Samenvatting – Recht en
onderneming
Boek 1 - inleiding
Deel 1: inleiding
HOOFDSTUK 1 – WAT IS HET RECHT ?
Confrontatie met recht is heel groot
Privé openbaar vervoer, inkopen doen
Professioneel studie activiteiten: regels vd campus, tuchtreglement,…
Je kan van recht spreken onder 3 categorieën van regels
Ordenen vd samenleving
Regels om de eerste regels te kunne afdwingen
o Regels zijn geen regels zonder dat de overheid ze kan afdwingen
Regels die het mogelijk maken om regels te kunnen wijzigen recht wordt
aangepast vb. huwelijk enkel voor mensen van verschillend geslacht
Recht kunnen we opdelen in…
Objectief recht:
= Het recht zoals het is en zoals het bestaat
Subjectief recht:
= Rechten waar wij als rechtssubject ons op kunnen beroep
= rechten die wij ontlenen aan het objectief recht
Voorbeeld: recht op vrije meningsuiting hebben ook recht daardoor om onze
mening te uiten
HOOFDSTUK 2 – INDELING VAN HET NATIONAAL RECHT
= Recht dat zijn oorsprong vindt in nationale bronnen “Belgische wetgeving”
Nationaal privaat recht regels die voorzien zijn voor relaties tussen private
relaties (tussen burgers) vb. verkoopovereenkomst
Burgerlijk recht
o = van toepassing op burgers, alle gebeurtenissen uit uw leven
o burgerlijk wetboek: artikel …
nieuw burgerlijk wetboek
herschrijft oude wet schrijven naar nieuwe tijd
gaat in stukken, hebben dus BW en NBW
voorbeeld: bewijsrecht en zakenrecht zit in nieuw BW
o voorbeelden: wie is uw vader? vanaf uw 18de bent u
handelingsbekwaam, overlijden wat gebeurt er met uw erfenis?
1
, Ondernemingsrecht
o = recht dat geschreven is voor ondernemingen
o Moet “soepeler” verlopen dan burgerlijk recht
o geeft technieken om handel te drijven.
o W.E.R = wetboek van economisch recht
o Voorbeeld kapotte laptop burgerlijk recht zegt dat boven bepaald
bedrag er een transactiebewijs moet worden opgesteld, bij
ondernemingsrecht hoeft dit niet
Privaatrechtelijk procesrecht/gerechtelijk recht
o = maakt het mogelijk om de vorige 2 rechtsonderdelen kunt afdwingen.
o Procedures
voor welke materie moet u naar welke rechtbank gaan
bepaald de procedures vb. kan u in beroep gaan?
o Gerechtelijk wetboek (Ger. W.)
= staan alle procedures om u gelijk te krijgen tijdens een proces.
Nationaal publiek recht Overheid zit ergens tussen, of relaties tussen
verschillende overheden (federale- , nationale-, regionale overheid)
Het grondwettelijk recht
o Staatsstructuur uitgetekend (federale overheid, wie voor wat bevoegd,
…)
o Fundamentele rechten
= regels die te maken hebben met de basis van het recht
Vb. scheiding der machten
o Rechten en vrijheden
Vb. recht op vrije meningsuiting, vrijheid van onderwijs
Bestuursrecht
o = recht dat betrekking heeft op de uitvoerende macht (regering)
o geen apart wetboek, veel afzonderlijke wetten
Het fiscaal recht
o Verschillende wetboeken
BTW wetboek
WIB = wetboek van inkomstenbelastingen
Het strafrecht
o = handelingen die de overheid niet kan aanvaarden en als strafbaar
stelt
o Voorbeeld: diefstal, slagen en verwondingen
o Staat in voor de handhaving van een eventuele sancties
o Overheid gaat dagvaarden
o Strafwetboek = niet aanvaardbare handelingen met zijn sancties
Het strafprocesrecht tegenhanger van gerechtelijk recht
o = bepaalt procedures bij bijvoorbeeld strafrechtelijke feiten
o Procedure gaat anders dan bij het burgerlijk recht
2
, Overheid gaat dagvaardingen, niet een burger
o Meteen aangehouden worden bij gevaar vd samenleving
o Wetboek van strafvordering (W. SV.) = tegenhanger gerechtelijk
wetboek
Waarom is het onderscheiden van privaat en publiek recht relevant?
Privaat recht = Supplementrecht of aanvullend recht
o Regels bestaan maar je kan er wel van afwijken of eventueel zelf
nieuwe regels bepalen
Vb. bij kleine aankoop geen overeenkomst opstellen
Vb. huwelijksvermogensstelsel
Openbare orde
o = regels waarbij je niet van kan afwijken, belangen van particulieren
veilig te stellen
o Vooral publiek recht
Dwingend recht
o Zijn vaak dwingend om veiligheid te garanderen
o Consumentenrecht vaak dwingend recht consument te beschermen
Onderscheid tussen privaat en publiek valt te relativeren
Recht takken die we niet meer kunnen onderbrengen onder enkel publiek- ,of
privaatrecht
economisch recht
o zorgt ervoor dat reclame niet valse informatie mag geven (privaat)
o Kartelrecht: moet vrije mededinging beperken tussen 2 bedrijven
(publiek)
Sociaal recht: recht tak die beide takken bestrijdt
o Voorbeeld: arbeidsrecht,
Individueel arbeidsrecht tussen werkgever en werknemer
(privaat)
collectief arbeidsrecht onderhandelingen tussen vakbonden
(publiek)
het socialezekerheidsrecht publiek
de overlapping in concrete praktische problemen
juridische problemen kunnen vaak niet worden ondergebracht in privaat – of
publiekrecht
o voorbeeld familiebedrijf
wat te doen met winst ? fiscaal recht
wat als iemand ziek valt ? sociaal recht
Europese recht maakt het onderscheid vaak niet
= indeling van rechtstakken is verschillend in de Eu lidstaten
privaatrechtelijke technieken
= overheid gaat gebruik maken van privaatrecht, doet afstand van bevoorrechte
machtspositie en gaat contracten afsluiten zoals alle andere particulieren
vb. geen ambtenaren contractuele werknemers
vb. goederen voor overheid
3
, o vroeger: bijvoorbeeld onteigenen van grond die ze nodig heeft
o nu: aankoopovereenkomsten sluiten met grondeigenaar
HOOFDSTUK 3 – HET INTERNATIONAAL RECHT
= recht dat voor een stuk niet nationale bron heeft
Wat valt hieronder?
Internationaal privaatrecht IPR
o Voor rechtsverhoudingen met buitenlandse elementen
Voorbeeld: Botsing tussen een Belg en een Brit in Nederland
o Bepaalt welke nationale wetgeving van toepassing is op een
rechtsverhouding
o Toepassing vh buitenlands recht enkel mogelijk wanneer Int. openbare
orde hiervoor toestemming geeft
o Wetboek IPR (België)
Internationaal publiekrecht/ volkerenrecht
o =verhouding tussen staten, relaties en organisaties tussen landen
o Internationale verdragen
Meer betrekking op privaatrecht vb. handelsverdragen
betrekking op publiekrecht vb. uitleveringsverdragen, defensie
Europees recht
o Kan niet worden ondergebracht in int. recht
o Europese lidstaten gaat bepaalde bevoegdheden overdragen aan de EU
Voor deze overgedragen materie zal de EU bevoegd zijn
= overdracht van bevoegdheid
o positie vh EU
Primauteit/ voorrang vh Europees recht
Het EU recht heeft voorrang op alle andere normen
Nationaal recht moet ermee in overeenstemmen
EU recht staat boven de grondwet
o Directe of Rechtstreekse werking
je kan u rechtsreeks beroepen op het EU recht
lidstaten moeten zelf EU rechtsregels niet bekrachtigen
Deel 2. Publiek recht
Hoofdstuk 1 – grondprincipes van de staatsorde (begrippen)
Rechtsstaat
= staat is er niet in de eerste plaats om zichzelf te versterken, maar om
burgers te dienen
o Vb: bescherming tegen buitenlandse aanvallen,
Regels gelden voor burgers en de overheid
Na WOII (1950) EU verdrag ter bescherming vd rechten vd mens
o door raad van Europa
niet alle landen uit de raad van Europa zijn lidstaten van de EU
4
, wetstaat
= we gaan wetgeving maken zodat iedereen kan genieten van de rechten en
vrijheden die hen worden toegekend
niet iedereen kon genieten van de rechten hoge vs. lagere klasse
o extra wetten te maken meer gelijkheid te krijgen
o meer wetgeving over dwingend recht
o gevaar van overregulering veel te veel wetgeving <-> deregulering
Macht instellingen Bevoegdheid
Wetgevende Parlement en Maken van wetten
koning Recht van onderzoek
Controle van uitvoerende macht
Uitvoerende Koning en regering Land leiden
wetten uitvoeren
rechters benoemen
Rechterlijke Hoven en Wetgevende en uitvoerende macht controleren
rechtbanken Zorgen voor toepassen van wetgeving
de drie staatsmachten
Drie machten scheiden anders krijg je een dictatuur
Geven geen instructies, beïnvloeden elkaar
o begroting: Wetgev. macht geeft aan hoeveel middelen er zijn voor de
uitv. Macht
controleren elkaar
democratisch beginsel
= wetgevende macht worden uitgekozen door het volk
o anders Democratisch deficit
Raad van ministers ministers vd 28 lidstaten
--------------- inleiding van hoofdstuk 2 ----------------------------------
Rechtsorde = niveau tussen verschillende rechten
Hebben verschillende rechtsordes EU, internationale, nationale, …
HOOFDSTUK 2 – DE SUPRANATIONALE RECHTSORDE
Van Europese economische gemeenschap (EEG) naar Europese unie
Eerste samenwerking na WO 2 (1950)
o EGKS = Europese gemeenschap voor kolen en stalen
Toen kolen en staal heel belangrijk
o Vrees dat Duitsland zou gaan herbewapenen
6 lidstaten gaan samenwerken
Controle op kool en staal
Euratom verdrag (1957)
o Samenwerking op gebied van atoomenergie
o Bestaat nog altijd
5