Organische verbindingen die niet door het organisme zelf kunnen opgebouwd worden, maar
die noodzakelijk zijn voor het normaal functioneren van de stofwisselingsreacties.
Ze vervullen een katalytische functie & zijn vaak (delen van) co-enzymen.
Vitaminen worden opgedeeld volgens hun vetoplosbaarheid
Wateroplosbare vitaminen: B & C
Vetoplosbare vitaminen: A, D, E & K
Hypovitaminosen
De afwezigheid of het tekort aan vitaminen veroorzaakt specifieke storingen in de
stofwisseling.
Hypervitaminosen
Het te veel aan vitaminen veroorzaakt specifieke storingen in de stofwisseling. Dit komt voor
bij vetoplosbare vitaminen.
,Vitamine B3/niacine Nicotinezuur/nicotinamide
Metabolische processen
Tekort: weefselbeschadiging pellagra
Bronnen:
Ruwe graangewassen
Peulvruchten
Gist
Vlees
Endogeen uit tryptofaan
Co-enzym: nicotinamide-adenine-dinucleotide
(fosfaat) (NAD(P)+)
Vitamine B5/pentotheenzuur Stofwisselingsprocessen
Tekort: algemene slechte gezondheid (komt niet
vaak voor)
Bronnen: voeding in het algemeen
Co-enzym: co-enzym A (CoASH)
Viatmine B6/peridoxine Eiwitmetabolisme
Tekort: rode, schilferige huidveranderingen rond
neus & mond
Bronnen:
Ruwe graangewassen
Vlees
Bruin brood
Sommige groenten
Co-enzym: pyridoxalfosfaat (PLP)
Vitamine B7/biotine, vitamine H Bronnen: darmbacteriën
Fungeert als co-enzym op plaatsen waar CO2 wordt
overgedragen
Vitamine B10/foliumzuur Vorming rode bloedcellen
Tekort: verschillende vormen van anemie
Bronnen:
Groene bladgroenten
Peulvruchten
Noten
Tarwe
Co-enzym: tetrahydrofolinezuur (FH4)
Vitamine B12/cobalamine Vorming rode bloedcellen
Aanmaak nucleïnezuren
Stofwisseling van AZ
Tekort: stoornissen i/d rijping van rode
bloedlichaampjes
Bronnen:
Vlees
Vis
Zuivelproducten
Darmbacteriën
Co-enzym: Cyanocobalamine/hydroxocobalamine
2
,Vitamine C/ascorbinezuur Reducerende eigenschappen
Vorming collageen
Stofwisseling van AZ
Vorming rode bloedlichaampjes
Opname van ijzer door darmwanden
Vorming adrenalinehormoon
Tekort: scheurbuik
Bronnen:
Citrusvruchten
Aardappelen
Bladgroenten
Tomaten
Enige wateroplosbare vitamine zonder co-enzym
1.3 Vetoplosbare vitaminen
Vitamine A Celopbouw
Tekort: verstoort groei & ontwikkeling
Bronnen:
Spinazie
Wortelen
Melk & dierlijke afzettingen
B-caroteen in het lichaam vitamine A
Vitamine D Calcium- & fosfaattransport bij opbouw van
tanden & beenderen
Tekort: rachitis (afwijkingen aan het skelet)
Bronnen:
Eieren
Boter
Kaas
Lever
Vette vis
Steroïden in het lichaam vitamine D door in
werking van UV-licht op de huid
Vitamine E/tocoferol Natuurlijk anti-oxidens
Oxidatie van meervoudig onverzadigde vetzuren
tegengaan
Tekort: spieraandoening
Bronnen: plantaardige oliën
Vitamine K Bloedstollingsproces (coagulerende werking)
Vorming protrombine
Tekort: bloedstollingsproblemen (komt weinig
voor)
Bronnen:
Groenbladerige planten
Darmflora
3
, 2 Metabolisme
2.1 Inleiding
Het nabootsen van een bepaalde reactie van een levende cel in een proefbuis
Condities kiezen waarbij alleen de gewenste reactie doorgaat
Alternatieve reacties vermijden
Dit gebeurt door:
o Remmers van andere mogelijke reactie toe te voegen
o Externe voorwaarden (temperatuur, pH, concentratie) aan te passen
De reacties in het lichaam verlopen veel efficiënter dan wanneer men die nabootst. In het lichaam
gaan de reacties door bij milde omstandigheden: neutrale pH, lage druk… Alle reacties in het lichaam
vinden op een geordende manier plaats, zonder elkaar te storen.
Metabolisme
Het geheel van chemische reacties in een levend organisme, dat als doel heeft om het
organisme gezond te houden. Het individu kan zich normaal ontwikkelen, voortplanten &
een normaal leven leiden.
Onderverdeling metabolisme
Katabolisme Anabolisme
Afbraak van macromoleculen tot bouwstenen Vorming van macromoleculen door de
waaruit ze zijn opgebouwd aaneenschakeling van bouwstenen
Energie komt vrij Energie nodig
Waarom vind het geheel van chemische reacties in een levend organisme harmonieus plaats?
Bijna alle chemische reacties van het metabolisme worden gekatalyseerd door specifieke
enzymen.
2 centrale gegevens van het metabolisme
Het genereren van voldoende nuttige energie om alle levensfuncties naar behoren te kunnen
uitvoeren
Het verzamelen van alle nuttige bouwstenen, met de bedoeling:
o Om versleten moleculen te vervangen door nieuwe
o Om netto nieuwe moleculen bij te maken voor groei
2.2 Metabole paden
Metabole paden
Wegen die gezien worden als een aaneenschakeling van chemische reacties die van een
beginpunt vertrekken & op een concreet eindpunt aankomen.
De afzonderlijke reacties houden verband met elkaar, alle reacties samen vormen een logisch
geheel.
Schematisch:
De verschillende reacties hebben een vastliggende structuur, ze zijn niet willekeurig.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottevandeweghe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.