Samenvatting
Samenvatting Feniks VWO 5 - Geschiedenis van de democratische rechtstaat in Nederland
- Vak
- Niveau
Samenvatting van hoofdstuk 3,4 en 5 van het themakatern : Geschiedenis van de democratische rechtstaat in Nederland
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
estherstuitje
Voorbeeld van de inhoud
GeschiedenisEsther Stuitje
KENMERKENDE ASPECTEN
30. de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.
31. de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving;
35. voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen
aan het politieke proces;
36. de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme.
Hoofdstuk 3; Revolutie of hervorming?
ACTIEF BURGERSCHAP TOEN
Adriaan van Bevervoorde, journalist voor vrijheid en democratie
Geboren in Groningen, 1819. Na zijn ontslag bij een koningsgezinde krant richtte hij een
eigen blad (‘Asmodée’) gericht op de aristocratische elite op. Hij publiceerde satirische
stukken en roddels over het koningschap. Hij is daar ook een paar maanden voor opgesloten
in de gevangenis. Adriaan was een felle strijder voor burgerlijke vrijheden en democratie.
(het volk had volgens hem in 1814 in de grondwet te weinig macht gekregen) Maar Adriaan
was niet altijd helemaal eerlijk; hij vroeg na zijn gevangenisstraf zwijggeld bij het koninklijk
hof.
Politieke hervormingen
Van Bevervoorde kreeg een nieuw blad; de Burger. Deze was Nederlandstalig en bevatte veel
roddels en politieke stukken. Hij schreef over verandering van het kiesstelsel, religieuze
verdraagzaamheid, opheffing van de armoede en over zijn wens naar ministeriële
verantwoordelijkheid. (Ministers moeten aan het parlement verantwoording afleggen en de
burgers kiezen de parlementsleden.) Dit zou ervoor zorgen dat de burgermacht groter zou
worden. In een ander blad die tijd verscheen er in 1840 een oproep tot politieke
hervormingen:
- Gemeenteraden gekozen door burgers, en deze zou vervolgens de helft van de
Provinciale Staten kiezen.
- Rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer
- Eerste kamer afgeschaft.
> Koning (Willem II) benoemde vervolgens de leden van de Eerste Kamer en de Provinciale
Staten kozen de leden van de Tweede Kamer. Alleen rijke mannen hadden kiesrecht voor de
Provinciale Staten.
Internationalisering
Adriaan van Bevervoorde was ook bekend in het buitenland. 1847: Association
Démocratique, internationale organisatie die naar een democratische revolutie zou lijden. In
heel Europa dreigden revoluties door liberalen en socialisten (democratisering en opheffen
, van de armoede) > 13 maart 1848: Willem II vraagt aan staatsgeleerde Thorbecke om een
grondwetswijziging te ontwikkelen die aan de wensen van de liberalen voldeed.
DE CONTEXT
Een autocratisch vorst
Rond 1814 hadden de Nederlanders genoeg van de chaos uit de Franse tijd en wilden ze een
vorst met veel macht. Het was de tijd van restauratie van het autocratisch vorstendom. In
Nederland bleven de grondwetten bestaan > constitutionele monarchie. Maar de ministers
en het parlement hadden weinig in te brengen. Er was wel het recht van initiatief
(wetsvoorstellen) en het recht van begroting (hoeveel geld de ministers kregen en wat daar
mee gedaan moest worden). Maar een minister was uitsluitend schuldig aan de koning. De
koning zette veel zijn Koninklijk Besluit in, terwijl deze uitsluitend was bedoeld voor tijdens
een crisis.
België en het liberalisme
1815: De Zuidelijke Nederlanden (België) waren bij het koninkrijk gevoegd. Willem I was de
koning destijds. In België was al een industriële revolutie en een bloeiende economie. Maar
de Belgen hadden nauwelijks invloed op het regeringsbeleid. De Liberalen vonden dat
natuurlijk niks > dienden petities in voor persvrijheid en ministeriële verantwoordelijkheid.
1830: opstand in verschillende Belgische steden. > België werd ondanks de legers van Willem
I onafhankelijk. Werd pas in 1939 erkend door de Koning. > grondwetwijziging vanwege
verandering grondgebied > Nederlandse liberalen zagen hun kans om de macht van het
parlement te vergroten en het kiesrecht uit te breiden. Dit lukte niet, op 1 wijziging na: de
ministers moesten nu handtekeningen zetten onder het Koninklijk Besluit. 1840: de Koning
trad af, door verbittering door zijn verlies en kritiek op zijn huwelijk.
Er is meer dan voorheen in de wereld te doen
John Thorbecke: Nederlands liberaal. Had weinig kans op een politieke loopbaan doordat hij
uit Overijssel kwam en zijn vader niet van adel was. Ook had hij in België gewerkt. Thorbecke
schreef essays over het staatsburgerschap. Hij schreef dat gewone burgers nauwelijks
economische en politieke vrijheid. Hij riep burgers op tot actief burgerschap:
- Uitbreiding kiesrecht, maar geen algemeen kiesrecht
- Je moest man, vrij, en onafhankelijk zijn
- Kennis & Inzicht
- En je mocht niet arm zijn. (hing af van de belasting die je betaalde)
> Censuskiesrecht: systeem waarbij je kiesrecht kreeg als je belasting boven een bepaalde
grens kwam.
Economische en sociale problemen
De Koning subsidieerde de media die positief schreven over hij en zijn regeerwijze. Maar hij
verbood kritische bladen en vervolgde journalisten. Dagbladzegel: Belasting op een normale
formaat krant > kranten werden te duur voor veel mensen. > radicaaljournalisten brachten
miniatuurkranten uit (lilliputters). Deze verkochten veel beter dan de normale bladen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper estherstuitje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84669 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen