Samenvatting

Samenvatting Materieel Strafrecht

0 keer verkocht

Vak
Materieel Strafrecht

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Samenvatting boek + lessen (uitgebreid) -> had een 14/20

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 117 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 14 februari 2022
Aantal pagina's 117
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

Volgen

OrfeeMichels Lid sinds 3 jaar 39 documenten verkocht

Materieel strafrecht
Orfee M. | De Bondt | 2021-2022

, 1. Algemene inleiding
1.1. HOOFDSTUK 1: definitie

Strafrecht in brede betekenis: materieel strafrecht + strafprocesrecht (+ internationaal
strafrecht)

Wat wil je met je strafrecht bereiken?
- Doelstellingen:
o Je kan straffen retrospectief bekijken: iemand straffen om iets wat die ih
verleden gedaan heeft  vergelding = doelstelling
o Prospectief bekijken: iemand straffen om te vermijden naar de toekomst toe
dat die persoon nog eens dezelfde fout begaat.  preventie = doelstelling (kan
algemeen of bijzonder zijn)
o Instrumenteel bekijken: straffen om iemand actief weer doen op te voeden,
zodat die terug kan deelnemen ah maatschappelijke leven  resocialisering =
doelstelling
 Bv: verzoening tussen dader en slachtoffer
o Economisch bekijken: straffen om een vermogensvoordeel van een misdrijf bij
een dader weg te nemen en vermogensnadeel bij een slachtoffer te gaan
compenseren
 Doelstelling = herstel naar oorspronkelijke toestand (zowel voor dader
al slachtoffer)

 Materieel strafrecht = het geheel der rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar
worden gesteld en gesanctioneerd.
- Twee begrippen centraal: misdrijven (= omschrijving van de strafbare gedraging) &
straffen (= de bepaling van de straf)
- Het omvat ook algemene beginselen (bv poging of deelneming)
- Materieel strafrecht bepaalt:
o onder welke voorwaarden personen strafrechtelijk verantwoordelijk kunnen
worden gesteld en welke omstandigheden deze verantwoordelijkheid kunnen
uitsluiten of beperken.
o de toepasselijke sancties en regelt hoe deze sancties in concrete gevallen door
de rechter moeten worden toegepast (soorten en toemeting)
- Het richt zich in hoofdorde tot de burger, in de vorm van verbodsbepalingen
o = sociaal controlemechanisme als een middel waarmee de maatschappij sociaal
ongewenste gedragingen controleert
 vergelijkbaar met moraal, godsdienst, tuchtreglement, …

 Strafprocesrecht = geheel van de procedurele spelregels volgens welke het materieel
strafrecht wordt toegepast
- strafprocesrecht bepaalt:
o • door wie en op welke wijze de strafvordering wordt uitgeoefend en op welke
wijze het bewijs van een misdrijf wordt geleverd
o • welke rechtscolleges bevoegd zijn om te oordelen over schuld en straf, welke
rechtsmiddelen openstaan tegen de beslissingen van de strafgerechten, enz.
- Gericht tot de overheid die belast is met de toepassing van de regels uit het
strafprocesrecht (≠ gerechtelijk privaatrecht, in hoofdorde gericht op particulieren)
o = sociaal controlemechanisme als een middel waarmee de maatschappij sociaal
ongewenste gedragingen controleert

PAGINA 1

,  vergelijkbaar met gezin, familie, school, tuchtraden, economische
toezichtsorganen, …

 Internationaal strafrecht
- Meer en meer regels uit het nationale straf(proces)recht vinden hun oorsprong in het
internationaal strafrecht.
- Nationale rechters moeten meer dan voorheen rekening houden met het buitenlands
strafrecht en met beslissingen van buitenlandse strafgerechten
- Internationale strafgerechten: Europees Hof voor de Rechten van de Mens,
Internationaal Tribunaal voor voormalig Joegoslavië, Internationaal Strafhof
o drukken stempel bijvoorbeeld door Europese diensten zoals Eurojust of Europol
+ toenemende legislatieve activiteit van de Unie op het gebied van het
strafrecht en de justitiële samenwerking in strafzaken

1.2. HOOFDSTUK 2: historisch overzicht
Historisch kader van ons strafrecht ingedeeld in 4 grote tijdvakken:
- Archaïsche stelsel, Middeleeuwen, Verlichting en Vandaag

Archaïsche stelsels
- Strafrecht bestaat nog niet
o Het is een privéaangelegenheid
- We zitten id primitieve samenleving en daarin kennen we het talio-recht: ‘oog om oog,
tand om tand’.
o W ook wel “eigenrichting” genoemd: omdat men het recht in eigen handen
neemt om een conflict op te lossen.
o Finaliteit: vergelding van het aangerichte kwaad en loutering (verzoeking)
o Vete tussen familieclans: proportionaliteit is vaak zoek
o Talio-principe vinden we vandaag nog terug in hedendaagse samenlevingen: bv.
Albanië (vendetta, bloedwraak)

Middeleeuwen
- Tussenkomst van de vorst: werpt zich op als bemiddelaar en neemt het conflict uit
handen v/d partijen
o I.p.v. private aangelegenheid is het een publieke aangelegenheid geworden
tussen de dader en de overheid: strafrecht is een vorm van publiek recht
- Compositio en fredus: concepten die verklaren wat de basis, de achtergrond is van de
schadevergoeding en geldboeten
o Compositio: bloedgeld waarmee je de wraak afkoopt
o Fredus: vredegeld waarmee je de vorst vergoedt voor de veroorzaakte schade
door het verstoren van de vrede
 Voorloper van de geldboete: som geld naar overheid (≠
schadevergoeding)
- Begin van de middeleeuwen  sprake van erge straffen zoals handafhakking bv.
o Ze waren ongelijk en wreed
- Rondreizende rechters veren de ‘enquête du pays’ uit: deze rechters trokken rond en
vroegen aan de bevolking aan te wijzen wie van hen werd verdacht van een misdrijf
o Rechters: passieve rol

Maar verandering dringt zich op! => nood aan meer humane en eerlijkere procedures.
- Verandering gebeurt in 2 snelheden (afh van het soort misdrijf dat gepleegd w):

PAGINA 2

, o Voor minder ernstige misdrijven blijft dat irrationele veel langer bestaan, nl. het
civiele strafproces
o Voor meer ernstige misdrijven evolueren we stilaan naar het inquisitoire
strafproces
 Met i.p.v. een passieve, nu een actieve rechter die zelf opzoek gaat naar
de waarheid (opgelet, soms te actief!)
- Ad straffen veranderde niets…

Verlichting
- = reactie op het AR
- Men revolteerde tegen willekeur van de rechter, wrede onderzoeksmethoden en wrede
ongelijke straffen.
- Auteurs:
o Montesquieu: man van de scheiding der machten (trias politica) 
onderscheid gemaakt tussen:
 Wetgevende macht: beslissen hoe de regels eruit zien
 Uitvoerende macht: zij nemen initiatief om in uitvoering van die regels
al of niet te vervolgen
 Rechterlijke macht: in een individueel dossier nemen ze individuele
beslissing
o Locke en Rousseau: sociaal contract (ius puniendi)
 Uitganspunt: fictief contract tussen burgers en overheid: in ruil voor
bescherming/ veiligheid deel van hun vrijheid opgeven
 Overheid heeft een positieve beschermingsverplichting en een
negatieve onthoudingsverplichting

- Magna Charta strafrecht: strafrecht als fundamentele bescherming voor de burger
o 3 pijlers
 Legaliteitsbeginsel: vereist een juridische basis voor overheidsoptreden
 Legaliteit affecteert het misdrijf, de straf, de vervolging, de
straftoemeting en de strafuitvoering
 Subsidiariteitsbeginsel: gaat over de inzetbaarheid van het strafrecht
 optreden waar het werkelijk nodig is
 Proportionaliteitsbeginsel: er moet een evenwicht zijn tussen de
hoegrootheid van de daad en de hoegrootheid van de reactie

Dat verlichte gedachtegoed en de beginselen in de magna charta hebben geleid tot het
revolutionaire strafrecht
- De eerste codificaties v:deze nieuwe ideeën in strafwetboeken:
o Code lepeletier: de basis voor onze huidige juryrechtspraak ligt in de code
lepeletier
 MSR en FSR
o Code merlin
 MSR, mild, proportioneel, vast
- => 2 wetboeken waren geen lang leven beschoren door napoleon met zijn code pénal

Omwille van het legaliteitsbeginsel pleitten de revolutionairen voor vaste straffen: maw geen
ruimte voor interpretatie

PAGINA 3

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.