Probleemstelling: Misverstanden over biologisch onderzoek en de toepassing ervan in de criminologie
Doelstelling: Een kritische analyse over biocriminologisch onderzoek, en de misverstanden over biologisch
onderzoek de wereld uit helpen.
Onderzoeksvragen?: Wat zijn de 5 misverstanden m.b.t. biocriminologisch onderzoek?
Kritische analyse van de huidige ideeën m.b.t. biocriminologisch onderzoek
20 jaar geleden: biologisch onderzoek naar criminaliteit lag heel gevoelig!
Nu: er kan over gesproken en geschreven worden zonder dat er affaires ontstaan. Dat dit tegenwoordig
weer mogelijk is, wil niet zeggen dat er nu geen bedenkingen meer bestaan tegen dergelijk onderzoek.
Men enige regelmaat verschijnen er wel nog artikelen waaruit een zeker wantrouwen jegens biologisch
onderzoek naar criminaliteit spreekt. De combinatie biologie en criminologie is nog altijd een beetje
besmet. Dat is opmerkelijk want de meesten beseffen wel dat bij crimineel gedrag zowel sociale als
biologische factoren van invloed zijn. Er bestaan dus nog steeds bedenkingen tegen dergelijk onderzoek.
Hoe komt het dat er nog steeds bedenkingen zijn?
• Biologische kennis is in het verleden, bijvoorbeeld Nazi-Duitsland, voor zeer negatieve doeleinden
gebruikt. Zo was er ook gedwongen sterilisatieprogramma’s (Zweden).
• Niet bij alle disciplines die zich met criminologisch onderzoek bezighouden tijdens de studie
wordt er aandacht besteed aan biologie.
• Er zijn veel voorkomende misverstanden over biologisch onderzoek naar gedrag.
Het agressie-gen
1993: Nederlandse familie met een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte. De familieleden met deze
ziekte, alleen mannen, vertoonden een beperkt ontwikkeld verstandelijk vermogen en aanvallen van
impulsief agressief gedrag. Het was een onderzoek van Brunner. Men zag een minieme afwijking in 1 gen.
Er werd geconcludeerd dat het agressie-gen was ontdekt.
Het agressie-gen bestaat niet! (zie volgende zinnen bij de misverstanden)
5 misverstanden omtrent biocriminologie (zowel conceptueel als geconcretiseerd) als erfelijkheid/genen
Veel misverstanden rond biologisch onderzoek naar gedrag gaan over erfelijkheid & genen. We zien 5
misverstanden:
1) Biocriminologisch onderzoek gaat over erfelijkheid van criminaliteit
Wanneer wordt gesproken over biologisch onderzoek naar criminaliteit wordt heel vaak onterecht
verondersteld dat het om onderzoek naar de erfelijkheid van criminaliteit gaat (geboren als crimineel).
Grote belangstelling voor erfelijkheid in de media (veel aandacht voor genetisch gemanipuleerd voedsel,
klonen van dieren/mensen,..) → Nadeel van die belangstelling in de media is dat het lijkt alsof al het
1
,biologisch onderzoek om erfelijkheid draait, terwijl voor het onderzoek naar criminaliteit eerder het
tegendeel geldt.
Mason en Frick (1994): publiceren een meta-analyse waaruit blijkt dat er relatief weinig studies naar de
erfelijkheid van criminaliteit zijn gedaan. De meeste biologische studies naar criminaliteit gaan niet over
erfelijkheid, maar over de invloed van specifieke biologische stoffen of processen vb: rol van testosteron
op agressie
2) Alle biologische factoren zijn erfelijk bepaald
‘Biologische factoren en sociale factoren hebben meer met elkaar gemeen dan gedacht’.
Dat alle biologische factoren erfelijk zouden zijn bepaald gaat samen met het idee dat vanaf de geboorte
al wat biologisch is in principe is vastgesteld. Zelfs bij sterk genetisch bepaalde eigenschappen als
lichaamslengte is dit niet het geval. Een vroegtijdig gebrek aan voeding, een ziekte,.. kunnen een
doorslaggevende invloed op de uiteindelijke lengte hebben. Zonder twijfel staan genen aan de basis van
de menselijke ontwikkeling, maar direct vanaf de conceptie gaan onnoembaar veel andere factoren deze
ontwikkeling beïnvloeden.
Binnen criminologisch onderzoek ligt de nadruk op sociale gevolgen terwijl dezelfde risicofactoren vaak
ook biologische gevolgen hebben. Hierdoor lijkt biologie verder van criminologie af te staan dan in
werkelijkheid het geval is. vb: De mate van positieve aandacht en troost tijdens de postnatale periode
blijkt belangrijk te zijn voor een goede ontwikkeling van het stress-systeem. Sociale en biologische
factoren zijn hier duidelijk met elkaar verweven.
Factoren benoemen aan de hand van de gebruikte meetmethode:
Angst meten via huidgeleiding, is een biologische factor. Doe je dit via een vragenlijst, is het een sociale
factor.
De factoren kunnen elkaar ook sterk beïnvloeden! vb: hartslagversnelling bij opwindende gebeurtenis.
Het idee dat alle biologische factoren alleen erfelijk bepaald zouden zijn is zeker niet correct!
3) Bij studies naar erfelijkheid van criminaliteit wordt gezocht naar criminaliteitsgenen
Er zitten hier 2 misverstanden in:
- Criminaliteitsgenen bestaan niet
- De doelstelling van onderzoek naar erfelijkheid van criminaliteit is niet het identificeren van
specifieke genen
→ We gaan op dit laatste dieper in.
Het tot nu toe uitgevoerde onderzoek naar de erfelijkheid van criminaliteit valt onder de
gedragsgenetica. Bij gedragsgenetisch onderzoek wordt getracht de grootte van de erfelijke invloed
op bepaald gedrag te meten. Dat leidt bijvoorbeeld tot de conclusie dat 30 procent van de verklaring
waarom iemand zich crimineel of antisociaal gedraagt, gezocht moet worden in erfelijke factoren.
De twee belangrijkste onderzoeksmethodes van gedragsgenetisch onderzoek:
1) Tweelingenstudies
2) Adoptiestudies
→ Beide methoden leveren geen informatie op over welke genen van invloed zijn, alleen over de
grootte van de invloed.
2
, Om te weten welke specifieke genetische variatie verantwoordelijk is → dan niet zoeken naar
overeenkomst in gedrag, maar overeenkomst in DNA.
4) Het agressie-gen is ontdekt
Dit bestaat niet en criminaliteitsgenen ook niet! Het zijn verzinsels uit de media. Tussen genen en
gedragingen of eigenschappen bestaan op een enkele uitzondering na geen één op één relaties. Genen
coderen niet voor eigenschappen maar voor eiwitten. Uitzonderlijk bij zeldzame ziekten -‘single gene
disorders’. Hierbij is er wel sprake van een directe relatie tussen gen en eigenschap. Bij de familie met de
zeldzame stofwisselingsziekte was er een genafwijking. Het gaat hier ook om een ‘single gene disorder’.
Waarom geen agressie-gen?
• Agressief gedrag is slechts 1 van de symptomen van de stofwisselingsziekte
• Mutatie is zeldzaam, dus als verklaring voor een maatschappelijk probleem niet relevant
• Gedrag is niet specifiek voor de ziekte
• Het gedrag wordt beïnvloed door de omgeving
• Het gedrag kan niet gezien worden als ‘adaptieve agressie’ (want impulsieve karakter)
Ieder mens bezit een in principe unieke combinatie van genetisch materiaal, maar de verschillen tussen
zijn subtiel. Genen coderen voor eiwitten.
5) Een genetische invloed betekent dat iets onveranderbaar vaststaat
Genen kunnen niet worden veranderd en ze zijn aanwezig vanaf de geboorte, dus het noodlot ligt dan
vast. Dit beeld van genetisch determinisme wordt vaak gecreëerd in de media. Niemand wordt als
crimineel geboren. Genen coderen niet voor eigenschappen maar voor eiwitten. Het agressie-gen bestaat
niet. Het is niet mogelijk op basis van DNA voorspellingen te doen over toekomstig crimineel gedrag. De
genen staan bij de geboorte wel vast, maar de invloed die ze zullen hebben in de toekomst niet. Dat
hangt mede af van alle andere factoren die van invloed zijn. Het bezit van een genetische variatie kan de
kans op een bepaalde ontwikkeling vergroten, maar niet bepalen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper criminoloco. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.