologie is een open boek examen en daarom heb je een duidelijk overzicht nodig van de leerstof om snel en efficiënt antwoorden te kunnen geven op de gekozen vragen. Dit document zal je daarbij helpen. Ik heb hier heel veel werk in gestoken en het heeft me echt geholpen om rustig te bli...
Theorie deontologie
Mag ik, moet ik, wil ik?
Informatie delen in de hulpverlening leidt steeds tot 3 vragen:
Mag ik? Moet ik? Wil ik?
2 invalshoeken:
o Juridisch kader: mag ik / moet ik
o Morele dilemmatraining: wil ik
Ethische knopen
Werken als opvoeder begeleider maakt dat je geconfronteerd wordt met ethische knopen.
Volgende casus maakt duidelijk dat de hulpverlener keuzes zal moeten maken.
Casus
Een cliënt komt regelmatig langs in een setting voor daklozen, waar jij werkt als hulpverlener. Hij
krijgt een leefloon van het OCMW en zoekt naar werk. Hij wil terug zelfstandig gaan wonen zodat zijn
kinderen op bezoek kunnen komen. Hij heeft budgetbeheer voor zijn schulden.
Je vangt een gesprek op tussen bewoners dat de cliënt in het zwart werkt. Hij doet enkele uren
tuinonderhoud per dag en hij wordt contant betaald. Zo valt dit niet onder budgetbeheer.
Het OCMW belt om te vragen of de cliënt bijklust. Zijn ex-vrouw had dit gehoord en klaagt dat ze
geen alimentatie krijgt voor de kinderen.
Vragen:
Welke partijen hebben hier een belang? Som op.
Wat zijn de belangen van de verschillende partijen?
Zijn deze belangen met elkaar in conflict of met elkaar in overeenstemming?
Welke keuzes kan je maken als hulpverlener? Som de keuzes op.
Welke keuze zou jij maken? Vind je het gemakkelijk om deze keuze te maken? Waarom
wel/waarom niet?
Het kader: de wet, deontologische codes en beroepsethiek
Wat betekent een goede beroepsuitoefening?
Ethische vraag met juridische en maatschappelijke component
Hoofdstuk 3 ‘De Sociale sector’ in Deontologie en integriteitsbewaking (2017).
o Hoofdstuk: zie digitap
o = leerstof
3 niveaus:
o Niveau van de ethiek
o Niveau van de deontologie
o Niveau van het recht
,Ethiek
Zoektocht naar fundering van het goede
o Moreel pluralisme
o Ethische grondslag zorgende beroepen = Zorgethiek
o Ethische kwaliteiten: attent en gevoelig voor de noden van anderen,
verantwoordelijkheid opnemen, het ‘zich aantrekken’
o Ethiek is niet alleen persoonlijk maar maakt een maatschappij ook menselijk.
Gebaseerd op de christelijke waarden vroeger, nu veel minder 1 kader en niet hetzelfde
kader (moreel pluralisme)
o 2 manieren om ernaar te kijken: iedereen gaat gewoon zijn zin doen adhv zijn eigen
waarden en normen (negatief) & we hebben niet 1 groot gezamenlijk kader,
waardoor je meer eigen verantwoordelijkheid krijgt om te beslissen wat de fundering
van het goede is en wat verstaat jij daar onder, dus er moet ook veel meer over
gepraat worden waardoor je van elkaar leert wat anderen vinden en denken
(positief)
Beroepsethiek (EXAMENVRAAG + VOORBEELDEN)
Ethisch stelsel hulpverlening:
o 4 elementaire waarden
Respect
O.a. voor de rechten van de cliënt: goede manieren rapporteren
Integriteit
O.z. betrouwbare en eerlijkheid
Verantwoordelijkheid
Individuele verantwoordelijkheid: mag ik, moet ik of wil ik ( niet
zeggen ‘ja maar ik ben maar de stagiaire)
Verantwoordelijkheid van het team: bespreken met het team van
een moeilijk geval
Verantwoordelijkheid van de organisatie en samenleving
, Deskundigheid
Vertrekt vanuit sociale rechtvaardigheid en mensenrechten
o Autonomie en veiligheid komen vaak tegenover elkaar te staan: bvb jongeren met de
spierziekte van duchene -> aantal die willen roken want hebben evengoed rechten
als ieder ander, maakt dat die ziekte een extra drempel is om het toe te laten
Deontologische code (=middelste cirkel)
Plichten waaraan een goede beroepsuitoefening moet voldoen
Geschreven document van beroepsgroep waarin de ethische standaarden (algemene
principes en/of concrete gedragsregels) die moeten nageleefd worden.
Grote verschillen: eed, expliciete gedragsvoorschriften, intentieverklaringen waarin
gemeenschappelijke waarden verduidelijkt worden,...
Voorbeelden:
o Deontologische code van de Vlaamse vereniging van orthopedagogen (master)
12.09.2016
https://www.vvo.be/aanbod/#orthopedagogen
Zij hebben een deontologische code uitgewerkt voor alle leden van
de Vlaamse vereniging. Iedereen die lid is als orthopedagoog
onderschrijft met zijn lidmaatschap de deontologische code! Voor
ONS minder van toepassing want het gaat over de masters.
Voor bachelors ortho bestaat er geen deontologische code en hangt
het af van het werkveld en moet je gaan zoeken naar deontologische
code in bepaalde stukken van het werkveld.
o Deontologische code psychologen (master)
https://www.compsy.be/nl/bekijk-de-officiele-deontologische-code
o Code voor de Hulpverlener in Vlaamse voorzieningen voor Bijzondere Jeugdbijstand
https://www.vlaamswelzijnsverbond.be/intersectoraal/kinderrechten/
minorius-project/protocol-jongerenrechten/code-voor-de-hulpverlener
Wij kunnen deze code gebruiken. Elke hulpverlener kan deze
gebruiken in voorzieningen voor Bijzondere Jeugdbijstand.
o Jeugdhulpverlening
http://www.decocon.be/media/docs/Deontologische%20code%20in%20de
%20hulpverlening%20publicatie.pdf
o Fedasil
https://www.fedasil.be/nl/over-fedasil/onze-waarden
Asielcentrum
o Deontologische code van de internaatsmedewerker GO
https://pro.g-o.be/onderwijsorganisatie-regelgeving-financien/internaten/
internaten-in-het-gewoon-onderwijs/deontologische-code-voor-
internaatsmedewerker
De Wet (=kleinste cirkel)
Wetten zijn geschreven rechtsregels
Wetten zijn afdwingbaar (=het meest afdwingbaar)
o Probleem met de wet is dat de wet vaak een beetje achter loopt op
maatschappelijke ontwikkelingen en daardoor wordt de wet ook voortdurend
bijgestuurd. Er worden constant wetsvoorstellen ingediend omdat de wet
aangepast moet worden aan de huidige maatschappij.
, Na de affaire Dutroux is de wet veranderen bv: Beroepsgeheim.
Beroepsgeheim was voor de affaire Dutroux zeer streng en er was geen
uitzondering mogelijk. Dus hulpverleners konden niets zeggen over
verontrustende situaties. Nu is het mogelijk om informatie te delen over
situaties waar je je echt zorgen maakt.
Goed professioneel handelen: recht geeft dwingende oriëntatie
MAAR echte ethische keuze is het afwegen van waarden die met elkaar in botsing
komen. Soms moeten wetten ter discussie gesteld worden.
Regelgevende kaders in de sociale sector
Heel wat verschillende wet- en regelgeving afhankelijk van de specifieke sector
o Onderzoek welke regelgeving van toepassing is op jouw stageplaats
o Geen stage? Je krijgt voorziening van lector
Rechten van cliënten in de zorg
o Recht op kwaliteitsvolle hulpverlening
o Recht op zelfbeschikking en geïnformeerde toestemming
o Recht op vrije keuze van hulpverlener
o Klachtrecht
Voorbeelden:
o Wet op patiëntenrechten (2002)
o Decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp (2004)
1. IK MOET HIER REKENING MEE HOUDEN!
Kwaliteit van zorg
o kwaliteitsbewaking en –bevordering (=3 de jaar)
Voorbeelden
o Welzijnssector: decreet betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en
welzijnsvoorzieningen (2003)
o Gezondheidssector: gecoördineerde wet betreffende de uitoefening van de
gezondheidsberoepen
Niet onze focus: zie MISP in derde jaar
Deontologische basis: privacy en beroepsgeheim
o Deontologische basisprincipes:
1. De bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de cliënt
2. Geheimhouding van informatie die de hulpverlener te weten gekomen is
over de cliënt tijdens de hulpverlening
=> basisprincipes zijn wettelijk verankerd:
Wet verwerking persoonsgegevens
Beroepsgeheim
=> Aanvullend: Deontologische codes
Verwerking van persoonsgegevens
Opdracht
Werkwijze:
o Rooms in Teams
o Deel een word document
o Maak een gezamenlijke samenvatting
Vragen:
o Wat is de GDPR? Gebruik de websites op de volgende slide
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hamdaoui. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
