Samenvatting

Samenvatting Dysartrie - Neurogene spraak- en slikstoornissen

0 keer verkocht

Instelling
Hogeschool Gent (HoGent)

Samenvatting Neurogene spraak- en slikstoornissen onderdeel Dysartrie - gegeven door mevrouw Coppens in het tweede jaar bachelor logopedie. Deze samenvatting bevat alle lessen, notities en slides.

[Meer zien]

Voorbeeld 6 van de 72 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 19 april 2022
Aantal pagina's 72
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

Volgen

logo-audio-hogeschoolgent Lid sinds 5 jaar 25 documenten verkocht

Dysartrie

,Dysartrie
Wat is dysartrie?

Definitie

Dysartrie is een verzamelterm voor een groep spraakstoornissen ten gevolge van een verstoring in
spiercontrole over de spraakmechanismen door schade aan het centraal of perifeer zenuwstelsel.

Men spreekt over een groep spraakstoornissen omdat er verschillende types dysartrieën bestaan die
zich elk op een verschillende manier manifesteren.

De spiercontrole kan verstoord worden op diverse manieren. Er kan een verlamming of slapte
optreden of er kan sprake zijn van coördinatieproblemen.
Dit beïnvloed de werking van de spieren elk op een andere manier.

De verstoorde spiercontrole komt vanuit schade uit het zenuwstelsel. Dit kan centraal of perifeer
zijn.

1) Centraal zenuwstelsel: de hersenen + ruggenmerg
2) Perifeer zenuwstelsel: zenuwen die buiten het centraal zenuwstelsel treden
➔ Zo bestaan er 11 paar hersenzenuwen en 30 paar ruggenmergzenuwen

Deze motorische problemen veroorzaken problemen in de orale communicatie door paralyse, zwakte
of dyscoördinatie van de spraakmusculatuur.

Het is te onderscheiden van spraakapraxie (= problemen met het plannen en programmeren van
bewegingen) en afasie (= inefficiënte verwerking van linguïstische eenheden)

Mensen met louter een dysartrie hebben geen problemen om de taal te begrijpen of om de juiste
woorden te vinden.

Schematische weergave opbouw zenuwstelsel

1

, Spraakstoornis

Een dysartrie komt tot uiting door de aantasting van de spraakcomponenten.
Meestal zijn meerdere spraakcomponenten in min- of meerdere mate aangetast.
We zien stoornissen op vlak van:

➢ Ademhaling: type, volume, beheersing
➢ Fonatie: kwaliteit, toonhoogte, luidheid
➢ Resonantie:
- Hyper-, hyponasaliteit, gemengd, nasale emissie
- Velofaryngeale incompentie
➢ Articulatie/mondmotoriek: hyper-, hypotoon
➢ Prosodie:
- Melodisch accent: verwijst naar de zinsmelodie (vb. het verschil tussen een
mededelende en een vragende zin)
- Dynamisch accent: verwijst naar de beklemtoning in een zin
- Temporeel accent: de spreeksnelheid te iemand hanteert

Welk(e) aspect(en) gestoord is/zijn, is afhankelijk van de aangedane plaats(en) in het zenuwstelsel.

Perifere versus centrale dysartrie

Zoals reeds eerder besproken kunnen letsels in het centraal of het perifeer zenuwstelsel resulteren in
een dysartrie. We kunnen dan spreken van een centrale dysartrie bij beschadiging in het centraal
zenuwstelsel en van een perifere dysartrie bij beschadiging in het perifeer zenuwstelsel.

Bij een perifere dysartrie kan er schade zijn ter hoogte van de kernen van de craniale zenuwen in de
hersenstam, in de craniale zenuwen zelf of in de spinale zenuwen.

De craniale zenuwen die gekend moeten zijn voor zowel het deel dysartrie als dysfagie zijn de
volgende:

1) Nervus Trigeminus (n. V): kaakspieren en sensibiliteit mondholte

2) Nervus Facialis (n. VII): mimische spieren, speekselproductie, mucus neus en mond

3) Nervus Glossopharyngeus (n. IX): velum en farynx

4) Nervus vagus (n. X): stembanden en velum

5) Nervus accessorius (n. XII): hoofdhouding

6) Nervus hypoglossus (n. XII): tongspieren

Bij een centrale dysartrie kan er schade zijn in de motorische cortex, het cerebellum, de subcorticale
structuren zoals de basale ganglia en de verbindingen tussen deze gebieden en de craniale en spinale
zenuwen, zijnde de tractus corticobulbaris (cortex - craniale zenuwen) en de tractus corticospinalis
(cortex - spinale zenuwen).

2

,3

, Dysartrie: types en kenmerken

Inleiding

Volgens Darley, Aronson en Brown (1969) worden 6 subtypes onderscheiden op basis van
perceptuele kenmerken:

1) Slappe (of bulbaire) dysartrie
2) Spastische (of pseudobulbaire) dysartrie
3) Atactische dysartrie
4) Hypokinetische dysartrie
5) Hyperkinetische dysartrie
6) Gemengde dysartrie

Later werd door Duffy (1996) hieraan een zevende subtype toegevoegd, met name de unilaterale
upper motor neuron dysartrie (of kortweg UUMN).

In wat volgt wordt elk subtype afzonderlijk besproken.

4

, De slappe (of bulbaire) dysartrie
= flaccid dysarthria

Een slappe dysartrie, ook gekend als bulbaire dysartrie is geassocieerd met beschadiging van het
lager motorisch neuron (Enderby, 2013). Daar de articulatie aangetast geraakt door de paralyse,
wordt de spraak onduidelijk. De spraak kan nasaal klinken ten gevolge van bilaterale paralyse van het
velum, en de stem kan een raspende kwaliteit hebben door verlamming van de stembanden. Atrofie
en fasciculaties van de tong alsook zwakte van het velum en de faciale spieren kunnen
optreden (Swanberg et al., 2007; Wees & Krivickas, 2011).

Bulbair verwijst naar “de hersenstam” en dat brengt ons tot de lokalisatie van het hersenletsel.

Lokalisatie Oorzaken Algemene kenmerken
Hersenstam: Divers: vasculair, degeneratief, ➢ Gestoorde reflexmatige en
➢ Letsel aan de kernen van traumatisch, infectieus, toxisch willekeurige bewegingen
het CZ ➢ Spierzwakte
➢ Letsel aan het CZ zelf ➢ Hypotonie (= te weinig
➢ Aandoening motorische spierspanning)
eindplaatjes CZ ➢ Atrofie (= afname van
spiermassa)
➢ Fasciculaties (= kleine
spiertrillingen onder de
huid)

Motorische eindplaatjes vormen het uiteinde van de motorische zenuw die het signaal van een
zenuw kan overbrengen op een spiervezel.
Indien er dus schade optreedt aan deze motorische eindplaatjes zal de signaaloverdracht
verminderen en zal er spierzwakte ontstaan.

Voorbeeld: bij de ziekte Myasthenia Gravis, daar maakt het lichaam antistoffen aan tegen de
receptoren van een bepaalde neurotransmitter. Daardoor wordt de neurotransmitter, die zorgt voor
signaaloverdracht, in mindere mate doorgegeven aan de spier waardoor er dus sneller vermoeidheid
optreedt.

Vasculair = betrekking hebbend op het bloedvatenstelsel – het netwerk van bloedvaten met
slagaders, aders en haarvaten

Degeneratief = het begrip degeneratieve ziekte is niet eenduidig. Meestal worden er ziekten onder
verstaan die gepaard gaan met een geleidelijk minder worden van een of meer lichaamsfuncties (vb.
Alzheimer).

Traumatisch = te makend hebben met een trauma (vb. traumatisch hersenletsel door een harde klap
op je hoofd).

5

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper logo-audio-hogeschoolgent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66184 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting Dysartrie - Neurogene spraak- en slikstoornissen

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud