Samenvatting
Samenvatting AK H1 Systeem Aarde VWO
- Vak
- Niveau
- Boek
Samenvatting van het hele boek Systeem Aarde H1 t/m 4 de geo leeropdrachtenboek vwo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
Aardrijkskunde samenvatting Systeem Aarde - De Geo
-
Samenvatting De Geo - Aarde Systeem aarde Studieboek vwo, ISBN: 9789006619331 Aardrijkskunde
-
Aardrijkskunde samenvatting systeem aarde: H2 Afbraak en vorming van landschappen
Verkoper
Volgen
manoudevries
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Systeem aarde1 De actieve aarde
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe kunnen de endogene processen die samenhangen met de
platentektoniek, worden verklaard?
1.1 Het ontstaan en de opbouw van de aarde
Deelvragen
1 Hoe kunnen wij het verre verleden van de aarde bestuderen en
begrijpen?
2 Hoe is de aarde ontstaan en opgebouwd?
Het verleden van de aarde
► De aarde is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Om de ontwikkelingen en de
processen (die soms miljoenen jaren duren) die geleid hebben tot de
huidige landschappen te achterhalen, wordt een speciaal principe gebruikt.
actualiteitsbeginsel ● Het actualiteitsbeginsel gaat ervan uit dat processen die we nu op aarde
zien, vroeger onder gelijke omstandigheden ook zo hebben gewerkt. Het
heden vormt de sleutel tot het verleden. Zo kunnen geologen de
ontstaanswijze van landschappen verklaren.
De kraamkamer van de aarde
► De zon is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit samentrekking van gas en
stof. In de nevel rondom de zon ontstonden acht planeten, waaronder onze
aarde.
● De zon vormt met miljarden andere sterren het Melkwegstelsel. In het
heelal bevinden zich talloze sterrenstelsels.
Schillen
► De aarde is gelaagd, bestaat uit schillen en heeft vloeibaar water aan de
oppervlakte. Bij de gelaagdheid kun je kijken naar de chemische én fysische
eigenschappen.
● Chemische samenstelling: door inslag van een grote meteoriet, miljarden
jaren geleden, smolt de aarde en ontstond door afkoeling een gelaagdheid
van schillen met verschillende chemische samenstelling:
■ Binnenste laag (aardkern): 5.000-6.000 °C, ijzer.
■ Aardmantel: 2.800-1.800 °C, magnesium en ijzer.
■ Buitenste dunne laag:
- aardkorst/continentale korst: 30-70 km dik, licht gesteente, graniet.
- oceanische korst: 1-7 km dik: zwaar gesteente: basalt.
● Fysische eigenschap van lagen: hardheid van lagen.
- De buitenste laag (lithosfeer: aardkorst en bovenlaag aardmantel) is hard.
lithosfeer - Daaronder: asthenosfeer: zachtere laag: plastisch gesteente.
asthenosfeer - Daaronder: binnenmantel: vast gesteente.
- Daaronder: buitenkern: vloeibaar.
- Binnenste laag: binnenkern: hard gesteente.
, Systeem aarde Samenvatting H1
Inwendige warmte
► De aarde krijgt warmte uit inwendige en uitwendige bronnen.
● Inwendige bronnen: bij het ontstaan uit hete nevelgassen kreeg de aarde
warmte mee. Ook door vroegere inslagen van meteorieten. Ten slotte wordt
door radioactiviteit van gesteente nog steeds warmte afgegeven. Daarom is
de aarde nog geen koude planeet.
● Uitwendige warmte: zon. Grote invloed op uitwendige processen als
exogene krachten.
1.2 Het verhaal van de gesteenten
Deelvragen
3 Welke soorten gesteenten komen voor op aarde?
4 Wat zegt een gesteente over de geologische geschiedenis van een
gebied?
Bouwstenen
► De lithosfeer is opgebouwd uit verschillende soorten gesteenten.
● Een gesteente bestaat uit verschillende mineralen en/of organische
stoffen. Een mineraal is een verbinding die in de natuur voorkomt met
bepaalde chemische/fysische eigenschappen (bijvoorbeeld kristalvorm of
hardheid).
Soorten gesteenten
► Er zijn drie hoofdgroepen: stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en
metamorfe gesteenten.
stollingsgesteenten ● Stollingsgesteenten: door afkoeling en stolling van magma.
Twee subgroepen:
- Dieptegesteente: langzame stolling in mantel: daardoor grote kristallen:
graniet graniet.
basalt - Uitvloeiingsgesteente: snelle stolling van lava aan aardoppervlak: zeer
kleine kristallen (niet te zien): basalt.
sedimentgesteenten ● Sedimentgesteenten: afzettingen van zand of klei worden samengeperst.
- Klastische sedimentgesteenten: door druk van bovenliggende lagen
zandsteen worden zand en klei verhard tot zandsteen/kleisteen.
- Chemische en organische sedimentgesteenten: door neerslaan van
kalksteen mineralen, druk en verharding (zout in zee wordt steenzout) of ophoping
van organisch materiaal (kalk in zee wordt kalksteen).
metamorfe ● Metamorfe gesteenten: door grote druk en hoge temperaturen verandert
gesteenten de samenstelling van het oorspronkelijke gesteente in een ander gesteente.
Dit kan gebeuren door gebergtevorming of druk van tientallen kilometers
dikke lagen. Zandsteen wordt kwartsiet; kleisteen wordt leisteen, kalksteen
leisteen wordt marmer.
marmer
Wat een steen kan vertellen
gesteentekringloop ► De gesteentekringloop laat zien dat het ene hoofdtype van gesteente kan
overgaan in een ander hoofdtype van gesteente. Dit gebeurt diep in de
mantel, dan wel dicht bij het aardoppervlak. Deze processen kosten erg veel
tijd. Zo kan kalksteen, in zee gevormd, door gebergtevormende krachten
veranderen in marmer en vervolgens door erosie van bovenliggende lagen
hoog in de bergen teruggevonden worden.
De Geo bovenbouw 5e editie vwo
© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2017
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manoudevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 85443 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen