Een samenvatting van alle kenmerkende aspecten van geschiedenis.
Niet alleen een omschrijving van het kenmerkend aspect, maar ook aangevuld met het leerboek en video's op youtube. Belangrijke woorden zijn onderstreept om het overzichtelijk te houden.
Inhoudsopgave
TIJDVAK 1 TIJD VAN JAGERS EN BOEREN........................................................................................................ 3
1 DE LEVENSWIJZE VAN DE JAGERS VERZAMELAARS.........................................................................................................3
2 HET ONTSTAAN VAN DE LANDBOUW EN DE LANDBOUWSAMENLEVINGEN........................................................................3
3 HET ONTSTAAN VAN DE EERSTE STEDELIJKE GEMEENSCHAPPEN.....................................................................................3
TIJDVAK 2 TIJD VAN DE GRIEKEN EN DE ROMEINEN........................................................................................4
4 DE ONTWIKKELING VAN HET WETENSCHAPPELIJK DENKEN EN HET DENKEN OVER BURGERSCHAP EN POLITIEK IN DE GRIEKSE
STADSTAAT............................................................................................................................................................4
5 DE GROEI VAN HET ROMEINSE IMPERIUM WAARDOOR DE GRIEKS-ROMEINSE CULTUUR ZICH IN EUROPA VERSPREID...............4
6 DE KLASSIEKE VORMENTAAL VAN DE GRIEKS-ROMEINSE CULTUUR.................................................................................5
7 DE CONFRONTATIE TUSSEN DE GRIEKS- ROMEINSE CULTUUR EN DE GERMAANSE CULTUUR IN NOORDWEST-EUROPA..............5
8 DE ONTWIKKELING VAN HET JODENDOM EN CHRISTENDOM ALS DE EERSTE MONOTHEÏSTISCHE GODSDIENSTEN.......................5
TIJDVAK 3 TIJD VAN MONNIKEN EN RIDDERS................................................................................................. 6
9 DE VERSPREIDING VAN HET CHRISTENDOM IN GEHEELD EUROPA...................................................................................6
10 HET ONTSTAAN EN DE VERSPREIDING VAN DE ISLAM.................................................................................................6
11 DE VRIJWEL VOLLEDIGE VERVANGING IN WEST-EUROPA VAN DE AGRARISCH-URBANE CULTUUR DOOR EEN ZELFVOORZIENENDE
AGRARISCHE CULTUUR, GEORGANISEERD VIA HOFSTELSEL EN HORIGHEID............................................................................7
12 HET ONTSTAAN VAN FEODALE VERHOUDINGEN IN HET BESTUUR..................................................................................7
TIJDVAK 4 TIJD VAN STEDEN EN STATEN......................................................................................................... 8
13 DE OPKOMST VAN HANDEL EN AMBACHT DIE DE BASIS LEGDE VOOR HET HERLEVEN VAN EEN AGRARISCH- URBANE
SAMENLEVING........................................................................................................................................................8
14 DE OPKOMST VAN DE STEDELIJKE BURGERIJ EN DE TOENEMENDE ZELFSTANDIGHEID VAN STEDEN.......................................8
15 HET CONFLICT IN DE CHRISTELIJKE WERELD OVER DE VRAAG OF DE WERELDLIJKE DAN WEL DE GEESTELIJKE MACHT HET
PRIMAAT BEHOORDE TE HEBBEN................................................................................................................................8
16 DE EXPANSIE VAN DE CHRISTELIJKE WERELD NAAR BUITEN TOE, ONDER ANDERE IN DE VORM VAN DE KRUISTOCHTEN.............9
17 HET BEGIN VAN STAATSVORMING EN CENTRALISATIE.................................................................................................9
TIJDVAK 5 TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS....................................................................................10
18 HET BEGIN VAN DE EUROPESE EXPANSIE...............................................................................................................10
19 HET VERANDERENDE MENS- EN WERELDBEELD VAN DE RENAISSANCE EN HET BEGIN VAN EEN NIEUWE WETENSCHAPPELIJKE
BELANGSTELLING.................................................................................................................................................. 10
20 DE HERNIEUWDE ORIËNTATIE OP HET ERFGOED VAN DE KLASSIEKE OUDHEID................................................................11
21 DE PROTESTANTSE REFORMATIE DIE SPLITSING VAN DE CHRISTELIJKE KERK IN WEST-EUROPA TOT GEVOLG HAD..................11
22 HET CONFLICT IN DE NEDERLANDEN DAT RESULTEERDEN IN DE STICHTING VAN EEN NEDERLANDSE STAAT.........................12
TIJDVAK 6 TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN............................................................................................... 13
23 HET STREVEN VAN VORSTEN NAAR ABSOLUTE MACHT.............................................................................................13
24 DE BIJZONDERE PLAATS IN STAATKUNDIG OPZICHT EN DE BLOEI IN ECONOMISCH EN CULTUREEL OPZICHT VAN DE
NEDERLANDSE REPUBLIEK.......................................................................................................................................13
25 WERELDWIJDE HANDELSCONTACTEN, HANDELSKAPITALISME EN HET BEGIN VAN EEN WERELDECONOMIE...........................13
26 DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE.....................................................................................................................14
TIJDVAK 7 TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES.............................................................................................. 15
27 RATIONEEL OPTIMISME EN ‘VERLICHT DENKEN’ DAT WERD TOEGEPAST OP ALLE TERREINEN VAN DE SAMENLEVING:
GODSDIENST, POLITIEK, ECONOMIE EN SOCIALE VERHOUDINGEN.....................................................................................15
28 VOORTBESTAAN VAN HET ACIEN RÉGIEME MET POGINGEN OM HET VORSTELIJK BESTUUR OP EIGENTIJDSE VERLICHTE WIJZE
VORM TE GEVEN (VERLICHT ABSOLUTISME)................................................................................................................15
29 UITBOUW VAN EUROPESE OVERHEERSING, MET NAME IN DE VORM VAN PLANTAGEKOLONIËN EN DAARMEE VERBONDEN
TRANS-ATLANTISCHE SLAVENHANDEL, EN DE OPKOMST VAN HET ABOLITIONISME..............................................................15
30 DE DEMOCRATISCHE REVOLUTIES IN WESTERSE LANDEN MET ALS GEVOLG DISCUSSIES OVER GRONDWETTEN, GRONDRECHTEN
EN STAATSBURGERSCHAP........................................................................................................................................16
1
,TIJDVAK 8 TIJD VAN DE BURGERS EN STOOMMACHINES..............................................................................17
32 DISCUSSIES OVER DE ‘SOCIALE KWESTIE’.................................................................................................................17
33 DE MODERNE VORM VAN IMPERIALISME DIE VERBAND HIELD MET INDUSTRIALISATIE.....................................................17
34 DE OPKOMST VAN EMANCIPATIEBEWEGINGEN.......................................................................................................18
35 VOORTSCHRIJDENDE DEMOCRATISERING, MET DEELNAME VAN STEEDS MEER MANNEN EN VROUWEN AAN HET POLITIEKE
PROCES...............................................................................................................................................................18
36 DE OPKOMST VAN POLITIEK-MAATSCHAPPELIJKE STROMINGEN: LIBERALISME, NATIONALISME, SOCIALISME, CONFESSIONALISME
EN FEMINISME.....................................................................................................................................................18
TIJDVAK 9 TIJD VAN WERELDOORLOGEN...................................................................................................... 19
37 DE ROL VAN MODERNE PROPAGANDA- EN COMMUNICATIEMIDDELEN EN VORMEN VAN MASSAORGANISATIE.....................19
38 HET IN PRAKTIJK BRENGEN VAN DE TOTALITAIRE IDEOLOGIEËN COMMUNISME EN FASCISME/ NATIONAALSOCIALISME...........19
39 DE CRISIS VAN HET WERELDKAPITALISME..............................................................................................................19
40 HET VOEREN VAN TWEE WERELDOORLOGEN..........................................................................................................20
41 RACISME EN DISCRIMINATIE DIE LEIDDEN TOT GENOCIDE, IN HET BIJZONDER OP DE JODEN..............................................20
42 DE DUITSE BEZETTING VAN NEDERLAND...............................................................................................................20
43 VERWOESTINGEN OP NIET EERDER VERTOONDE SCHAAL DOOR MASSAVERNIETIGINGSWAPENS EN DE BETROKKENHEID VAN DE
BURGERBEVOLKING BIJ OORLOGVOERING...................................................................................................................21
44 VORMEN VAN VERZET TEGEN HET WEST-EUROPESE IMPERIALISME............................................................................21
TIJDVAK 10 TIJD VAN TELEVISIE EN COMPUTER............................................................................................22
45 DE VERDELING VAN DE WERELD IN TWEE IDEOLOGISCHE BLOKKEN IN DE GREEP VAN EEN WAPENWEDLOOP EN DE DAARUIT
VOORTVLOEIENDE DREIGING VAN EEN ATOOMOORLOG.................................................................................................22
46 DE DEKOLONISATIE DIE EEN EIND MAAKTE AAN DE WESTERSE HEGEMONIE IN DE WERELD..............................................22
47 DE EENWORDING VAN EUROPA..........................................................................................................................22
48 DE TOENEMENDE WESTERSE WELVAART DIE VANAF DE JAREN ZESTIG VAN DE TWINTIGSTE EEUW AANLEIDING GAF TOT
INGRIJPENDE SOCIAAL-CULTURELE VERANDERINGSPROCESSEN........................................................................................23
49 DE ONTWIKKELING VAN PLURIFORME EN MULTICULTURELE SAMENLEVINGEN...............................................................23
2
, Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren
1 De levenswijze van de jagers verzamelaars.
Het grootste deel van de geschiedenis leefden mensen als nomaden in de samenleving
van jager-verzamelaars. Ze kwamen aan hun voedsel door te jagen en voedsel te
verzamelen in de natuur. Van de dieren werd alles gebruikt, ook de huid. Klimaat had
een grote invloed op de levenswijze van de jager-verzamelaars, ivm de leefbaarheid.
Weinig sociale verschillen, er was bijvoorbeeld geen rijk en arm. Wél een strikte
rolverdeling tussen man en vrouw. Men denkt dat de jager-verzamelaars aan grafgiften
deden, omdat ze bijvoorbeeld geloofden in leven na de dood. Omdat mensen nog niet
konden schrijven is onze kennis over de prehistorie gebaseerd op primaire (uit de tijd
zelf) ongeschreven bronnen.
2 Het ontstaan van de landbouw en de landbouwsamenlevingen
De levenswijze van mensen veranderde door de ontwikkeling en meer kennis van de
landbouw, veranderingen in het klimaat en de groeiende bevolking die voor het eerst
ontstond in het Midden-Oosten (vruchtbare halvemaan) omstreeks 10 000 v.C. De
overstap van jagen en verzamelen naar akkerbouw en veeteelt duurde duizenden jaren,
maar had zulke grote gevolgen dat gesproken wordt van de landbouwrevolutie.
Rondtrekken was niet noodzakelijk, er was voedsel in overvloed.
De landbouwsamenleving ontstond waarin mensen in dorpen leefden. Dorpen werden
waarschijnlijk bestuurd door dorpsoudsten en priesters. Ook namen de sociale
verschillen toe, nog steeds strikte rolverdeling man en vrouw. Magische rituelen met
betrekken tot oogst, godsdiensten, etc. Ook veel uitvindingen: schrift (voor voorraden),
de eerste kalenders. Uit gevonden graven weten we dat deze eerste boeren geloofden in
een hiernamaals.
3 Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
In Mesopotamië, langs de vruchtbare oevers van de Eufraat en de Tigris, ontstond de
eerste stedelijke beschaving omstreeks 3500 v.C. Door de gunstige natuurlijke
omstandigheden ontstond een landbouwoverschot, waardoor een deel van de bevolking
in steden kon wonen en leven van nijverheid en handel. Niet iedereen hoefde meer boer
te zijn en een deel kon zich bijvoorbeeld bezig houden met het maken van gereedschap
(ploegen bijvoorbeeld) -> ambachtslieden. Handel ontstond. Door de enorme
bevolkingsgroei zijn sommige boeren naar Europa getrokken en namen hun kennis over
landbouw met zich mee, zo kwam de kennis ook in Europa. Om de bevloeiing van akkers
in deze landbouwstedelijke samenleving te organiseren ontwikkelden leiders zich tot
koningen, die met ambtenaren, priesters en soldaten heersten over een groot gebied.
Steden groeiden uit tot rijken (stadstaten). Sociale verschillen: boeren, ambachtslieden,
priesters, koning. Voor de administratie van het bestuur werd het schrift uitgevonden.
Mensen geloofden in machtige goden die alles bepaalden. Men was polytheïstisch.
Magische rituelen in tempels/ veel uitvindingen. Verschil met Egypte, in Egypte was de
farao leider en ze hadden het hiërogliefen schrift.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frederiquevanwaterschoot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
