Hoofdstuk 9:
Modificatieprocedures voor
het wijzigen van
vaardigheden
3 belangrijke uitgangspunten
1. Hulp van logopedisten bestaat uit het teweegbrengen van gedragsveranderingen bij
cliënten of omgeving
2. Gedrag omvat meet dan zichtbaar of hoorbaar handelen, ook wat mensen weten en
denken gedragsverandering impliceert veranderingen in motorisch gedrag,
gedachten en gevoelens
3. De eigenlijke verandering kan 3 zaken betekenen
Toenemen van gedrag of ervoor zorgen dat iemand iets meer gaat doen
Doen afnemen van gedrag of ervoor zorgen dat iemand iets minder gaat
doen
Verbeteren van kwaliteit van gedrag
Indicatiestelling
= wanneer meteen operant ingrijpen, d.w.z. vaardigheidstraining
1. Nog geen negatieve betekenissen en/of emoties
Vroege detectie – onderzoek – behandeling
Secundaire preventie
2. Emotionele triggers zijn verdwenen, maar probleemgedrag nog steeds aanwezig
3. Eenvoudige problematiek
4. Hoge mate van persoonlijke veerkracht
Bijvoorbeeld:
1. Anna behaalt een leessnelheid van gemiddeld 30 correct gelezen één- tot
tweelettergrepige woorden per minuut
2. Jef kan in normale, spontane conversatie 80% van de gestotterde woorden
ontspannen opvangen door gebruik te maken van de pull-outtechniek
Vaardigheidstraining
○ Aanleren vaardigheden, handelingen, strategieën
○ Afleren van inadequaat gedrag
○ Wijzigen van gedrag
○ Doen toenemen van adequaat gedrag dat wel maar nog te weinig aanwezig is
,
Gedragsanalyseschema
○ Uitlokkende prikkel of situatie
= discriminatieve prikkel of situatie
= context waarin gedrag leidt tot gunstige gedragsgevolgen
○ Gedrag
= gedrag aanleren of afleren
= via uitlokkende prikkels
= via gedragsgevolgen
,9.1 Werken met uitlokkende prikkels:
perceptietraining en verstrekken van informatie
over uitlokkende prikkels
7 procedures
○ (1) leren waarnemen van en (2) informatie verstrekken over uitlokkende prikkels
○ Stimuluscontrole
(3) wegnemen van uitlokkende prikkels voor inadequaat of ongewenst
gedrag
(4) aanbieden van uitlokkende prikkels voor gewenst gedrag (doelgedrag) =
“prompting”
(5) afbouwen van prompts = “fading”
○ (6) modeling en (7) instructieleren
, Discriminatieve stimuli
= onthouden bij welke prikkel of situatie het gedrag wel of niet succesvol is
als we een nieuwe handeling leren omdat die handeling ons iets oplevert, onthouden we
ook in welke specifieke context dit zo is
Als foutief gedrag: onduidelijkheid over de precieze context waarin het gedrag moet worden
gesteld
Bijvoorbeeld
Onvoldoende prikkeldiscriminatie of onterechte prikkelgeneralisatie
Prikkeldiscriminatie
= proces waarbij men leert niet te reageren op stimuli ook al lijken ze bijzonder veel op de
oorspronkelijke voorwaardelijke prikkel
Prikkelgeneralisatie
= proces waarbij prikkels aanverwant aan de voorwaardelijke prikkel qua kwaliteit en
intensiteit gelijk ook de voorwaardelijke reflex tot gevolg zouden hebben
Doel
= aanscherpen van de waarneming van en kennis over kleine maar cruciale details voor
optimale gedragsuitvoering
1. Doel informatie verschaffen
= duidelijkheid over waarop men precies moet letten om de juiste gedragsrespons te
stellen
2. Doel perceptietraining
Detecteren van en visueel, auditief, tactiel… discrimineren tussen prikkels die
een verschillende operante respons vereisen
Prikkelgeneralisatie die, hoewel verschillend, toch dezelfde respons vereisen
Hoe?
○ Zo creatief en gevarieerd mogelijk
○ Aandacht vestigen op…/ gewoon uitleggen
○ Uitleggen m.b.v. afbeeldingen, schema’s, voorbeelden
○ Zelf laten ontdekken
○ Zelf informatie opzoeken
○ …
9.2 Werken met uitlokkende prikkels: wegnemen
en/of aanbieden van uitlokkende prikkels
(stimuluscontrole)
Stimuluscontrole
○ Sterke associatie tussen een prikkel en een specifieke gedragsrespons
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kirstenroosen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.