Wondzorg
1. BEGRIPPEN
1.1 Besmetten of contamineren
- Overbrengen van levende M.O (van ene plaats naar andere)
- Ze vermenigvuldigen zich niet
- Aanwezigheid is tijdelijk en geen pathologisch effect (ze vertragen de wondheling niet)
- Besmettingswegen:
Directe of rechtstreekse besmetting
Indirecte of onrechtstreekse besmetting (tussenkomt transportmiddel of tussenstation)
1.2 Kolonisatie
- M.O
- Vermenigvuldigen zich
- Grote aantallen aanwezig
- In /op het lichaam
- Veroorzaken geen ziekteverschijnselen
1.3 Kritische kolonisatie
- M.O aanwezig in/op lichaam
- Veroorzaken een discrete ontstekingsreactie die uitbreidt
- Klinische tekens van infectie niet duidelijk. Wel
Vertraagde wondheling
Verandering kleur
Abnormaal granulatieweefsel
Slechte geur met verhoogde exsudaat productie
Pijn
- Evolueert mogelijks naar infectie
1.4 Infectie
- Binnendringen van M.O in een levend wezen
Bacteriële lading x virulentie
- Veroorzaken schade op basis van virulentie en aantal
--------------------------------------- = risico infectie
- Infectie kan leiden tot de dood
weerstand van de gastheer
- M.O = het pathogeen of ziekteverwekker
- Klinisch herkenbare ontstekingsreactie op een besmetting
- Verschillende soorten infectie
Kruisinfectie
Auto-infectie
1.5 ontsmetting of desinfectie
- verlagen van het besmettingsniveau door het verminderen van het aantal M.O
1.6 asepsis of aseptie
- methode om besmetting te voorkomen door uitsluiting, verwijdering of vernietiging van M.O
1.7 Sterilisatie
- Behandeling van materiaal met als resultaat uitsluiting van M.O
1
, 2. ALGEMENE BESCHOUWING
2.1 wat is wondzorg
Het totaal van handelingen, gesteund op wetenschappelijke inzichten, die op een deskundige wijze worden uitgevoerd,
teneinde de wondheling zo vlot mogelijk te laten verlopen. Indien totale wondheling uitgesloten is beoogt de wondzorg de
negatieve gevolgen hiervan voor de patiënt en zijn omgeving te beperken.
2.2 wat is een wonde
Is een verbreking van de huid en onderliggend weefsel die het gevolg is van een exogene beschadiging (mechanisch-
chemisch, fysische beschadiging) of die zich ontwikkelt door de aanwezigheid van een onderliggende stoornis. (een
endogene beschadiging). Een wonde kan acuut of chronisch zijn!
Acuut: is een wonde die het normale helingsproces doorloopt binnen een normale tijdsduur
chronisch: een wonde die er niet in slaagt om het normaal helingsproces te doorlopen binnen een normale tijdsduur
2.3 wat is een wondgebied
1.lhbestaat uit meerdere wonden, die het gevolg zijn van 1zelfde ingreep, trauma of verwonding. Deze wonden hoeven
niet noodzakelijk onder hetzelfde verband te zitten
2.jjwonden met verschillende oorzaken maar onder 1 verband worden ook beschouwd als behorend tot 1 wondgebied
(enkel toepassen als 1ste definitie niet kan worden toegepast)
2.4 het helingsproces
bestaat uit een complexe reeks van processen die als doel hebben het defect (de wonde) te sluiten. Het is een continu
proces dat ingedeeld kan worden in elkaar overlopende fasen. In literatuur is er grote akkoord over de verschillende fasen
van de wondheling.
Functie van de huid:
- bedekking en bescherming van het lichaam
- het instandhouden van een constante lichaamstemperatuur
- fungeren als zetel van vele zintuigen
- vorming van vitamine D
Dit vlakt af bij het ouder worden of als men
bloedverdunners neemt
2
, Fasen van wondheling (4)
2.4.1 coagulatiefase (1ste uur)
- stolling + fibrinenetwerk
- wonde bloed doel: bloeding stelpen (hemostase), om dit te bereiken= stollingscascade geactiveerd
- bloedvat trekt samen om bloedtoevoer naar plaats van onheil te verlagen (vasoconstrictie)
Hoe?
- om stelpen van bloeding te verkrijgen gaan bloedplaatjes aggregeren en vormen ze een bloedklonter.
Ze activeren fibrinogeen waaruit het fibrinenetwerk van bloedklonter wordt opgebouwd.
- De bloedplaatsjes scheiden in deze fase belangrijke producen af: groeifactoren en cytokines.
Klinische tekens: het bloedstolsel
2.4.2 reinigings- of inflammatie fase (1ste dagen)
- ontstekingsreactie + opruiming van dood weefsel en bacteriën
- bloedvaten reageren met een vaatverwijding (vasodilatie) wondgebied wordt voorzien van een
grotere bloedtoevoer.
- Zo worden cellen aangevoerd en stoffen geproduceerd die de wonde zuiveren (fagocytose).
- Met zuiveren wonde bedoelen we:
Verwijderen bacteriën
Verwijderen van debris (afvalproducten)
- Wat zie je: RDCT
Zwelling door tumor (exsudaatvorming)
Pijn door druk op zenuwvezels en ischemie (dolor)
Roodheid t.g.v. vasodilatatie (rubor)
Warmte t.g.v. vasodilatatie en toegenomen vascularisatie (calor)
2.4.3 proliferatiefase (1ste maand)
- vorming van nieuwe bindweefsel en nieuwe bloedvaten (=granulatieweefsel)
- Groei van nieuwe bindweefsel (fibroblasten) - collageennetwerk.
Granulatieweefsel
- Ontwikkeling nieuwe bloedvaatjes (neoangiogenese)
- Wat zie je: Rood korrelig aspect
- Wondcontractie: veroorzaken het samentrekken van de wondranden
- Epithelisatie: groei van het epiderm vanuit de wondranden over het granulatieweefsel
Doel: wonde sluiten
Wat zie je: broze roze huid
2.4.4 maturatiefase (tot 6 a 12 maanden na verwonding)
- bindweefselorganisatie (collageenvezels worden geremodelleerd en verhogen de weefselsterkte)
- in 1ste weken is littekenweefsel nog zacht en zwak, na maand harder, roder dikker en sterker. Tot slot
wordt litteken weer wit, zacht en soepel
- genezen huid is echter nooit meer zo sterk als ongeschonden weefsel
- wat zie je? Litteken verkleint
- afwijkingen in uitgroei van het litteken:
hypertrofisch littekenweefsel (wild vlees) – verdikt rood of wit litteken dat zich tot de
oorspronkelijke verwonding beperkt
keloïdvorming: vergroting van litteken, gevolg van teveel collageenvorming tijdens
proliferatiefase
- helingsproces bij chronische wonde verloopt niet in deze opeenvolgende fases maar helemaal
gestoord
types van wondheling:
3
, a. door verwonding is er weefselschade
b. regeneratieve wondgenezing: enkel de epidermis is beschadigd en huid word in zijn oorspronkelijke staat hersteld
c. bij wondherstel: een hoeveelheid littekenweefsel vervangt de oorspronkelijke weefsels
d. verstorende elementen bij de wondheling zorgen voor een vertraagde wondheling
e. hypertrofisch litteken door overmatige aanmaak van bindweefsel
helingsproces:
acute wonde doorloopt, onder normale omstandigheden, de rij van elkaar overlappende fasen in de wondgenezing,
zonder vertragende factoren. We spreken in dat geval van acute wondgenezing.
Chronische wonde kan gedefinieerd worden als een huiddefect dat ontstaat als gevolg van een onderliggende pathologie
of externe factor. De onderliggende pathologie is vaak de onderhoudende factor waardoor de wonde er niet in slaagt om
in een geordend en in tijd bepaald proces (6 weken) de beoogde anatomische en functionele resultaten te bereiken.
2.5 doestelling wondzorg
- de wondheling in optimale omstandigheden laten verlopen, afhankelijk van de toestand van de
wonde kan dit zijn:
hemostase bevorderen
zuivere wonde bekomen door o.a. te reinigen of te reinigen en ontsmetten, een correcte
verbandkeuze
beschermen van wonde, wondomgeving tegen iedere schadelijke invloed
- het comfort van de patiënt en zijn omgeving bevorderen in functie van de levenskwaliteit en de
levensverwachting van de patiënt
3. WONDDIAGNOSE
Wound Bed preparation en de care cycle = ideale omstandigheden creëren zodat wonde heelt
Wondzorg vereist een multidisciplinaire, multifactoriële en holistische aanpak. Voordat een wondzorg kan opgestart
worden moet er een grondige anamnese van de patiënt afgenomen worden. Daarbinnen moet een specifieke
gegevensverzameling over de patiënt en de wonde afgenomen worden. Wonddiagnose omvat:
a. Patiëntgebonden factoren (D) disease of ziekte
b. De oorzaak van de wonde (wondethiologie) (D)
c. De datum van het ontstaan van de wonde in functie van de helingstijd van het TIME(D) en H-concept
d. De wondobservatie volgens TIME
Vanuit deze gegevensverzameling kunnen we de wonddiagnose stellen en kunnen we overgaan naar de uitwerking van
een wondzorg (wondbehandeling)
Lokale wondbehandelingen zonder maatregelen te nemen die de oorzakelijke en patiëntgebonden factoren behandelen
of voorkomen is zinloos, zelfs een verspilling van middelen.
TIME
T: Tissue of weefsel
I: infection of infectie
M: moisture of wondvocht
E: edge of epithelisatie/ wondranden
H= helingtime of helingstijd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper an-sofiestaelens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.