Samenvatting
Samenvatting inleiding recht
Samenvatting inleiding recht volledige lessenreeks
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Deel 1: Algemene beginselen1 Definitie
1.1 Recht en rechtsregels
Het geheel van tijds- en plaatsgebonden rechtsregels die het uitwendig gedrag van mensen
regelt
o Evolueert elke dag in tijd (bv homohuwelijk, abortus, euthanasie)
o Plaatsgebonden --> wapenwet: verboden in ene staat maar niet in andere
Een regel = dwingend
o Gebods- of verbodsbepaling
o Verschil tussen religieuze regel of beleefdheidsregel --> niet dwingend (je wordt
nier gestraft)
o In ethische kwesties is er soms een conflict tussen godsdienstige (et) regels en de
wet --> in botsing met elkaar
Een rechtsregels wordt door de politieke overheid opgelegd is en afdwingbaar
o Doe je het niet, kan je gestraft worden
o Bv rood licht, je moet stoppen, je mag niet doorrijden (gebod en verbod hangen
meestal samen)
België is een rechtstaat
1.2 Waarom is er recht?
Schaarste veroorzaakt mogelijke conflicten
o Leven niet in de jungle --> niet wet van de sterkste
Doel: conflicten vermijden en oplossen
o Regels die bv je eigendom beschermen
o Ook ethisch: waarom is er erfenis recht? Gaat uit van traditionele familiegezin
zoals vroeger. Proberen dit nu aan te passen aan de maatschappelijke evolutie!
Waarborg voor een vreedzame en rechtvaardige samenleving
Spanningsveld tussen rechtszekerheid en individuele vrijheid
o Verplicht om RSZ te betalen als je werkt --> voor bv werkloosheidsuitkeringen,
pensioen,… Je moet dit, ook al ben je het niet eens
1.3 Waar is recht?
Overal
Neemt toe: hoe complexer de maatschappij hoe meer recht er is
o Evolueren enorm, van geschreven naar digitaal
o Digitale handtekening --> juridisch evenveel waard als geschreven?
o Privacy --> GDPR = General Data Protection Regulation
Social media weten zo goed als alles
Wijzigt steeds
2. Indeling van het recht
2.1 Volgens de inhoud
Privaatrecht vs publiekrecht
o Privaatrecht = regelt de relaties tussen personen
Zowel fysieke als rechtspersonen (vennootschap, bvba,…)
o Publiekrecht
Regelt de interne organisatie van de overheid en de relaties tussen
overheid en de burgers
2.1.1 Privaatrecht
= regelt dus de horizontale relaties tussen rechtspersonen en is onderverdeeld in
rechtstakken
A. Burgerlijk recht
Harde kern van het privaatrecht
, o Afstamming
o Huwelijk
o Erfenissen
o (buiten)contractuele aansprakelijkheid
Eerste recht dat ontstond
o Tot Napoleon en Franse revolutie: gewoonterecht traditie
o Verschillende regels voor adel, geestelijkheid, burgerij
Franse revolutie: geen feodaliteit meer, iedereen is burger Burgerrecht
Burgerlijk wetboek (code Napoleon)
o Clerus, adel en boeren worden allemaal burgers
B. Arbeidsrecht
Late 19de eeuw, handel en nijverheid industrialisatie
o Winst maken weinig mogelijk lonen uitkeren slechte condities voor
werknemers om dit te voorkomen ontstond het arbeidsrecht
Is onderdeel van het sociaal recht
Regelt de verhoudingen tussen de werkgever en de werknemer
Collectieve arbeidsrecht (cao)
o Bepaalde sectoren: voor deze sectoren gelden dezelfde regels = collectieve
arbeidsovereenkomst
Geen sociaal wetboek
C. Het gerechtelijk privaatrecht
= burgerlijk procesrecht
Geschillen tussen personen oplossen.
Vaste regels voor opgesteld
Strikte procedure
Welke rechtbank is bevoegd ?( zie verder burgerlijke procedure)
Gerechtelijk Wetboek
D. Het ondernemingsrecht (Handelrecht vroeger)
Regelt de statuten van de handelaars (eenmanszaken en vennootschappen) en hun
commerciële activiteiten.
Wetboek van Koophandel= wetboek van ondernemingsrecht
Sinds 2018
Ontstaan tijdens Napoleon
2.1.2 Publiekrecht (=overheid)
Omvat alle regels die betrekking hebben op de organisatie van de staat en op de relaties
tussen de staat en de burgers en is opgedeeld in verschillende rechtstakken.
A. Het staatsrecht
= synoniem voor grondwettelijk of constitutioneel recht
o Grondwet is de basis van alles
= basiswetgeving van een land
o Regelt de inrichting van de staat = staatsstructuur
Regelt de bevoegdheid van politieke en gerechtelijke instellingen (Wie is
voor wat bevoegd ?)
Omvat de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers = verklaring van de rechten van
de mens
o Politieke vrijheden ( vrijheid van onderwijs, eredienst, mening....)
o Democratische rechten ( stemrecht...)
o Sociaal-economische rechten ( recht op sociale zekerheid..)
,B. Het administratief recht
Rechtsregels die de besturen (de administratie) moeten respecteren bij het toepassen van de
wetgeving (=voorschriften tot ‘behoorlijk bestuur)
Vb: bouwrecht, vreemdelingenrecht, mediarecht.....
Voornamelijk voor juristen
C. Het fiscaal recht
= synoniem voor belastingrecht
Regels i.v.m. de bepaling, het innen en mogelijke betwistingen van belastingen
Belastingen zijn heffingen waarmee de overheid haar uitgaven doet
o Begroting wordt goedgekeurd door parlement
Vb: personenbelasting, BTW, successierechten (belastingen op erfenis)....
o Btw is voor iedereen gelijk, hoe lager de inkomsten hoe hoger de btw (relatief)
Kan verschillen voor Wallonië, Brussel en Vlaanderen sommigen verhuizen (voordeliger)
D. Het strafrecht
Algemene principes
o Strafbare gedragingen (misdrijf)
o Toepasselijke straf (in verhouding met het misdrijf)
o 3 categorieën (overtreding, wanbedrijf, misdaad) gradaties
o 3 bevoegde rechtbanken (Politierechtbank, Correctionele Rechtbank, Hof van
Assisen)
Strafmaten
o Vrijheidsstraf (gevangenis)
o Geldboete (bedragen tabel x 20)
o Werkstraf
Bv corona overtreding: helpen in vaccinatiecentrum
Overzicht
o Alles wat met verkeer te maken heeft (onopzettelijke doding in het
verkeer) politierechtbank
o Wanbedrijf: aanranding, diefstal, onopzettelijke doding, …
o Misdaad: moord, gijzeling, brandstichting, …
Strafrecht is een kwestie van gradaties
o DOODSLAG IS NOG GEEN MOORD
o Iemand veroorzaakt ongewild een verkeersongeval met gewonden:
onopzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
o Iemand verwondt een ander tijdens een vechtpartij:
opzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
, o Iemand veroorzaakt de dood van iemand in een verkeersongeval:
onopzettelijke doding, een wanbedrijf.
o Iemand doodt een ander tijdens een vechtpartij zonder de intentie te doden:
opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg zonder de
intentie te doden, een misdaad.
o Iemand wurgt een ander in een woedeaanval tijdens een gevecht of schiet een
vluchtende inbreker neer zonder dat hij wettelijke zelfverdediging als reden kan
inroepen:
opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar
zonder voorbedachten rade), een misdaad.
o Iemand doodt een ander na dit te hebben gepland en voorbereid:
moord (dit is dus opzettelijke doodslag met voorbedachten rade), een
misdaad.
2.2 Volgens het territorium
In principe is elk land soeverein beslist eigen regels
Klassiek: het onderscheid tussen nationaal en internationaal recht.
o Maar! Wat is nationaal?
o België is geëvolueerd van een unitaire (=eenheidsstaat) naar een federale staat.
o Een staat met gemeenschappen en gewesten = decentralisatie
o Dus sommige regels zijn niet hetzelfde in Vlaanderen, Brussel of Wallonië.
Anderzijds : bepalen meer en meer internationale rechtsregels ons nationaal recht.
o We onderscheiden hier:
Het Europees recht
Het verdragsrecht
Het humanitair recht
2.2.1 Het Europees recht
Het Europees beleid bepaalt meer en meer de nationale wetgeving.
o Bv flesje frisdrank: wat moet er allemaal opstaan (inhoud, vervaldatum,…)
Dit beleid is voelbaar in verschillende domeinen.
Twee soorten wetten:
o Verordeningen = onmiddellijk afdwingbaar (goedgekeurd ? Onmiddellijk
invoeren)
o Richtlijnen moeten omgezet worden in nationale rechtsregels (nationale
wetgeving aanpassen aan EU, je hebt tijd)
2.2.2 Het verdragsrecht
Verdragen die tussen twee of meerdere landen worden afgesloten.
o Bv uitleveren van criminelen
Verdragen afgesloten onder de koepel van internationale organen.
2.2.3 Het humanitair recht (Na WOII VN opgericht)
A. De Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM)
Verdragstekst van de VN 1948
Opsomming van 30 grondrechten van de mens ( geloofsvrijheid, vrije meningsuiting...)
Morele waarde maar in principe niet afdwingbaar kan niet bestraft worden
B. Het Europees verdrag van de rechten van de Mens (EVRM)
Opgesteld in 1950 in navolging van de Universele Verklaring en later uitgebreid met 14
protocollen ( vb verbod op de doodstraf)
Ondertekend door 45 landen ( o.a. Rusland) = Raad van Europa
Afdwingbaar : het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg kan wel
bestraft worden
C. Het oorlogsrecht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittvandenbroeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen