Medische criminalistiek
MODULE I: Inleiding – basisbegrippen
Definitie forensische wetenschappen
- De toepassing van alle wetenschappen die kunnen worden aangewend bij het achterhalen van de
waarheid en gebruikt worden voor gerechtelijke doeleinden.
Gerechtelijke doeleinden: steeds rekeninghouden met de eindcausaliteit
Bv. Drugsdood: NIET ‘het heeft geen zin meer voor de man, want hij is dood’
WEL voor het opsporen van nieuwe drugs en voor de toekomst
Fundamenten van forensische wetenschappen (Houck en Siegel)
“The science of associating people, places and things involved in criminal activities. These
scientific disciplines assist in investigating and adjudicating criminal and civil cases.”
FORENSISCHE WETENSCHAPPEN VS. CRIMINALISTIEK
Forensische wetenschappen
= De overkoepelende term, het deel van de wetenschappen gebruikt om juridische vragen te
beantwoorden.
Criminalisiek
= Het geheel van wetenschappelijke disciplines en technieken die sporen bestuderen die
tijdens het gerechtelijk onderzoek worden aan getrofen en nuig zijn om een misdrijf op te
lossen.
Tak van de forensische wetenschappen die zich bezighoudt met de studie van fysiek bewijs
en sporen die tijdens een gerechtelijk onderzoek worden aangetroffen en nuttig zijn om een
misdrijf op te lossen en gerelateerd aan criminaliteit
Wanneer het niet natuurwetenschappelijk is, behoort het niet tot de medische criminalisiek
(Bv. Forensische boekhouding, het onderzoek in grote bedrijven naar zwart geld)
Hoofddoel criminalisiek/forensisch onderzoek
= Het terugredeneren naar het verleden van de sporen terug naar de acie d.m.v. forensisch
bewijsmateriaal.
Subdomeinen: microsporen, verdovende middelen, wapens, digitale technologie,…
Medische criminalisiek = subdomein criminalisiek te maken met het medische, biologische
DNA-analyse, haaranalyse, bloedspoortpatroon analyse, leetijd schaing levende personen,
forensische antropologie, forensische geneeskunde/pathologie, toxicologie
Andere subdomeinen criminalisiek: fysisch/chemisch, microsporten, verdovende middelen,
digitale technologie en biometrie, wapens, muniie, interdisciplinair onderzoek, forensische
statisiek
1
, Medische criminalistiek
Historiek forensische wetenschappen
VOOR 17E EEUW: FORENSISCHE WETENSCHAPEN BESTONDEN NIET ECHT, SCHULD
BEPAALD O.B.V. MARTELING
250 BC: Griekse arts ERASISTRATUS ontdekt dat hartritme sijgt bij liegen.
Eerste leugendetector test…
44 BC: Anisius deed de eerste gekende autopsie ooit.
3e eeuw (China): Yi Yu Ji
- A collecion of criminal cases published
- Wetenschap werd gebruikt bij criminele zaken
Man gestorven door brand, vrouw zegt dat het een accident was, er werd een experiment
gedaan met varkens om te kijken hoe men herkent of het varken dood was voor de brand en
dit leidt tot het feit dat de man al dood was ervoor want hij had geen as in zijn mond, later
bekende de vrouw.
8e eeuw (China): vingerafdrukken werden gebruikt voor het identificeren van de maker van
documenten/clay pots.
1235: SUNG TZU
= Chinese auteur, ‘Wat kan er gebeuren op een crime scene?’
1248: His Duan Yu (The washing away of wrongs) baanbrekend boek van Sung Tzu
- Voor de eerste keer dingen vaststellen
- Adviezen voor medicolegaal onderzoek/instrucies voor post-mortem onderzoek
- Herkennen van verdrinking (dood door verdrinking? Lichaam in water gegooid?)
- Onderzoek brandlijken (dood door brand?)
- Herkennen van wurging
Enimologie:
- Insecten werden gebruikt om te weten hoe lang een lichaam al dood was…
- Bv. Sikkelmoord:
= Iedereen moest zijn sikkel laten zien, daarna gingen alle vliegen op de sikkel
van de dader ziten door minieme overgebleven restjes bloed.
1302: BARTOLOMEO DA VARAGNANA
= Eerste autopsie voor gerechtelijke doeleinden in Europa
1590: ontstaan microscoop
2
, Medische criminalistiek
VANAF 17E EEUW: STEEDS GROTERE INVLOED VAN DE WETENSCHAP BIJ MISDRIJVEN
1632-1723: Anton VAN LEEUWENHOEK
- Zelf gefabriceerde microscoop
- Pionierswerk voor de celbiologie en microbiologie
1686: Marcello MALPIGHI
- Arts uit Bologna
- Gebruikt microscoop voor studie menselijklichaam
- Beschrijft smaakpapillen/vingerafdrukken
1787-1853: Mathieu ORFILA
- Grondlegger forensische toxicologie
- Er heerste toen een grote angst in de maatschappij om vergitigd te worden
- Het opsporen van arsenicum (vergif) via de Marsch test
William NICHOL
- Uitvinding van de gepolariseerde lichtmicroscoop (1828)
- Door deze uitvinding: spermadetecie (BAYARD, 1839)
1839: James MARSH
- Schotse chemicus
o Eerste keer dat toxicologisch bewijs werd gebruikt in een rechtzaak
o Getuigde over de aanwezigheid van arseen in het lichaam (‘the Marsch Test’)
1850-60s: ontwikkeling van de fotografie
- Mug shots, vingerafdrukken, foto’s van de crime scene…
1863: ontwikkeling van de eerste bloedtest
1879: Alphonse BERTILLON
- Antropometrie
= Systeem om verdachte misdadigers te onderscheiden gebruik makend van
afmetingen lichaam en vorm
o Het was gebaseerd op de bevindingen van Quetelet (1796 – 1874)
o Kans dat twee personen dezelfde lengte hebben is ¼
o Hoe meer parameters, hoe kleiner de kans op gelijkenis
- Schandaal in 1903
o Twee gevangenen met dezelfde naam, ‘Will West’, konden ook niet a.d.h.v.
antropometrie worden onderscheiden. De verkeerde persoon werd bestraft, hierdoor
kwam er een eind aan het gebruik van antropometrie voor identificatie. Men
beschuldigde iemand onterecht, waardoor technieken weer op de achtergrond
traden.
- OOK: handschritanalyse, preservatie van voetafdrukken, ballisische wetenschappen
1892: relevantie van vingerafdrukken bij identificatie
- Francis GALTON stelt dat vingerafdrukken uniek zijn per persoon.
3
, Medische criminalistiek
1859 – 1935: Alfred DREYFUS
- Joods-Franse officier, beschuldigd van spionag
- Door valse verklaringen en documenten o.b.v. handschrit
o Berillon deed handschritanalyse (1894) FOUT
- In 1895 veroordeeld tot levenslang, maar zijn vrijspraak kwam er in 1899.
1868 – 1943: Karl LANDSTEINER
- 1901: Ontdekking bloedgroepen
- 1930: Nobelprijs geneeskunde
- 1940: Ontdekking rhesusfactor
1887 – 1954: Leone LATTES
- Ontwikkelde procedure om een bloedgroep te bepalen v/e opgedroogde bloedvlek.
1877 – 1966: Edmond LOCAR
- Locard’s Exchange Principle : ‘Every contact leaves a trace’
- “Toute action de l’homme, et a fortiori, l’action violent qu’est un crime, ne peut pas se
dérouler sans laisser quelque marque”
- Wanneer twee objecten met elkaar in contact komen, is er steeds een uitwisseling van
materiaal (meestal op microscopisch level). M.a.w. brengt de dader iets op de plaats delict en
zal er ook iets achterlaten, beide kunnen worden gebruikt als forensisch bewijs.
- Hij was de eerste die dacht dat hij alle wetenschappen moest samenbrengen in een labo eerste
criminalisisch laboratorium (Frankrijk).
1891 – 1955: Calvin GODDARD
- ‘Father of ballisics’
- 1925: boek ‘forensic ballisics’
- Het gebruik van vergelijkende microscoop bij onderzoek naar vuurwapens
1910: Albert OSBORN
- ‘Father of document examination’
- Boek ‘Quesioned documents’
1910: Albert OSBORN
- ‘Father of document examination’
- Boek ‘Quesioned documents’
- Lindbergh case
o Kind ontvoerd (1932)
→ Kidnapper stuurde brief met eisen naar de familie voor o.a. losgeld. Bankbiljeten
werden betaald, maar met nummers op om de dader te kunnen identificeren.
→ Het handschrift werd vergeleken met de brief met eisen.
1953: WATSON – CRICK
- Structuur DNA
1984: Alec JEFFREYS
- DNA-profielen
1983: Kary MULLIS
- PCR: Polymerase chain reactie
4