Samenvatting
Samenvatting Celbiologie Partim Embryologie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van 80 pagina's voor het vak Celbiologie Partim Embryologie aan de UA (/)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 80 pagina's
Voorbeeld 4 van de 80 pagina's
In winkelwagenVerkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Matthijs PourbaixEMBRYOLOGIE
Matthijs Pourbaix
,SAMENVATTING EMBRYOLOGIE
Les 1
Definitie: beschrijvende studie van het ontstaan en ontwikkeling van een organisme
Humane embryologie*: studie van de ontwikkeling van de mens
1. Gametogenese: vorming zaad-en eicel
2. Embryonale structuren: organen die gevormd worden uit embryonale stamcellen
3. Extra-embryonale structuren: organen die blastocyste en later embryo verbinden met
buitenwereld (trofoblast, dooierzak, placenta, navelstreng) à belang bij voeding
EMBRYOLOGIE IN DE GENEESKUNDE
“Hulp”wetenschap om de normale en afwijkende anatomie beter te begrijpen
1. Embryologie kan de soms complexe ligging van anatomische structuren verklaren.
2. Embryologie kan verklaren waar en wanneer aangeboren afwijkingen ontstaan. (vb.
Kind met schisis)
3. Kennis van embryologie heeft geleid tot nieuwe fertilisatie technieken: intra-uteriene
inseminatie, in vitro fertilisatie (IVF), intracytoplasmatische sperma injectie (ICSI),...
4. Therapeutische toepassingen: stamcellen
STAMCELLEN
= cellen met capaciteit om te differentiëren tot verschillende celtypes in respons tot
specifieke omgevingsfactoren
• Embryonale weefsels:
1. Embryonale stamcellen (ES cellen): cellen van de inner mass van de blastula
(pluripotent of totipotent). Deze geven aanleiding tot alle orgaansystemen. Gebruik
meer omstreden omdat je voor het gebruik ervan embryo’s gebruikt(ethisch?)
2. Primordiale kiemcellen (embryonale kiemcellen): primordiale geslachtscellen. Dienen
voor de aanleg van geslachtscellen, voorloper van zaad/eicel.
• Volwassen weefsels:
1. Adulte stamcellen (bijv. Hematopoietische stamcellen): soort reservecellen in
bepaalde orgaansystemen, wanneer er behoefte aan is, kunnen ze aanleiding geven
tot nieuwe cellen (bijv. Satelietcellen in spieren)
2. Induced pluripotent stemcells (IPS cellen): via stamceltechnologie geïnduceerde
stamcellen uit. vanuit om het even welke lichaamscel terug stamcellen creëren en die
later laten differentiëren naar specifiek orgaansysteem.
a. Bv huidbiopsie, hierin zitten fibroblasten. Deze fibroblasten kunnen we gaan
kweken. Mix van 3 transcriptiefactoren die toevoegt aan fibroblasten, gaan cel
herprogrammeren naar stamcel. Deze kan differentiëren naar eender welke
andere cel.
INDELING HUMANE ONTWIKKELING**
1
,Prenatale periode: voor de geboorte
• Foetale of bevruchtingsleeftijd (fertilisation age): 38 weken van conceptie tot geboorte
• Gynaecologische of zwangerschapsleeftijd (gestational or menstrual age): 40 weken
vanaf de eerste dag van laatste menstruatie tot geboorte
Periodes van prenatale ontwikkeling:
• “Embryonale” periode: eerste 8 weken waarin alle majeure organen aangelegd
worden. Het volledige embryo is aangelegd, alle structuren zijn aanwezig.
• “Foetale” periode: volgende 30 weken waarin organen groeien en complexer worden
• Grootte vh embryo wordt gemeten van de kruin tot aan het staartbeen
• Lengte: Eerste 5 maanden gewoon kwadraat. Nadien vermenigvuldigen met 5
• Gewicht neemt toe van 20 g einde 3e maand tot ong 3 kg bij geboorte
Examen:
• Elke dag van de eerste week
• Verdere ontwikkeling +- elke week weten welk orgaansysteem ontwikkelt
• Eerste 3 weken wel meer in detail
TERMEN
• Proliferatie: vernieuwen door deling, van 1 moedercel naar 2 dochtercellen die gelijkaardig
zijn in functie met de moedercel
• Differentiatie: veranderingen die optreden in cellen, leidend tot een specifieke vorm en
functie (toenemende specialisatie). Dochtercel niet helemaal identiek aan moedercel
• “-blast”: cellen die nog niet terminaal gedifferentieerd zijn; progenitor or voorlopercel
o voor moedercel wordt vaak ‘blast’ gebruikt: kan zich nog differentieren tot
dochtercellen met verschillende functies
• “primordium”: eerst herkenbare aanleg voor een later orgaan/weefsel of orgaandeel;
bestaat uit primordiale cellen.
• Zygote: bevruchte eicel
• Embryo: ontwikkelende mens tot einde week 8
• Foetus: ontwikkelende mens vanaf 8 weken
2
, • Conceptus: (Lat conceptio) alle afgeleiden van de zygote, dus embryonaal en extra-
embryonaal (deel van placenta, vruchtvliezen)
GAMETOGENESE*
= ontwikkeling van het spermatozoön (Gr. spermatos,zaad en zoon, dier) en de oöcyte (Gr ovum, ei) Gameten
(Gr gamete, vrouw; gametes, echtgenoot)
veranderingen met het oog op bevruchting, 2 celprocessen noodzakelijk
1. Meiotische of rijpingsdeling: reductie van 46 naar 23 chromosomen.
2. Vormverandering
a. Zaadcel verliest cytoplasma en krijgt kop(+acrosoom), hals, staart
b. Eicel wordt steeds groter met toename cytoplasmaà eicel heeft voedende functie
FASE GAMETOGENESE
1. Ontwikkeling en migratie van primordiale kiemcellen
a. Primordiale kiemcellen: voorlopers van geslachtscellen, moeten migreren naar teelbal of
ovarium
2. Toename in aantal kiemcellen door mitose
3. Reductie chromosomen in meiose
4. Structurele en functionele rijping
Gemeenschappelijke stappen bij mannen en vrouwen
GESLACHTSSPECIFIEKE GAMETOGENESE**
spermatogenese Oögenese
Migratie van geslachtelijke stamcel
Mitose: spermatogoniën Mitose: oögonia
Meiose: spermatiden Meiose: oöcyten
Spermiogenese: spermatozoïde Oögenese: finale differentiatie van secundaire
oöcyten
GEMEENSCHAPPELIJKE GAMETOGENESE*
Primordial germ cells(PGCs) of geslachtelijke stamcellen ontwikkelen zich rond de derde/vierde week in de
definitieve dooierzak.
Einde vierde/begin vijfde week migreren PGCs naar testis en ovaria waar ze zich ontwikkelen tot oögoniën en
spermatogoniën (afhankelijk van aanwezigheid Y-chomosoom)
MEIOSE*
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper matthijspourbaix. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen