Politierol, strategieën en beleid (les 1: 04/10/20)
Programma:
25/09 Introductie
Het politiemandaat, de
politierol, mythes, dilemma’s
en strategieën
02/10 Politierol, mandaat en
strategie
09/10 Politiebeleid en de verticale Online
dimensie
16/10 Politie en bevolking
23/10 Politiecultuur
30/10 Politiecultuur
06/11 Geschiedenis van de politie Online
13/11 Geschiedenis van de politie
+ ontstaan van
geïnteregreerde politie
gestructureerd op 2 niveaus
20/11 Organisatie en werking vd Online
geïntegreerde politie,
gestructureerd op 2 niveaus
27/11 Organisatie van de lokale
politie (gastcollege)
04/12 Organisatie en werking van Online
de geïntegreerde politie,
gestructureerd op 2 niveaus
11/12 Organisatie van de federale
politie (gastcollege)
18/12 Geen les
Januari Mondeling examen Online teams
Structuur cursus
Deel 1: sociologische analyse van de politierol (lesweek 2 – 7): wetenschappelijke kijk op de politie
- H1: het politiemandaat, de politierol, mythes, dilemma’s en strategieën
- H2: een verticale relatie: de politie als arm van de overheid
- H3: de horizontale relatie: de relatie burger-politie
- H4 : de politiecultuur
Deel 2: de organisatie en werking van de Belgische politie: rol, structuur, bevoegdheden
- H5: de geschiedenis van het Belgische politiewezen
- H6: huidige organisatie en structuur van de Belgische politie
,Leerdoelen
Kennis verwerven
- Kennis, begrip en inzicht in theorieën over politie
- Kennis, begrip en inzicht in Belgisch politie
Vaardigheden en attitude ontwikkelen
- Ontwikkelen van een algemeen reflexief – kritische houding
- Op basis van de verworven inzichten een eigen wetenschappelijk onderbouwde reflectie
kunnen ontwikkelen vanuit een open en kritisch-constructieve attitude
- De opgebouwde reflectie schriftelijk en mondeling kunnen overbrengen
Cursusmateriaal
Canvas: studiewijzer, slides + cursus
Eigen nota’s
Verplichte lectuur
Examen
Examen: mondeling (via teams)
- 4 open vragen in de breedte (sociologisch, politie of geschiedenis)
- 1 vraag over het boek (linken & verbanden met de cursus)
Belangrijk: verbanden leggen, informatie combineren, reflectie en mondeling kunnen overbrengen
+ volgen van actualiteit (voorbeelden en reflecteren over de actualiteit)
Vb actualiteit: minister van Justitie, minister van Binnenlandse Zaken…
Stukken van structuur en geschiedenis van de politie zijn verouderd à bekijk de lessen en
gastcolleges
Lectuuropdracht
Boek lezen voor het examen.
Boek: Loden jaren de bende van Nijvel gekaderd van Paul Ponsaers
, Hoofdstuk 1
Het politiemandaat, de politierol,
dilemma’s, mythes en strategieën
Franse revolutie: verlichting/ vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid. Afschaffing van klasse en focus op
gelijkheid tussen individuen.
Individualiteit w belangrijker → meer vrijheid → eigen gedrag → conflicten
Instantie die conflicten moet oplossen = politie
Rol van de politie?
- Orde of vrijheid?
- Handhaven, straffen, bemiddelen?
- Beschermer of hoeder van mensenrechten?
- Dwang of overtuiging?
- Geweld of geweldloos? Gewapend of ongewapend?
Het mandaat van de politie: waartoe werd de politie gemandateerd?
Juridisch mandaat
- Wet op het politieambt (WPA, 1992)
➢ Politie handhaaft de openbare orde, gezondheid en leefbaarheid
➢ Politie spoort misdrijven op en onderzoekt ze (bestrijden van criminaliteit)
- Bij het vervullen van hun opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie, waken de
politiediensten over de naleving en dragen zij bij tot de bescherming van de individuele
rechten en vrijheden, evenals tot de democratische ontwikkelingen van de maatschappij
(art. 1 WPA, 1992)
- Enge definitie: verstrekt vanuit de idee dat iedereen zelfde visie heeft op orde
Art. 14 WPA
Art. 15 WPA
, Politiefunctie
Politiefunctie verwijst naar een reeks van processen met specifieke sociale functies. Een universele
vereiste voor elke sociale orde.
Politie als instituut:
- Sociale institutie (institutioneel mandaat)
- Niet enkel de politie (als organisatie) staat in voor de politiefunctie maar een hele reeks van
maatschappelijke instellingen vervullen mede deze taak
“… A mechanism for the distribution of non-negotiably coercive force employed in accordance with
the dictates of an intuitive grasp of situational exigencies” (Bittner, 1970, 46)
“onder politie verstaan wij de zorg binnen een bepaalde context voor het handhaven van daar
geldende definities van sociale orde of specifieke onderdelen daarvan, waarbij – als de situatie dat
vergt – in laatste instantie de legale en legitieme mogelijkheid bestaat om gebruik te maken van
dwang of geweld” (Cachet, 1990, p.89).
Politierol
Voldoen aan verwachtingen van de samenleving = legitimiteit van de politie
- Dominante verwachtingen vs. verwachtingen van minderheden
- Politie gaat om met urgente situaties (24/24 – 7/7)
- Enige die geweld mag gebruiken maar als geweld disproportioneel is dan daalt de
legitimiteit
Kenmerkend voor politierol
- Urgentie (24/24 – 7/7)
- Peacekeepers (Bittner): conflictoplossing, papier (juridisch), bemiddeling
- Legal geweldsmandaat
➢ Proportioneel
➢ Excessief gebruik = daling legitimiteit