Samenvatting voedingsleer jaar 2 periode 3:
Uitgebreide voedingskundige analyses (zink, fosfor, vitamine A, vitamine E) + 'Bètacaroteen en kanker', 'Nutritional assessment: een verdieping op het RQ ' en 'Eiwit, fysieke activiteit en sarcopenie'.
,Inhoud
Voedingskundige analyse Zink.................................................................................................................................................................................................. 2
Voedingskundige analyse Fosfor .............................................................................................................................................................................................. 9
Voedingskundige analyse Vitamine A ..................................................................................................................................................................................... 14
Betacaroteen en kanker ................................................................................................................................................................................................. 23
Nutritional assessment: een verdieping op het RQ ................................................................................................................................................................. 24
Voedingskundige analyse Vitamine E ..................................................................................................................................................................................... 27
Eiwit, fysieke activiteit en sarcopenie ..................................................................................................................................................................................... 34
1
,Voedingskundige analyse Zink
Literatuurbron Nutriënt: Zink
Vraag: In welke bron kun je
het antwoord vinden?
Wat is de functie, waar is het voor? Understanding − Functie: Zink (Zn2+) is een essentieel sporenelement dat nodig is voor tal van
Wat is de chemische structuur? Nutrition, p. 419; stofwisselingsreacties:
Nordic Council of o Ondersteunt het werk van honderden eiwitten in het lichaam, zoals de metallo-
Ministers. (2014).
Nordic Nutrition enzymen1, die deelnemen aan verschillende metabolische processen, en
Recommendations transcriptiefactoren2, die de genexpressie reguleren
2012. Integrating ▪ Bekende zinkbevattende enzymen zijn onder meer superoxidedismutase,
nutrition and
alkalische fosfatase en alcoholdehydrogenase.
physical activity, p.
573; o Stabiliseert celmembranen en DNA, waardoor de antioxidantenafweer tegen aanvallen
van vrije radicalen wordt versterkt (voorkomen oxidatieve schade)
o Helpt bij de immuunfunctie en bij groei en ontwikkeling
o Betrokken bij de synthese, opslag en afgifte van het hormoon insuline in de pancreas,
hoewel het geen directe rol lijkt te spelen bij de werking van insuline
o Heeft een wisselwerking met bloedplaatjes bij de bloedstolling
o Beïnvloedt de schildklierhormoonfunctie
o Beïnvloedt gedrag en leerprestaties
o Het is nodig voor de productie van de actieve vorm van vitamine A (retinol) en het
retinolbindende eiwit dat vitamine A transporteert
o Essentieel voor een normale smaakperceptie, wondgenezing, spermaproductie en foetale
ontwikkeling
Een tekort aan zink schaadt al deze en andere functies, wat het enorme belang van zink voor de
ondersteuning van de lichaamseiwitten benadrukt.
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Understanding − Absorptie
• Vertering Nutrition, p. 419 – o Zinkabsorptie varieert van ongeveer 15 tot 40 procent, afhankelijk van de hoeveelheid
• Absorptie 422; Nordic Council
• Transport
verbruikt zink - naarmate de zinkopname toeneemt, neemt de absorptiesnelheid af en
of Ministers. (2014).
• Metabolisme naarmate de zinkopname afneemt, neemt de absorptiesnelheid toe.
Nordic Nutrition
1 Metallo-enzymen = enzymen die een of meer mineralen bevatten als onderdeel van hun structuren.
2 Transcriptiefactoren = eiwitten die binden aan specifieke DNA-sequenties en genexpressie veranderen.
2
, • Opslag Recommendations o Net als ijzer beïnvloeden voedingsfactoren zoals fytaten de absorptie, waardoor de
• uitscheiding 2012. Integrating biologische beschikbaarheid ervan wordt beperkt.
nutrition and o Bij opname in een darmcel heeft zink twee mogelijkheden:
physical activity, p.
▪ deelnemen aan de metabolische functies van de darmcel zelf,
574.
▪ of het kan door metallothioneïne3 in de darmcellen worden vastgehouden
totdat het lichaam zink nodig heeft. Metallothioneïne speelt een sleutelrol bij
het opslaan en distribueren van zink door het lichaam.
− Transport
o Na absorptie bereikt zink uiteindelijk de pancreas, waar het wordt opgenomen in veel van
de spijverteringsenzymen die de pancreas tijdens de maaltijden in de dunne darm
afgeeft. De dunne darm krijgt dus bij elke maaltijd twee doses zink - een uit voedsel en de
andere uit de zinkrijke pancreassappen. De herwinning van zink in het lichaam van de
pancreas naar de dunne darm en terug naar de pancreas wordt de enteropancreatische
circulatie van zink genoemd. Elke keer dat zink door de dunne darm circuleert, kan het
worden uitgescheiden of opnieuw in het lichaam worden opgenomen (zie figuur 13.8).
3
Metallothioneïne = een zwavelrijk eiwit dat zich gretig bindt met metalen zoals zink en deze transporteert [● metallo = met een metaal; ● thio = dat zwavel bevat;
● eïne = een eiwit]
3
, o Talloze eiwitten nemen deel aan het zinktransport. Het belangrijkste transportmiddel van
zink in het bloed is het eiwit albumine. Sommige zink bindt zich ook aan transferrine -
hetzelfde transferrine dat ijzer in het bloed transporteert.
− Metabolisme
o Sterke homeostatische mechanismen houden het zinkgehalte van weefsels en
vloeistoffen constant bij verschillende innames en veranderingen in uitscheiding en
absorptie. Over de moleculaire mechanismen die bij deze regulatie betrokken zijn, is nog
veel onduidelijk.
− Opslag
o Vrijwel alle cellen bevatten zink, maar de hoogste concentraties worden aangetroffen in
spieren en botten.
▪ Het grootste deel van het lichaamszink – geschat tussen 2 g en 4 g bij
volwassenen – bevindt zich in cellen. Ongeveer tweederde van het zink van het
lichaam bevindt zich in spierweefsel en een derde in botweefsel. Plasmazink
vertegenwoordigt slechts 0,1% van het totale lichaamszink.
− Uitscheiding
o Het lichaam verliest zink voornamelijk in de ontlasting. Kleinere verliezen treden op in
urine, huid, haar, zweet, menstruatievloeistoffen en sperma.
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? https://www.voedi Als je langdurig elke dag een hoge dosis zinktabletten gebruikt, kan een tekort aan koper ontstaan.
ngscentrum.nl/ency
clopedie/zink.aspx
Wat is de Gezondheidsraad. − Gemiddelde behoefte
• Gemiddelde behoefte Voedingsnormen voor
o Mannen: 6,4 mg/dag
vitamines en
• Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of
• Adequate inname (AI) van deze stof?
mineralen voor o Vrouwen: 5,7 mg/dag
volwassenen. Den
Haag: − Aanbevolen hoeveelheid:
Gezondheidsraad, o Mannen: 9 mg/dag
2018
o Vrouwen: 7 mg/dag
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan Background − Bij een hoge fytaat-inname wordt de zinkbehoefte ongeveer 70% hoger geschat dan bij een lage
deze voedingsstof? document to
fytaatopname.
EN - Hoe zijn deze factoren dan van invloed? Voedingsnormen
EN - welke aanpassingen zijn hierdoor nodig bij ADH/AI voor vitamines en
en AB? mineralen voor
volwassenen. The
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Simone216. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
