Dit is een samenvatting van het vak strafprocesrecht gedoceerd door Christophe Rillaerts in academiejaar . Ik heb me gebaseerd op het handboek 'praktisch strafprocesrecht' en heb aangevuld met slides en lesnota's.
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Definitie en situering van het strafprocesrecht
Strafrecht in enge zin of materieel strafrecht beschrijft welke daden of onthoudingen een
misdrijf uitmaken, welke straf de wet voorziet voor die feiten en welke omstandigheden een
invloed kunnen hebben op de toepassing van de straffen en maatregelen.
Strafprocesrecht of strafrechtspleging is het formele strafrecht: het beschrijft de manier
waarop de overheid het strafrecht correct moet toepassen. De theorie van het strafrecht
wordt omgezet in actie in het strafprocesrecht.
Het strafprocesrecht behelst het geheel van rechtsregels die gevolgd moeten worden in
verband met:
- De vaststelling of een misdrijf werd gepleegd
- Door wie
- Op welke manier men de schuldige de door de wet voorgeschreven straffen en
maatregelen kan opleggen
- De werking en bevoegdheden van de instellingen en organen die hiermee belast zijn
Men kan 4 fasen onderscheiden:
- Het onderzoek
- De vordering
- De berechting
- De strafuitvoering
Doelstelling SPR:
- Het spr moet efficiënt zijn
- Men kan geen ongelimiteerde macht toekennen aan de openbare instellingen en
organen
2. Accusatoire en inquisitoire rechtspleging
Accusatoir:
- Mondeling
- Openbaar
- Tegensprekelijk
à Oude Griekse en Romeinse tijd waar slachtoffer iemand in het publiek beschuldigde.
Nadruk lag hier op bescherming van het individu: de aanklager en de aangeklaagde staan op
gelijke voet
,à Spaanse inquisitie waar mensen op vage beschuldigingen werden opgepakt en gefolterd.
Dit gebeurt niet ten overstaan van de gemeenschap, maar door afgevaardigden van de
maatschappij die de vervolging en berechting van de beklaagden op zich nemen.
Ons spr is een gemengd systeem van beide.
OPM: het geheim karakter van het vooronderzoek wordt vaak doorbroken sinds de Wet
Franchimont. Het niet-tegensprekelijk karakter werd actueel door de Salduz-wetgeving.
3. Voornaamste bronnen van het strafprocesrecht
- Wetboek van Strafvordering
- Grondwet
- EVRM
- IVBPR
- Gerechtelijk wetboek
- Internationale verdragen
- Rechtspraak en rechtsleer
- BUPO
Hoofdstuk 2: Vorderingen die uit een misdrijf ontstaan
Doordat het misdrijf gepleegd werd, kan het OM een vordering instellen in naam van de
maatschappij om de pleger van dit misdrijf te sanctioneren door middel van een straf of een
maatregel = strafvordering.
Het gevolg van een misdrijf is vaak dat er schade werd toegebracht è de burgerlijke
vordering ontstaat en wordt ingesteld door degene die effectief werd benadeeld.
Een misdrijf kan ook bestaan zonder dat er schade is, dan is er enkel aanleiding tot
strafvordering.
1. De strafvordering
1.1De uitoefening van de strafvordering
1.1.1 Het Openbaar Ministerie
Art. 28quater, tweede lid Sv.
1.1.1.1 Wie is het OM?
Bij de rechtbank van eerste aanleg vinden we de procureur des Konings en zijn substituten.
Gerechtelijk stagiairs zijn afgestudeerd in de rechten en moeten vooraf gedurende minstens
1 jaar een stage gedaan hebben aan de balie of andere juridische functies uitgeoefend
hebben. Als zij aangesteld worden als gerechtelijk stagiair bij een parket krijgen zij het
statuut van officier van gerechtelijke politie, hulpofficier van de procureur des Konings.
Bij de arbeidsrechtbank hebben we een arbeidsauditoraat met de arbeidsauditeur en
substituten arbeidsauditeurs.
2
, Bij het Hof van Beroep hebben we een procureur-generaal, de advocaten-generaal en de
substituten procureur-generaal.
Bij het Hof van Cassatie onderscheiden we de procureur-generaal van het Hof van Cassatie
en zijn of haar advocaten-generaal.
Het federaal parket bestaat uit de federale procureur en 18 federale magistraten die
bevoegd zijn voor het volledige grondgebied van het rijk.
De strafvordering instellen wil dus zeggen: de zaak aanhangig maken bij een rechter. Het OM
oordeelt hier op zijn beurt over de vervolging op basis van het opportuniteitsbeginsel.
1.1.1.2 Kenmerken van het OM
A. Het OM is hiërarchisch opgebouwd
De leden van een bepaald parket staan onder het gezag van het hoofd van dat parket, de
procureur des Konings of procureur-generaal, die de gepaste en nodige onderrichtingen
geeft.
De procureur-generaal bij het Hof van Beroep volgt de belangrijke zaken en staat in voor de
strafvordering in zijn rechtsgebied. Hij moet waken over een coherente en geïntegreerde
uitoefening van de strafvordering in zijn rechtsgebied.
De procureur-generaal bij het Hof van Cassatie heeft geen toezicht over de strafvordering,
enkel een disciplinair toezicht.
De minister van Justitie maakt geen deel uit van het OM, maar heeft wel toezicht en gezag
over de magistraten. Hij oefent zijn tuchtrecht uit.
“Si la plume est serve, la parole est libre” à de pen is slaaf maar het woord is vrij.
B. Het OM is ondeelbaar
Ze treden allen op als orgaan van 1 functionele eenheid, nooit in eigen naam. Ze zijn ten
allen tijde verwisselbaar.
Uitzondering: in het sociaal strafrecht zijn de magistraten van het arbeidsauditoraat niet
verwisselbaar met die van het gewone parket!
C. Het OM is onafhankelijk
Het vertolkt het standpunt van de gemeenschap en treedt op in haar naam.
Het positief injuntierecht van justitie (art. 151 Gw. En art. 364 Sv.)
De minister van Justitie kan de vervolging bevelen in een bepaalde zaak, maar hij heeft echt
geen negatief injunctierecht en kan een ingezette strafvervolging niet verhinderen.
1.1.2 De burgerlijke partij
Het slachtoffer van een misdrijf kan een klacht indienen waarbij hij vraagt dat de pleger van
het misdrijf vervolgd en eventueel gestraft zal worden. Een klacht stelt de strafvordering niet
in werking. Bij burgerlijke partijstelling vraagt het slachtoffer vergoeding voor de opgelopen
schade.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RECHTSPKGent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
