Ondernemingsrecht
Inleiding
• Vennootschappen en verenigingen -> apart wetboek
• Insolventierecht toegepast voor ondernemingen in moeilijkheden
• Boekhoudrecht legt verplichting op aan ondernemingen om elk jaar een boekhouding op te
stellen en te publiceren + periodiek jaarverslag
• Materie ondernemingsrecht staat in Wetboek Economisch Recht (gebruiken op examen + zie
verwijzingen cursus)
Deel 1 H1 Economisch recht:
- bijzonder/afwijkend recht (afwijkend van burgerlijk recht) bv. Wijze van bewijzen
- regels ondernemings/economisch recht hebben voorrang op regels burgerlijk recht INDIEN er regels
in beide wetboeken zijn over de materie
Bronnen economisch recht:
- Nationale wetgeving in wetboek
§ Economisch recht
§ Vennootschapsrecht
§ Verenigingen recht
§ Burgerlijk wetboek
- Decreten (wet van de gewesten, gemeenschappen)
- Europees (3 wetten)
§ Verordeningen
o Algemene reglementering ( geldig
voor iedereen in EU -> burgers,
ondernemingsrecht etc.)
o Volledig afgewerkt
o Rechtstreeks van toepassing in alle
lidstaten
§ Richtlijnen
o Algemene strekking (op iedereen)
o NIET volledig afgewerkt, ENKEL
basisregels die verder uitgewerkt
zijn door de lidstaten via
OMZETTINGSWETGEVING=
richtlijnen omzetten naar nationale
wetgeving vd lidstaten BINDEND!
§ Beschikkingen/besluiten
o Bijzondere draagwijdte
1
, Ondernemingsrecht
o GEEN algemene toepassing ->
specifieke partijen
Traditioneel recht:
- Rechtspraak
§ Vonnissen
§ Uitspraken
- Rechtsleer
§ Boeken
§ Tijdschriften
Specifieke bron ondernemingsrecht -> gewoonten en gebruiken:
Door de jaren heen gevormd en als algemeen bindend beschouwd bv. Hoofdelijke
aansprakelijkheid/gehoudenheid tussen ondernemingen
H2 Ondernemingsrechtbank (vroegere rechtbank van Koophandel) bevoegdheid:
- College 3 onderdelen
§ 1) voorzitter = magistraat rechter -> professioneel
§ 2) rechter in ondernemingszaken
§ 3) nog een rechter in ondernemingszaken -> leken, rechter bijstaan in
praktijk zelf ondernemers
- Geschillen tussen ondernemingen (zowel SE als SA)
- Geschillen tussen onderneming en burger onderling
§ INDIEN burger initiatiefnemer (SE) is -> ondernemingsrechtbank
§ INDIEN onderneming initiatiefnemer (SE) is -> burgerlijke rechtbank
- Specifieke geschillen waarbij een onderneming GEEN partij (WEL burger) is bv.
Wisselbrieven, aandeelhouders, vennoten, faillissementen -> procedure normale regels vh
gerecht in gerechtelijk wetboek
H3 Bewijs in ondernemingszaken:
- Bewijs burgerlijke zaken
§ Boven bepaalde drempel met geschrift bewijzen, drempel € 3500 -> GEEN
getuigen of vermoedens bewijzen
- Bewijs ondernemingszaken
§ ONGEACHT bedrag, bewijzen met ALLE middelen toegestaan + specifieke
facturen en boekhouding
Wanneer welk bewijs gebruiken bij welk regime?
2
, Ondernemingsrecht
ZIE PARTIJEN EN HUN HOEDANIGHEID
- Beide partijen zijn burgers -> bewijsrecht burgerlijke zaken ≥ € 3500 MET geschrift
- Beide partijen zijn ondernemingen -> bewijsrecht ondernemingszaken -> ALLE middelen +
*bijzondere bewijsmiddelen= facturen en boekhouding
* Bijzondere bewijsmiddelen ondernemingsrecht
- Facturen
§ Verplicht aan klant te geven bij verkoop of leveren dienst
§ Fiscaal recht, BTW recht (regels omtrent opstelling factuur)
§ Indien NIET bezwaard door partijen over de correctheid kan het dienen als
bewijs
§ Aangetekende brief/e-mail gebruiken om tegen factuur te protesteren
§ Leverancier kan factuur NIET gebruiken als bewijs tegen de consument WEL
tegen een onderneming
- Boekhouding
§ Verplicht
§ Rechter oordeelt of boekhouding in aanmerking komt en correct is TENZIJ
reeds gecontroleerd door commissaris
§ Boekhouding moet in zijn geheel opgenomen worden
§ Rechter bevoegd om overleg/voorlegging te bevelen mag NIET geweigerd
worden
Deel 2 H1 Vrijheden en verplichtingen:
- Onderneming
§ Natuurlijk persoon (van vlees en bloed)
§ Rechtspersoon (vennootschap, vereniging)
- Verplicht economische activiteiten uitoefenen
§ Vrij breed -> gewone diensten, intellectueel diensten, commerciële diensten
etc.
§ Natuurlijk persoon die zelfstandig geen activiteiten doet, ambtenaar in
dienst OF statutair verband (contractueel) heeft is GEEN ondernemer
Wie is geen ondernemer?
- Overheden
- Ambtenaren
- OCMW
- Overheidsbedrijven
Wie WEL?
3
, Ondernemingsrecht
- Vrije beroepen en dienstverlenende intellectuele beroepen
§ Landbouwer, dokter, advocaten, makelaars, accountant, architecten etc.
- Natuurlijke personen die bestuursmandaat uitoefenen bij vennootschap OP zelfstandige
basis
- Rechtspersonen die economische activiteit bv. BIV (ook verenigingen)
Wie mag ondernemingsactiviteiten uitoefenen?
• Sinds Franse revolutie mag *IEDEREEN met een vereist diploma ondernemen (vrije
uitoefening)
*- handelingsbekwaam bv. Minderjarigen, geestesstoornissen NIET +
huwelijk heeft GEEN invloed meer op ‘bekwaamheid’
-wet legt verbod op INDIEN schending aan waarde vh beroep bv.
Rechter, notaris, gerechtsdeurwaarders mogen GEEN economische
activiteiten uitoefenen
-verbodsbepalingen via strafrechtelijke straffen bv. Boetes,
gevangenisstraffen + verbod uitoefenen economische activiteiten
Verplichtingen ondernemer zowel natuurlijk als rechtspersoon (ondernemer vanaf opstarten
economische activiteit)
- Inschrijven KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) -> communicatie onderneming en
overheid vergemakkelijken
§ Vroeger: BTW-nummer en nummer van handelsregister, nu sinds invoering
KBO Unieke ondernemingsnummer ook als BTW-nummer (vanaf nu 1
nummer!)
§ Gegevens invullen in KBO via ondernemingsloketten (zelf loket kiezen uit de 8
instellingen -> firma’s die vestigingen hebben over heel het land)
§ Federaal register: info over elke onderneming in België (opsomming niet
kennen, zie Wetboek) -> info databank belangrijk voor schuldeisers, overheid
etc
§ Naam, adresgegevens, ondernemingsvorm én ondernemingsnummer op alle
documenten zoniet strafrechtelijke veroordeling bv. Klacht tgn klant zonder
ondernemingsnummer seponering van zaak NU eerst regularisatie -> in orde
maken van ondernemingsnummer binnen termijn bepaald door rechter
- Beschikken over minstens 1 zichtrekening bij
§ Erkende Belgische financiële instelling
§ De post
Let op! VME MOET minstens 2 bankrekeningen hebben:
§ 1 voor werkkapitaal op zichtrekening (dagdagelijkse uitgaven)
4
, Ondernemingsrecht
§ 1 voor reservekapitaal op spaarrekening (uitzonderlijke uitgaven)
• Spaarrekening versus termijnrekening: bij spaargeld op elk moment opnemen (mislopen
intrest), bij termijn staat geld vast vr een bepaalde periode (hoge getrouwheidspremie)
• Huurwaarborg plaatsen op spaar (safe bij vervroegde huuropzegging)
- ENKEL voor natuurlijke personen (ondernemers) -> huwelijksvermogenstelsel +
huwelijkscontract bekend maken in centraal register
- Boekhouding voeren -> boekhoudkundige verplichtingen zie wetboek economisch recht en
wetboek voor vennootschappen en verenigingen, boekhouding afhankelijk van:
§ Rechtsvorm (strengst voor vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid
en minst bij natuurlijke personen)
§ Omvang, zeer kleine vs kleine vs grote ondernemingen
§ Onderscheid vereenvoudigde en volledige boekhouding
§ Onderscheid opmaken jaarrekening/balans via volledige of verkort schema
Let op! VME moet boekhouding voeren én balans met beknopte toelichting
§ Kleine VME via kasbons (eenvoudiger)
§ Grote VME via dubbele boekhouding (20+ volwaardige kavels -> grote VME)
NIET IN CURSUS!
Wat met een VME (vereniging van mede-eigenaars)?
- Bezitten rechtspersoonlijkheid
Wie moet bij appartementseigendom ingeschreven zijn bij KBO?
- VME MOET ingeschreven worden als rechtspersoon -> *VIA DE HYPOTHEEKBEWAARDER:
kantoor rechtszekerheid, NIET via erkend loket
- Professionele syndicus WEL, occasionele syndicus NIET -> VIA HET LOKET
- Professionele commissaris vd rekening WEL, occasionele NIET (checkt boekhouding en balans
VME) -> VIA HET LOKET
- Voorzitter/secretaris/leden vd algemene vergadering en leden raad van mede-eigendom NIET
*Hoe?
- Notariële akte (voor geldigheid) wordt verleend met de statuten van mede-eigendom
bestaande uit 2 delen:
§ Basisakte
§ Reglement van mede-eigendom
§ Reglement van interne/inwendige orde (niet verplicht)
• Later overgeschreven in register van de overschrijvingen (elektronisch) DUS tegenstelbaar aan
derden
• Later door kantoor rechtszekerheid ondernemingsnummer aanvragen, doorgeven aan notaris
en notaris aan syndicus, syndicus vermeldt op alle VME-documenten het nummer
5
