Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Dit is een samenvatting met alle examenstof uit havo 4 en 5. Tijdvak 5 (tijd van de ontdekkers en hervormers) t/m tijdvak 10 (tijd van televisie en computer) is uitgewerkt aan de hand van de kenmerkende aspecten die bij de hoofdstukken horen.
De drie historische contexten zitten hier ook bij...
Samenvatting HAVO 5 Historische Contexten; Britse Rijk, Werkplaats in de Wereld & Duitsland in Europa
Historische contexten Havo 5 examenstof
Geschiedenis Havo tijdvak 5 t/m 10
Alles voor dit studieboek (13)
Geschreven voor
Middelbare school
HAVO
Geschiedenis
5
Alle documenten voor dit vak (2889)
14
beoordelingen
Door: tjepkes • 2 weken geleden
Door: sanneee64 • 8 maanden geleden
Door: abelkluin • 1 week geleden
Door: ayamaat • 1 jaar geleden
Door: meessmeltekop • 1 jaar geleden
Door: shulesr • 1 jaar geleden
Door: awaelii • 1 jaar geleden
Bekijk meer beoordelingen
Verkoper
Volgen
metteleenaerts
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
GESCHIEDENIS EINDEXAMEN:
Tijdvak 5: tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600) / Renaissancetijd / 16e eeuw
Het begin van de Europese overzeese expansie. -> Ontdekkingsreizen. Producten uit Indië werden te
duur, ze gaan op zoek naar een route naar Indië en zelf de producten halen (handelsposten).
Uitbreiden van hun macht/geloof, meer kennis opdoen.
1e golf: Spanjaarden en Portugezen rond 1500.
2e golf: Engelsen en Nederlanders rond 1600.
De renaissance, nieuwe oriëntatie op de klassieke oudheid. -> Wedergeboorte van de
cultuur van de klassieke oudheid. Kenmerken: realistisch, diepte, veel details, zuilen.
Bogen, koepels, symmetrie, kunst van personen, maker ondertekent zijn werk.
De renaissance, nieuw mens- en wereldbeeld en nieuwe wetenschappelijke
belangstelling. -> Wetenschappelijke ontwikkelingen. Kenmerken: carpe diem, jezelf
breed ontwikkelen, nieuw wereldbeeld door ontdekkingsreizen en wetenschap.
De reformatie. -> Er was veel kritiek wat zorgde tot een splitsing in de christelijke kerk.
Christendom
Rooms katolicisme Protestantisme
calvinisme Lutheranisme
Humanisme
(Erasmus)
Calvinisme Lutheranisme
Vergeving kan alleen van goed en hij heeft dit al Vergeving kan alleen van god komen als je
voor je geboorte bepaald, predestinatie. goed gelooft.
Bijbel/ bidden is de basis van het geloof, alles wat Bijbel/ bidden is de basis van het geloof,
niet in de bijbel staat schrappen. Het geloof moest alles wat niet in de bijbel staat schrappen.
sober want jezus leefde ook sober.
Kerk bestuurd door gelovigen zelf, als vorst niet Vorst is leider, gelovigen moesten hem
goed doet kan hij afgezet worden. gehoorzamen.
Verschil lutheranisme en calvinisme:
Gevolgen reformatie:
- Religieuze eenheid weg in Europa
- Godsdienstoorlog
Duitsland: vrede van Augsburg, van wie het gebied bepaald het geloof.
, Frankrijk: Edict van Nantes, geloven wat je wilt.
Nederlandse opstand. -> 80 jarige oorlog.
Oorzaken:
- Woede over centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II. Instellen van verschillende
centrale raden (Raad van State, Raad van Financiën).
- Woede over godsdienspolitiek. Er was een strenge inquisitie voor de vervolging van
protestanten omdat Karel V en Filips II streng katholiek waren.
- Misoogsten en handelsconflicten.
Verloop:
1566, Smeekschrift. Lage edelen vroegen om afschaffing inquisitie, Margaretha stopte de vervolging
en werden hagenpreken gehouden door de calvinisten wat leidde tot de beeldenstorm.
1567, Alva komt met nieuwe belasting de 10 e penning. Bloedraad, vervolging van opstandelingen
beeldenstorm. De opstandelingen vluchtten naar het buitenland en noemen zichzelf de Geuzen.
1572, Geuzen nemen de stad Den Briel in.
1576, Spaanse Furie. Door geldgebrek gaan de Spaanse soldaten muiten en plunderen. Dit leidt tot
vrede tussen de 17 gewesten-> pacificatie van gent, hierin eisen de 17 gewesten dat de Spaanse
soldaten wegmoeten en dat er geen geloofsvervolgingen meer mochten zijn.
1579, Unie van Utrecht. Samenwerkingsverband van de 7 Noordelijke Nederlanden waarin werd
afgesproken om te blijven strijden tegen de Spanjaarden.
1581, acte van verlatinghe. Filips II werd afgezworen.
1581-1588,
Parma veroverd gebieden terug
Willen van oranje wordt vermoord, 1584
Val van Antwerpen, 1585
Parma kreeg de opdracht om bij de invasie van Engeland te helpen, 1588
1588, oprichting Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Opstand gaat door tussen zuidelijke Nederlanden en Spanjaarden.
Tussen 1609-1621 12 jarig bestand (tijdelijke vrede).
1648, vrede van Münster.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper metteleenaerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,98. Je zit daarna nergens aan vast.
