Woordenlijst: Spec. zorgverlening moeder, kind en pasgeborene
HFST 1: De zorg voor de pasgeborene na de bevalling
Primaire opvang Letten op:
van pasgeborene − Voorkomen warmteverlies
(=PG) − Beoordelen toestand PG (pulmonale en hemodynamische transitie- overgang)
− Tijdstip van afnavelen
− Lich onderzoek
− Gelegenheid aan ouders om kindje te leren kennen
− Meteen na geboorte vit K toegediend aan PG
WARMTEVERLIES VOORKOMEN
Hoe kan PG zelf − Bruin vet rond de nieren en tussen de schouderbladen
warmte − Warmtehuishouding reguleren via vasoconstrictie
produceren? − Zich in foetale houding zo klein mogelijk maken
− Isolatie door onderhuidse vet
Hoe Huidoppervlakte in verhouding met lichaamsgewicht is veel groter dan bij volw
warmteverlies? − Radiatie (straling): warmteverlies dr straling als gevolg van tempverschil tss lichaam
(!!!) en koudere omgeving (bv van warm opp naar koud opp dat nt in direct contact is)
− Evaporatie (verdamping): warmte gaat verloren via huid en slijmvliezen
− Convectie (stroming): van het lichaamsopp naar omgevende lucht. Naarmate
luchttemp lager is en luchtstroomsnelheid hoog is (tocht) neemt warmteverlies toe
− Conductie (geleiding): afgifte warmte van huid aan
daaraan grenzend materiaal bv. matras en kleding
Koude stress (= altijd aanwezig)
− = daling temp na bevalling want baby w naakt en nat geboren in een omgeving die
tot 15°C kan schelen met intra-uteriene temp
− Speelt positieve rol bij omgang komen van AH
− Lichtemp mag nt te veel dalen tho (<36,5°)
o Hypothermie => ↗ O2 behoefte en anaerobe stofwisseling =>
melkzuurproductie en metabole acidose
Maatregelen vpk − Zo snel mogelijk na geboorte afdrogen met warme doek
om warmteverlies − Gn koude omgeving – warme onderlaag, deken, snel aankleden
te voorkomen (!!!) − Gn ventilatoren in directe omgeving
− Warmtebron boven verzorgingstafel
− Altijd muts om warmteverlies via hoofd te beperken
− PG w gewikkeld in folie tijdens transport
VRIJMAKEN VAN LUCHTWEGEN
Huilen − Meestal enkele sec – 30 sec na geboorte (indien daarna nog nt => ingrijpen)
− Indien nt meteen AH => gestimuleerd door goed droog te wrijven
− Enkel indien AH belemmerd w dr slijmen => aspireren in mond-keelholte
NAVELSTRENG
Navelstreng − Kort na geboorte afgebonden met klem/ navelveter
− Navel meteen na geboorte beoordeeld (!!!):
o 2 arteriën en 1 vene
o Gelei van Warton heeft glazig gele kleur (kan groen door meconium in
vruchtwater)
,BEOORDELING TOESTAND PG
Apgarscore (!!!) − 1,5 min en 10 min na geboorte bepaald
− 5 aspecten beoordeeld: AH, Pols, Spierspanning, Aspect (kleur), Reactie op prikkels
o 0-1 -2 punten (na 1min is de score zelden 10)
− Zegt globaal iets over mate van asfyxie
− Bv. score na 5 min
o 7: normaal
o 4-6: verontrustend en nood aan tussenkomst arts
o <= 3: actieve reanimatie
− De evolutie vd score is zeer belangrijk! (beter evolutie tss 1-5 min dan 2x hetzelfde)
− Apgarscore + navelstreng-pH => indicatie van ernst probleem pasgeborene
ADAPTATIE AAN EXTRA -UTERIENE LEVEN (VERSCHILLEN NA GEBOORTE )
Veranderingen in De foetale circulatie:
circulatie (!!!) − Belangrijkste kenmerken:
o Aanwezigheid placentacirculatie (gaswisseling in de placenta)
o Longcirculatie is minimaal
o Openingen tss long- en lichaamscirculatie
▪ Open foramen ovale
▪ Open ductus Botalli (ductus arteriosus)
Verschil bloedcirculatie voor geboorte en na geboorte:
− Gasuitwisseling placenta:
o Relatief O2rijk bloed via v. umbilicalis + ductus venosus => v. cava inferior =>
foramen ovale=> LV => aorta => deel van a. umbilicalis => placenta
o O2 arm bloed uit lichaam via v. cava inferior en superior => RA => RV => a.
pulmonalis => grootste deel gaat via ductus arteriosus naar aorta waar
mengt met O2rijk bloed
− Bij foetus: v. umbilicalis bevat O2rijk bloed en a. umbilicalis bevat O2 arm bloed
Na geboorte:
− Binnen enkele sec/min na geboorte nemen longen de gasuitwisseling vd placenta
over => belangrijke veranderingen in circulatie
o O2 bereikt longen en alveoli ontplooien zich
o Weerstand in longvaten ↘ en longcirculatie ↗
o Druk in RA ↘ tgv toegenomen bloedstroom naar longen
o Druk in LA ↗ tgv toegenomen bloedstroom vanuit longen
o Ductus arteriosus sluit langzaam oiv O2
▪ Binnen 24u na geboorte functioneel gesloten – binnen 1m
anatomisch gesloten
o Wnr druk in linkerharthelft > rechterharthelft => sluit foramen ovale
o Navelvaten trekken zich samen (pas na 2-3m anatomisch gesloten)
, Het hart:
− Stethoscopisch of voelen thv navelstreng
− Belangrijk om bij opvallende hartfreq te melden welk gedragsstadium:
o Bij diepe slaap: kan tot 100 slagen of minder per min
o Bij huilen: kan tot 200 slagen of meer per min
o Tachycardie in rust en zichtbare pulsaties => abnormaal
▪ Zichtbare pulsatiesenkel bij magere pre- of dysmaturen nt raar
o A. femoralis palpabel=> normaal
▪ Indien nt: coarctatie vd aorta
− Harttonen best gehoord in rechter thoraxhelft:
o Rechtsgelegen hart
o Naar rechts verplaatst hart dr hernia diafragmatica of pneumothorax links
− Hartgeruis/ souffle in eerste dagen na geboorte:
o Gevolg van (nog) nt gesloten ductus arteriosus (=persisterende DA)
o Souffles owv aangeboren hartafwijking: eerste dagen na geboorte nog nt
waargenomen
Veranderingen in Van foetus naar PG:
AH (!!!) − Longen gevuld met vocht
o Vaginale bevalling in hoofdligging: groot deel vocht uit longen geperst
▪ Na passage geboortekanaal veer elastische thoraxwand terug =>
lucht w naar binnen gezogen
▪ Rest vocht geresorbeerd via neus en bloed- en lymfesysteem
o Sectio: meer longvocht achter => respiratoire insufficiëntie+ tachypneu
▪ = wet lung
− Prikkels tijdens geboorte die leiden tot begin AH:
o ↗ stresshormoon
o ↗ koolzuurgehalte (hypercapnie)
o ↘ O2gehalte (hypoxie)
o Koude stress
− Na geboorte:
o snelle ↗ arteriële pO2 tot 60-75 mmHg
o ↘ pCO2 tot 37,5-52,5 mmHg
=> Helpt om tijdens geboorte ontstane respiratoire acidose te normaliseren
o Foetale pH kan dalen tot 7,15
=> herstelt snel na eerste uren geboorte: 7,35- 7,45
AH:
− PG ademen snel: 30-60x/min + onregelmatig => AH dus minimum 1 min tellen
− Tachypnoe: >60x/min (kan cardiale en respiratoire pathologie)
o Voorbijgaande tachypnoe bij aterme en preterme geborene => door
vertraagde resorptie foetaal longvocht
▪ Vooral bij sectie en stuitbevalling
o Prob verdwijnt binnen 48 – 72u
o Toch voorzichtigheid owv aspiratie
− Apnoe:
o Kan in diepe rust en verdwijnt meestal na enkele sec
o Langdurige apnoe (>30sec): vooral bij prematuren door onrijpheid CZS – bij
aterme geborene altijd extra onderzoek
− Dyspnoe:
o Sympt: neusvleugelen, kreunen, hulpAHspieren met intrekkingen
o Gevolg van respiratoire of circulaire pathologie
=> Sat meting bij baby altijd PREDUCTAAL meten = RE HAND → O2 vrij bloed = meest
geoxgenigeerde bloed
, VITAMINE K TOEDIENING
Vit K = nodig voor goede bloedstolling
− Tekort => bloedingsverschijnselen
− Elk PG krijgt vit K-profylaxe (dosis, toediening, freq is afh van afdeling) (!!!)
o IM-toediening 1mg in geval van … :
▪ Preterm geboren
▪ Gebruik bep medicatie door moeder tijdens de zws: anti-epileptica,
tuberculostatica
▪ Gastro-intestinale pathologie waarbij PG gn orale voeding mag
▪ Na IM-toediening mag men een maand wachten met volgende
o PO-toediening 2mg in geval van …:
▪ Borstvoeding
▪ Indien sprake van malabsorptie/cholestase
▪ 1 week na geboorte starten
▪ Voorkeur: wekelijk 1-2mg vit K (Konakion Paediatric) oraal tem 3m
▪ Bij kunstvoeding en indien gn sprake van malabsorptie/ cholestase
dient gn verdere profylaxe gegeven te w
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinemoerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
