Les 6 module 2 : Roken en drinken
1. Inleiding
2. Gedragsepidemiologie
3. Beginnen
4. Continueren
5. Stoppen
6. Terugvalpreventie
1) Inleiding
Middelen
Zowel nicotine als alcohol zijn legale genotsmiddelen. Ze hebben een tegenovergestelde werking,
alcohol is eerder onderdrukkend, terwijl nicotine opwekkend is. Maar niettemin vertonen ze ook veel
overeenkomsten.
Roken en drinken overeenkomsten :
• Legale drugs
• Prevalent, ze komen vaak voor
• Additieve gezondheidsrisico’s → als je rookt en ook nog eens alcohol drinkt verhoogt je kans
op welvaartsziekten.
• Gaan samen
• Begint tijdens adolescentie
• Sociaal-culturele inbedding (vb alcohol heeft in Vlaanderen een sterke sociale functie, denk
aan feestjes, iets vieren,…)
• Verslavingscomponent (nicotine veel meer dan alcohol)
• Contextafhankelijk (op bepaalde plaatsen geneigd om te roken of drinken en niet op andere,
bv niet drinken en roken in aula, wel bij een feestje)
• Reward Sensitivity (triggeren het beloningscircuit in de hersenen)
,Niettemin…
o Preventie alcohol : VAD (vereniging voor alcohol- en drugsproblemen)
o Tabakspreventie : ViG (Vlaams instituut voor gezondheispromotie)
2) Gedragsepidemiologie
SPECI AL EUROBAROM ETER 3 8 5 “At t it udes of Europea ns t ow a rds Toba cco”
1 .2 Re a sons for st a r t ing sm ok ing
- Pe e r influe nce is t h e m ost com m only cit e d r e a son for st a r t ing sm ok in g -
(MAX. 3 ANSWERS)
Foto 1 → We zien dat voor roken er veel variatie zit binnen Europa. België doet het nog relatief goed.
Base: Smokers and ex-smokers, n=13,159
Dit geeft aan dat rookgedrag erg beïnvloed wordt door socio-culturele dingen, gewoontes binnen
Almost 4 in 5 smokers and ex-smokers (79%) say that the fact that their friends smoked
was among the most significant factors that made them start. This figure is 80% for ex-
een land. smokers and 78% for current smokers.
More than 1 in 5 (21%) cite the fact that their parents smoked and a similar proportion
(19%) that they liked the taste or smell of tobacco. The affordability of cigarettes is
Foto 2 → rookgedrag bij artsen. Veel variatie naargelang het land waar ze werken. Alsook een groot
mentioned by 12% of smokers and ex-smokers.
Reasons linked to specific tobacco flavours are mentioned for ‘menthol cigarettes’ by 3%
verschil man-vrouw. Dit geeft weer de socio-culturele inbedding aan. Het geeft ook aan dat de kennis
and for ‘sweet, fruity or spicy flavour’ by 1%. Packaging appears to play a similar role
(3%).
over de negatieve gevolgen niet zo heel veel doorweegt, ze weten maar al te goed wat de gevolgen
The ranking of reasons changes little across socio-demographic groups, with the
influence of friends being the first factor cited in each group.
zijn. Roken bij pneumologen komt wel veel minder voor.
Foto 3 → gegevens over het voorkomen van dagelijks roken in 2017. België is de binnenste cirkel en 69
Europa de buitenste. Mensen die dagelijks roken in Europa is 26%, in België 19%. Dit is gedaald, -6%
op een periode van 4 jaar.
Foto 4 → gegevens voor Europa en België over het dagelijks roken op geslacht. Mannen roken
doorgaans vaker dan vrouwen. Ook volgens leeftijd, oudere mensen roken minder frequent. We zien
het percentage rokers die aangeeft in welke mate ze het moeilijk hebben om rekeningen te betalen,
we zien dat heel wat rokers aangeven dat ze er moeite mee hebben. Dit geeft aan dat het vaak
mensen zijn uit lagere socio-economische klassen.
Foto 5 → wanneer starten mensen met roken? De overgrote meerderheid begint voor hun 19de
levensjaar. Mensen die 20 jaar zijn en nog niet verslaafd zijn aan nicotine statistisch gezien minder
kans maken op verslaving. Dit is belangrijk voor preventie, we moeten ons vooral op jongeren
richten.
, Foto 6 → Waarom ben je beginnen roken? De meeste zeggen omdat hun vrienden roken. Het is dus
heel belangrijk, wanneer we willen voorkomen, moeten we ons op jongeren richten.
Foto 1 → deze grafiek toont de beginleeftijd waarop jongeren begonnen roken in 2010. We zien dat
de piek ligt op 15-jarige leeftijd en dat het daarna weer fel daalt.
Foto 2 → we zien duidelijk de sociale-gradiënt, ook bij jongeren. Jongeren uit het beroepsonderwijs
meer frequent roker zijn, hierna TSO en ASO het minste. Wat ook opvalt (dit zijn gegevens tot 2010)
is dat geslachtsverschillen die er vroeger aanwezig waren stilaan verdwenen zijn. Vooral de meisjes
uit het beroepsonderwijs hebben in de jaren 90 zijn fel beginnen roken.
Roken Vlaanderen jongeren 2010 :
o Ongelijkheden in opleiding/socio-economische blijven : meer BSO leerlingen roken sigaretten
dan jongeren uit het TSO en ASO, en beginnen te roken op jongere leeftijd.
o Verschil in rookgedrag tussen jongens en meisjes is tussen ’90 en ’06 verdwenen
(uitgezonderd bij 17-18 jarigen).
o De directe omgeving is belangrijke voorspeller voor het rookgedrag. Jongeren uit een
rokende omgeving hebben meer kans zelf te roken.
➢ Thuis mogen roken → vaker dagelijkse rokers, onafhankelijk van leeftijd en
opleidingsniveau. Jongeren uit het BSO hebben vaker een directe omgeving waar
dagelijks roken de norm is.
➢ Het hebben van rokende vrienden is de belangrijkste voorspeller, gevolgd door een
moeder die rookt en een rokende vader.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gnkkul1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
