Samenvatting
Samenvatting Oncologie VRH2b
- Instelling
- Hogeschool Gent (HoGent)
Samenvatting pwpt oncologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 20 pagina's
Voorbeeld 4 van de 20 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Oncologie1. Fundamentele aspecten van kanker
1.1. Cel – en tumorbiologie
Celdeling = motor van de ontwikkeling
o Celdeling nodig op oude cellen te vervangen
Apoptose of natuurlijke celdood
o Als cel ergens niet hoort
o Als een cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
Weefselhomeostase: strikte regels in verband met groeien en afsterven!
o In gezond lichaam is er hier een mooi evenwicht
1.1.1. De celcyclus
S – fase = DNA – synthese
M – fase = mitose
G1 – fase = voorbereiding op de DNA – synthese
G2 – fase = voorbereiding op de finale celdeling
1.1.2. P53: een belangrijk celcyclusproteïne
Het eiwit P53 = controlepunt
Wanneer er DNA – schade is bij celdeling, wordt P53 eiwit geactiveerd
P53 gaat er voor zorgen dat de abnormale cel extra bekeken wordt en kan gerepareerd worden:
o P53 zorgt voor eerste reparatie waardoor celdeling verder mag doorgaan
o P53 zorgt voor apoptose wanneer cel zodanig levensbedreigend is
1.2. Het ontstaan van kanker of carcinogenese
2 belangrijke genen bij normale celdeling
o Oncogenen
Geeft groen licht aan de cel om te delen
o Tumorsuppresorgenen
Laat de celdeling stoppen
komen in elke gezonde cel voor
o Zijn geen kankergenen
Carciogenense: ontstaan van kanker
1
, o Er gaat iets mis in een van deze genen
Oncogenen
Cellen gaan niet meer delen
Tumorsuppresorgenen
Cellen gaan ongeremd delen
o Normale groei van de cel geraakt ontregeld
o gevolg van een mutatie in een van de essentiële genen die instaan voor de regulatie
van de celdeling
Kanker = meerstappenproces
Mutatie = de fout bij het overschrijven van DNA
= absolute voorwaarde voor het ontstaan van kanker
= nog geen kanker!
Kanker = een opeenstapeling van een aantal fouten = meerstappenproces (kan jaren duren)
Bij mutatie doet het P53 gen aan:
Reparatie
Celdood
Mutatie word doorgegeven
1.3. Hoe tumoren groeien, woekeren en zich in het lichaam
verspreiden
1.3.1. Benigne – (goedaardige) versus maligne (kwaadaardige) tumoren
Benigne tumoren Maligne tumoren
Mooie vorm Grillige vorm
Goede begrenzing Slechte begrenzing
Invaderen = groeit verder in
omliggend weefsel
Metastaseren = uitzaaiingen
Mutaties in 1 cel veranderen de cel in een kankercel de kankercel gaat zich ongeremd delen
het weefsel raakt verstoord doordat er een primaire tumor ontstaat metastasen of uitzaaiingen:
de cellen van de primaire tumor komen in bloed of lymfe terecht.
Angiogenese
Tumor begint te woekeren en heeft zuurstof en voeding nodig
Tumor heeft zelf geen zuurstof en voedingsstoffen, maar maakt lokstoffen aan en zendt deze uit
naar omliggend bloedvat
Zo laat bloedvat nieuwe bloedvaten groeien naar
de tumor
Tumor krijgt nu zuurstof en voeding vanuit
bloedvat
2
,Tumor – immunologie
Kan ons immuunsysteem ook kankercellen herkennen en aanvallen
o We zien onze kankercellen als eigen cellen en niet als lichaamsvreemde cellen
1.4. Classificatie van tumoren
Solide tumoren = vaste tumoren
o Longkanker, borstkanker
Niet – solide tumoren
o Bloed – lymfe kanker
o Ontregeling van cellen
1.4.1. Onderverdeling in stadia
o Onderverdeling in stadia: I, II, III, IV
o Soms nog A en B
1.4.2. TNM – classificatie
o T = tumor
o T1 = klein
o T4 = groot
o N = nodus of lymfeknoop
o N0 = geen uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
o N1 = wel uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
o N2 = uitzaaiingen in verder gelegen lymfeklieren
o M = metastase op afstand
o M0 = geen uitzaaiingen in andere organen
o M1 = wel uitzaaiingen in andere organen
2. Epidemiologie van kanker
2.1. Incidentie van kanker
2.2. Epidemiologische kernbegrippen
Remissie = symptoom vrij maar is niet hetzelfde als genezen
Recidief = herval
Prognose = voorbeeld: vijfjaars – of tienjaarsoverleving van 75%
2.2.1. Incidentie
Incidentie = het aantal nieuwe gevallen dat in een bepaalde periode wordt vastgesteld
o Aantal nieuwe gevallen / 100 000 / jaar
2.2.2. Prevalentie
Prevalentie = hoeveel mensen op een bepaald moment aan kanker leiden
2.3. Kankerincidentie en leeftijd
Ongeveer 1/3 mannen en ¼ vrouwen krijgen kanker
Kanker treft vooral ouderen: 67% van de vrouwen en 78% van de mannen zijn ouder dan60 jaar
bij de diagnose
3
, < 1% van alle kankers doet zich voor op kinder – of adolescentenleeftijd
Kanker bij kinderen blijft daarmee een extreem zeldzame ziekte
2.4. De meest frequente tumoren in belgië en nederland
2.5. Mortaliteit ten gevolge van kanker
Sterk afhankelijk van het type kanker
Laagste cijfers: pancreas, long, lever en slokdarm
Beste overlevingskans: borst, prostaat taalbalkanker en hodgkin lymfoom
5 – jaaroverleving van teelbalkaker = 95% tegenover amper 7% voor pancreaskanker
5 – jaaroverleving van borstkanker is 82%
o ALS de ziekte in stadium 1 tot 2 ontdekt wordt
o In stadium 4 is kans op overleving veel lager
3. Risicofactoren en de relatie met kanker
Waarom ontspoort een cel?
Een spontane fout
Een erfelijke afwijking
Ander invloeden (carcinogenen)
3.1. Soorten factoren
EXOGENE FACTOREN
ENDOGENE FACTOREN
o Humaan papilloma virus, hepatitis B, kissing disease
3.2. Typen risicofactoren
3.2.1. Tabaksgebruik
Causaal verband met verschillende soorten kankers
o 30% van alle sterfgevallen tgv kanker
o Verantwoordelijk voor 80 a 90% van alle incidentiegevallen van longkanker
Dit wil zeggen: als roken niet zou bestaan
o 1/3 kankers en bijna 9/10 longkankers niet meer zouden zien optreden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaxineVanDamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53920 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen