Endocrinologie
Het basisprobleem
Cellen kunnen 3 verschillende energiebronnen aanspreken:
- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
Meest voordelig voor cellen: verbranding van koolhydraten tot glucose. Glucose
komt in bloed terecht en wordt zo vervoerd naar alle cellen van het lichaam.
Glucose kan alleen maar binnendringen als er insuline voorradig is!
Insuline, aangemaakt door pancreas, kan celdeuren openen voor glucose. Is insuline niet of
onvoldoende aanwezig of onvoldoende werkzaam, zal de verbranding van glucose vertragen
en zal glucose in bloedbaan blijven circuleren met als gevolg: verhoging van
bloedsuikergehalte (= hyperglycemie). Uiteindelijk belandt onverbruikte suiker via nieren in
urine (glucosurie).
Als lichaam geen glucose kan gebruiken als energiebron: stresshormonen (glucagon,
adrenaline, groeihormoon en cortisol) zorgen voor extra productie glucose.
1. Glycogeen -> glucose (=glycogenolyse) : lichaam maakt glucose vrij door via
stresshormoon (glucagon, adrenaline, groeihormoon en cortisol) extra glucose te
produceren vanuit glycogeen en schakelt over op andere energiebronnen ( eiwitten
en vetten)
2. Lichaam schakelt over op andere energiebronnen: verbrandt kostbare eiwitten of
verbrandt vetten (=gluconeogenese) -> met heel wat afvalstoffen die vervuilend zijn
voor het lichaam o.a. vrije vetzuren, ketonlichamen.
Zonder insuline voor openen cel: probleem blijft onveranderd: geen energie voor de cel.
Diabetes: mellitus Diabetes: insipidus
Polyurie Polyurie
= honingzoete = smaakloze
Glucosurie Andere oorzaken (ADH, nefro)
Etiologie en vormen van diabetes
= diabetes type 1, diabetes type 2, zwangerschapsdiabetes
Type 1 Type 2 (= insulineresistentie)
Lichaam maakt vrijwel geen insuline meer Er is onvoldoende insuline aanwezig die
aan. minder werkzaam is, omdat de weefsels
- Eigen afweersysteem valt de minder gevoelig zijn voor insuline.
bètacellen van de pancreas aan met - Erfelijke aanleg
antistoffen. - Ouder worden verhoogt risico
ste
- Voor 20 levensjaar - Zwaarlijvigheid + gebrek
- Insulinetherapie lichaamsbeweging verhoogt risico
- Gezonde leefstijl helpt om dit te
voorkomen
- Ouder dan 40 jaar
Diagnose vaak eerder toevallig door
arbeidsgeneeskundig onderzoek, naar
aanleiding van een verwikkeling,..
, Het is mogelijk dat persoon zijn glycemie afwijkt van normale waarden maar niet
voldoende om diagnose diabetes type 2 vast te stellen: prediabetes (door op tijd in
te grijpen: terug te draaien -> behandeling: gezonde leefstijl)
Type 2: iedereen kan diabetes type 2 krijgen maar risico is groter als je:
- Ouder bent dan 40 jaar
- Obees bent
- Diabetes in de familie hebt
- Zwangerschapsdiabetes hebt gehad
- Je een kind hebt gehad dat zwaarder dan 4,5kg woog
- Je hypertensie hebt
Zwangerschapsdiabetes (=gestational diabetes)
- Vooral 2de helft zwangerschap
- Basis: hormonale veranderingen, die insulineresistentie bevorderen
- Verdwijnt na zwangerschap (meestal), maar kans dat je later type 2 ontwikkelt is
groot
Vrouwens wiens bètacellen niet voldoende kunnen compenseren voor de toegenomen
insulinebehoefte, kunnen geen normale glycemiewaarden handhaven en ontwikkelen dus
zwangerschapsdiabetes. Verminderde insulinegevoeligheid, voornamelijk verband met
overgewicht.
Verpleegkundige begeleiding van diabetici
- Info verstrekken/angst wegnemen
- Uitleg geven omtrent hypo- en hyperglycemie en andere complaties
- Zelfcontrole dmv bloedglucosemeter aanleren
- Correct leren insuline injecteren
- Regelmatige inspectie van voeten
- Onderzoeken assisteren
- Belevingsgerichte benadering
Compliance, adherence en zelfmanagement
Wanneer mensen zich niet houden aan de voorgeschreven behandelingsadviezen wordt dit
vaak aangeduid met ‘therapieontrouw’ -> compliance, adherence en selfmanagement.
Compliance: verwijst naar een autoritaire en paternalistische relatie tussen de zorgverlener
en de patiënt waarbij de zorgverlener iets voorschrijft en de patiënt gehoorzaamt.
Laatste jaren verschuiving naar adherence en dan zelfmanagemenet.
Adherence: verwijst naar relatie tussen zorgeverlener en patiënt waarbij de patiënt meer “in
het spel” gezet wordt. Patiënt houdt zich aan afspraken die in de dialoog tussen patiënt en
zorgverlener gemaakt zijn.
Zelfmanagement: bewust zelf nemen van beslissingen. Beste compromis kiezen tussen eisen
van ziekte en eisen van leven. Vpk hier belangrijk: informatie geven, verschillende aspecten
in beslissingen betrekken, ondersteunen,..
Door uitwisseling van informatie kan men tot goede verstandhouding komen
Centraal thema: self-efficacy: mate van self-efficacy blijkt belangrijke voorspeller te
zijn voor gezondheidsgedrag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinevanderstraeten11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.