H10 bloedstelsel en H11 vertering - Samenvatting - 5 VWO
Samenvatting Nectar 3e ed vwo 5 - Biologie
Samenvatting Nectar vwo 5 - Biologie
Alles voor dit studieboek (163)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Biologie
5
Alle documenten voor dit vak (5498)
Verkoper
Volgen
aimeereginavandam
Voorbeeld van de inhoud
H12 Afweer
12.1 Planten en afweer
Planten hebben een bescherming in de vorm van mechanische afweer; het gaat hierbij om de harde
stekels of doornen waarover de planten beschikken om zich te beschermen tegen herbivoren. Voor
kleinere herbivoren, zoals rupsen, werken de stekels minder goed. Toch is dit geen probleem omdat
deze dieren ook minder eten van de plant en dus minder schade aanrichten.
Het verlies van rupsenvraat weegt niet op tegen de energie die het de plant kost zich te
beschermen tegen alle soorten herbivoren.
Andere planten maken stoffen waarmee ze zich beschermen tegen herbivoren, dit is een vorm van
chemische afweer. Deze stoffen smaken bitter, bijtend of zijn giftig en maken planten dus
onaantrekkelijk om te eten.
De brandharen van de brandnetel bevat o.a. mierenzuur dat bijt en wondjes maakt in de
huid.
Plantencellen herkennen via receptoren schadelijke schimmels en bacteriën, wat leidt tot
maatregelen (bijvoorbeeld het sluiten van de huidmondjes).
Het maken van H2O2 verdikt de celwand en biedt bescherming.
NO is dodelijk voor zowel de ziekteverwekker als de plantencel.
Wanneer er aan een plant toch vraat plaatsvindt, scheiden de planten stoffen af.
a. Veel geurstoffen werken als een soort signaal voor de rest van de bladeren, zodat zij stoffen
gaan afgeven die bladetende dieren niet lekker vinden.
b. Hulp inschakelen van natuurlijke predatoren van de belager.
12.2 Bescherming
Schadelijke bacteriën leven van organische stoffen uit hun omgeving en maken daarbij producten die
soms tot heftige reacties bij mensen leiden.
Dekweefsel (bijvoorbeeld de opperhuid) schermt het inwendige milieu van het uitwendige milieu af
en vormen zo dus een fysische barrière voor ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen. Deze weefsel
bestaan uit nauw aaneensluitende cellen, waar grote moleculen niet doorheen kunnen.
Het slijmvlies is een vorm van dekweefsel in je ademwegen en je verteringsstelsel, omdat dit
deel van je lichaam in contact is met het uitwendige milieu.
De bruine kleur die je krijgt van zonnen is een beschermingsreactie tegen UV door een extra
productie van pigment door de melanocyten. Dat pigment hoop zich om de kern van naburige cellen
in de kiemlaag op en beschermt zo het DNA. Bij beschadiging van het DNA kan huidkanker ontstaan.
De verdikking van de opperhuid is een tweede, zwaardere bescherming tegen uv-straling.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aimeereginavandam. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.