Inhoudstafel strafrecht:
geschiedenis
DEEL 1: De oudste sporen van het strafrecht
1. Strafrechtsgeschiedenis: de bronnen
1.1. Materiële sporen
1.2. Geschreven bronnen
2. De oudste bronnen
3. Het recht komt van de Goden
3.1. De codex Hammoerabi
DEEL 2: De vroege middeleeuwen
1. Rechtstreekse Romeinse invloed
1.1. De oudste juridische bronnen in onze omgeving zijn vooral afkomstig vanuit
1.2. Onze regio’s werden weinig geromaniseerd + de zogenaamde ‘hospitalitas’ ontstaan
1.3. De val van het West Romeinse Rijk (476): door onkunde/nalatigheid verdwijnen
1.4. De macht van de kerk
2. Germaans recht: gewoonterecht
3. Strafrecht bij de Franken
4. Germaans bewijs in strafzaken
DEEL 3: De late middeleeuwen
1. Bronnen van het strafrecht
2. Grondslagen van het strafrecht
2.1. Behouden elementen uit de vroege middeleeuwen
2.2. Nieuwe elementen
3. Enkele bijzondere misdrijven
4. Enkele bijzondere straffen
5. De invloed van het geleerde recht
5.1. Inleiding
5.2. Can/rom reactie op Germaans systeem van familiale leedvergelding
5.3. Can/rom NIET eens over FUNCTIE straf
5.4. De romano-canonieke (straf)procedure
1
, DEEL 4: De vroegmoderne periode
1. Absolute monarchie
2. De verlichting
3. Evolutie van het strafrecht
DEEL 5: Strafrecht van de Franse Revolutie tot de Tweede Wereldoorlog
1. De Franse Tijd
2. Koninkrijk der Nederlanden
3. België
3.1. Grondwet 1831
3.2. Nieuwe wetboeken
3.3. Discussies buiten de codificaties
a) De doodstraf
b) De gevangenis
c) Individualisering en invloed wetenschappen
2
, Grondslagen van het strafrecht
Deel 1: De oudste sporen van het strafrecht
→ in het Middellandse-Zeebekken
1. Strafrechtsgeschiedenis: bronnen
Rechtshistorici = kunnen iets zeggen over de geschiedenis van het recht
1.1. Materiële sporen
- Rechtsarcheologie → verschillende lagen in de grond doorzoeken om de geschiedenis te ontrafelen.
→ gebouwen/relieken zeggen iets over dat recht.
- Rechtsiconografie en -iconologie → bijv. weegschaal en zwaard als symbolen van het recht.
→ allegorie van het recht = vrouw van Justitia
→ voorbeeld: Koning Salomon, salomonsoordeel: oordeel dat
getuigt van wijsheid, een bijbels oordeel
Verhaal Koning Salomon: 2 vrouwen vechten om het moederschap over het kind. Koning Salomon
schakelt de beul in. De beul wilt het kind in 2 hakken zodat beide vrouwen evenveel van het kind
hebben. De echte moeder spreekt dit tegen en is bereid haar kind (al dan niet levend) af te staan aan de
andere vrouw. Daardoor kreeg de vrouw het kind. Dit is een voorbeeld van ideale gerechtigheid.
→ De connotatie met religie is heel groot
→ Rechtsiconologen= gaan de context van de cultuur bestuderen
→ Gerechtigheidstaferelen= voorstelling van de ideale gerechtigheid met als doel een ideaalbeeld
te zijn van het recht voor de rechter.
Voorbeeld: Joos De Damhouder: → Hij heeft antwoorden gepubliceerd met prenten over hoe het
recht eruitziet zodat iedereen het begrijpt.
→ Boek: ‘de criminele praktijk’: hoe het strafproces moet verlopen
→ Hij was niet origineel, pleegde plagiaat
→ Filips Wieland nam het initiatief
→ Hij heeft termen ontworpen (bv. dagvaarding)
→ Zijn boeken zijn nooit gedrukt
→ Het Romeinse recht is duidelijker, het recht is ons
voorbijgestreefd
3
, 1.2. Geschreven bronnen
Formele rechtsbronnen
Rechtsbronnen= waar komt het recht vandaan?
Formele rechtsbronnen= in welke vorm komt ons recht tot stand?
<→ materiële rechtsbronnen= inhoudelijk
→ Christelijke traditie: rechts is goed en links is slecht
→ 5 vormen van formele rechtsbronnen:
1. De wetgeving
2. De rechtsspraak
3. De rechtsleer
4. De gewoonten
5. De algemene wetsbeginselen
1. De wetgeving
= teksten waarop we ons baseren om aan geschiedschrijving te kunnen doen, geen toepassing.
2. De rechtsspraak
= er is wel toepassing: recht spreken, niet schrijven dus we weten niet veel.
3. De rechtsleer
= daarmee weten we alleen de opinie van 1 persoon, de schrijver.
4. De gewoonten
= iets doen omdat we het altijd zo gedaan hebben.
5. De algemene wetsbeginselen
= Algemene rechtsbeginselen zijn beginselen die de bestaande wetgeving aanvullen, ook al
staan de beginselen niet in de wetboeken opgenomen.
Rechtstoepassingen
→ In vonnissen, contracten en andere documenten
→ Probleem: strafrecht
→ Eerst aangifte doen, dan vervolging, dan compositie/minnelijke schikking
2. De oudste bronnen
- Middellandse zee: bakermat van onze West-Europese cultuur.
→ Centraal in onze West-Europese cultuur
→ Er bevinden zich daar enkele belangrijke steden:
→ Jeruzalem: verschillende religiën naast elkaar → onvermijdelijke invloed op strafrecht (religie)
→ Athene: belangrijkste rechtsfilosofen leefden in Griekenland (ratio)
→ Rome: rechtssysteem met belang voor heet privaatrecht ontwikkeld (recht)
- Waarom ligt de bakermat daar?
→ Door de ontwikkeling van steden, ontwikkelen zich ook verschillende schriftenstelsels doordat
steden een vorm van organisatie vragen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper krdbsr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.