Preventieve mondzorg
2. Het concept gezondheid en preventie
Mondgezondheid, een maatschappelijk probleem
Meest voorkomende mondziekten:
o Tandcariës
o Parodontitis
o Tandverlies
o Kanker i/d lippen en de mondholte
2 cariës pieken:
o 25 jaar
o 70 jaar
® Reden: door onbehandelde cariës i/h permanente gebit
Definitie parodontitis -> ie gebaseerd op de metingen van parodontale pocketdiepte en
verlies van klinische hechting
Het concept (mond)gezondheid
= meest voorkomende ziekte i/d categorie niet overdraagbare aandoeningen
Wordt beïnvloed door gelijkaardige sociale determinanten
Definitie van de wereldgezondheidsorganisatie:
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk
welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken.”
Gezondheid = een dynamisch concept, sterk beïnvloedbaar door omgevingsfactoren
Ottawa charter
o Bracht de gezondheid iets beter in beeld
o = om gezond te blijven, in een individu/groep moet in staat zijn hun verwachtingen
rond gezondheid te identificeren en te realiseren
Determinanten van gezondheid nodig
= middelen om controle te hebben over die zaken die hun gezondheid
bepalen (vb. sociale, economische factoren, …)
Probleem in de huidige definitie van gezondheid:
o De woorden dynamiek en vermogen om te adapteren ontbreken
Nodig voor een ‘positieve gezondheid’
= een aanvulling voor de huidige definitie
1
MVW
,Model van Huber
Vlaams instituut gezond leven
5 typerende kenmerken van gezondheid:
o Lichaam, geest en sociale relaties
o Gezond zijn en gezond voelen
o Gezondheid als positief begrip
o Gezondheid als middel tot zelfrealisatie
o Een onderdeel van een breder geheel
4 grote gezondheidsdeterminanten:
o Biologische factoren
o Leefstijl
o Omgevingsfactoren
o Organisatie van de gezondheidszorg
4 preventiestrategieën om gezondheid te bevorderen:
o Educatie
o Omgevingsinterventies
o Regels en afspraken
o Zorg en begeleiding
Bedenkingen rond concept ‘positieve gezondheid’
o Eerder model van individueel welzijn dan van gezondheid
o Een te eenzijdige focus op het individu
o Te weinig wetenschappelijk onderbouwt
Projectie op mondgezondheid
Definitie v/h FDI:
Mondgezondheid behandelt als een dynamische staat van welzijn, rekening houdend
met fysieke, mentale en sociale aspecten en met inachtneming van basis
levensverwachtingen en dagelijks functioneren -> beschrijft de interactie tss de 3
kernkwadranten >>>
2
MVW
, De 3 kernelementen:
o Gezondheidsconditie v/d mond
o Het fysiologisch functioneren
o De psychologische functies
Sturende determinanten: Modererende factoren:
= factoren die de mondgezondheid kunnen = bepalen hoe een persoon aankijkt
aantasten tegenover zijn mondgezondheid
Genetische en biologische factoren Leeftijd
Sociale omgevingsfactoren Cultuur
Fysieke omgevingsfactoren Inkomen
Gezondheidsgedrag Ervaringen
Toegang tot zorg Verwachtingen
Aanpassingsvermogen
= fundamenteel o
gezondheid en he
welzijn
De mogelijke aanwezigheid en ernst van ziekte, pijn en discomfort en de progressie
ervan
Het vermogen een reeks acties te ondernemen (zoals; spreken, kauwen, slikken, …)
Het verband tussen mondgezondheid en psycho-sociaal functioneren
Definitie door het FDI: ‘goede mondgezondheid’:
Mondgezondheid bevat veel facetten. Het includeert de mogelijkheid tot spreken,
lachen, ruiken en smaken, kauwen, slikken en het overbrengen van een reeks
emoties door gelaatsuitdrukkingen, dit zonder pijn, discomfort en ziekte van het
cranio-faciaal complex.
Extra kernmerken:
Fundamenteel onderdeel v/h welzijn
Weerspiegelt fysiologische, sociale en psychologische kenmerken
Wordt beïnvloed door persoonlijke aspecten
DOEL: het bekomen en behouden v/e functionele, pijn- en infectie vrije, esthetisch en sociaal
aanvaardbare dentitie!
Hoe gezondheid bevorderen:
Belangrijkste determinanten van Afhankelijk v/d nadruk -> bestempeld
gezondheid: worden als…
3 Menselijke biologie Medisch-technische aanpak
MVW
Leefstijl Gedragsmatige aanpak
Organisatie van gezondheidszorg Socio-omgevingsgerichte aanpak
Omgevingsfactoren
, De menselijke biologie
o Genetische factoren (erfelijke achtergrond, …)
o Biologische/verworven factoren (hypertensie, lichaamsgewicht, …)
Het persoonlijk gezondheidsgedrag en levensstijl
= alle gedragingen die een positieve of negatieve invloed hebben op de gezondheid
De organisatie van zorg
= alle gezondheidsvoorzieningen
Onderverdeling: ‘gezondheidszorg’ – ‘preventieve zorg’
De omgevingsfactoren
Fysieke omgeving (het water, de lucht, …)
Maatschappelijke omgeving (externe determinanten; school, gezin, …)
Het biomedisch/medisch-technisch model:
Model = conceptuele verschuiving v/e ‘stroomafwaartse’
o Naar
biom./gedragsben.’ -> lichamelijk niveau
een ‘stroomopwaartse’ ben. met als doel
o Doel: behandelen v/d aandoeningen
zich te richten op betere determinanten van mondgezondheid
o Ontstaan: 17e eeuw -> met de ontdekking van het stromend bloed
® Lichaam = mechanisch gebeuren
o Bedenkingen:
® Model gaf geen ruimte voor de psychologische en sociale dimensie van
ziekte
> = reductionistisch denken
> = enkel ruimte voor biologische oorzaken
o Focus: meten van mondaandoeningen met klinische instrumenten
o Oorzaak cariës: streptococcus mutant
o Benadering MH: zal zeggen hoe het probleem op te lossen, maar zoekt niet naar de
kern van het probleem
Bio-psychosociaal model:
o -> geestelijk en omgevingsniveau
o Doel:
® Interesse in gezondheid
® De missende componenten incorporeren (psych. + omg. factoren)
o Proces cariës: multifactorieel proces
® Veroorzaakt door een samenkomen van meerdere factoren
o Doel: bereiken van gezondheid (= helpen aan kwaliteit van leven)
Gezondheidspromotie
4
MVW
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margauxvanwettere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.