1. De geriatrische patiënt
Oudere patiënt ≠ geriatrische patiënt
Aantal geriatrische patiënten neemt toe toekomst
Kalenderleeftijd – biologische leeftijd
Chronische aandoeningen met multimorbiditeit en/of sterk autonomieverlies
Of niet beschikbaar zijn van mantelzorger/naasten
o Complexe zorgsituatie
o Kwetsbare situatie
Een zorgontvanger met een geriatrisch profiel is meestal een oudere persoon met nood aan
gespecialiseerde zorg
Er is sprake van een complex ziektebeeld als gevolg van stoornissen op lichamelijk, sociaal
en psychisch vlak waardoor het zelfstandig functioneren en de kwaliteit van het leven
negatief beïnvloed wordt.
1.1. De geriatrische patiënt: Kenmerken
Verminderde homeostase
Cascadebreakdown
Vele complicaties
Vertraagde reconvalescentie
Andere presentatie van ziekten
Multipathologie
Somato – psycho – sociale verwevenheid
Leeftijdsspecifieke ziekten
Gewijzigde farmacokinetiek en – dynamiek
Bedreigde zelfredzaamheid
1.1.1. Verminderde homeostase
Een verminderd vermogen hebben om bij verstoringen te somatisch, psychisch en/of
sociaal
Organen maken veranderingen door onder invloed van het ouder worden reserves
Onder normale belasting sneller decompensatie optreedt
De reeds bestaande pathologie + de verminderde reservefunctie spelen ontstaan en
herstel
Voorbeeld
Patiënt met diabetes en hartfalen
o Opname in ziekenhuis met longontsteking zuurstoftekort
Minder zuurstof hart: slechter pompfunctie minder doorbloeding
hersenen
Verminderde reserve en reeds bestaand hartfalen verhogen kans op
decompensatie
Ook ontregelde glycemie
1
, 1.1.2. Cascadebreakdown
Kettingreactie of neerwaartse spiraal
Cascadebreakdown kan optreden van het fysische naar het psychische en sociale vlak
aangezien deze 3 gebieden bij de geriatrische patiënt nauw verweven zijn
Voorbeeld
1.1.3. Veel complicaties
Uitgelokt door verhoogde kwetsbaarheid
Complicaties die bijdragen tot de ernst van de ziekte of letale afloop
Complicaties (niet zelden): immobiliteit, instabiliteit, urine – incontinentie, psychiatrische
aandoeningen, ondervoeding = geriatrische reuzen
1.1.4. Trage reconvalescentie
Vaak traag en onvolledig herstel
Zowel voor eenvoudige (griep) als ernstige aandoeningen
Tijdens herstel = op basis van draagkracht mobilisatie, ergo en kine
1.1.5. Andere presentatie van ziekten
Anamnese
Symptomen
1.1.5.2. Problemen bij anamnese
De oudere heeft een andere beleving van ziekte (het is de ouderdom)
De oudere wil de klachten niet onder ogen zien (schrik voor de gevolgen)
De oudere met depressie of cognitieve functiestoornissen uit zijn klachten minder goed
De oudere vermeldt de klachten die met inspanning samenhangen niet
Opgelet bij beginnende dementie
2
, 1.1.5.3. 4 opvallende klachten
‘Geriatric giants’
o Immobiliteit Gezamenlijk
o Instabiliteit Meervoudige oorzaak
o Incontinentie Chronische verloop
o Psychische stoornis Oorzaak hulpbehoevendheid
Moeilijke genezing
1.1.5.4. Symptomen
Veranderingen symptomatologie bij ouderen
o Symptoomverarming
o Symptoomverschuiving
o Symptoomomkering
o Symptoomvermeerdering
Leidt tot atypische presentatie van aandoeningen – opgelet!
1 symptoom kan de uiting zij van meerdere aandoening
Symptoomverarming
Hoge pijndrempel en veranderde pijnbeleving
Verminderde reactiviteit van het temperatuurcentrum
Verminderde dorstprikkel
Slechtere baroreceptorreflex
Pathologieën symptoomverarming
Myocardinfarct
Pneumonie
Peritonitis
Ernstige uitdroging zonder dorst
Gevolg
Erkenning veranderde symptomatologie:
o Voorkom miskenning ziekte
o Voorkom vertraging behahandeling
MAAR
o Tekort aan onderzoek bij atypische ziekteprestatie (opgepast – delier)
Voorbeeld
Je komt als thuisverpleegkundige om de 2 dagen langs bij meneer Bout, een geriatrische
zorgontvanger van 85 jaar. Je stelt vandaag vast dat meneer gedesoriënteerd is en wankel te
been. Zijn echtgenote geeft aan dat haat man sinds gisteren zichzelf niet is en sinds gisteren
geen eetlust meer heeft en deze ochtend bijna viel. Je vraag aan de meneer en mevrouw of
er sprake is van pijn, hoesten, koorts, maar dit blijkt niet het geval. Je beslist, in samenspreek
met meneer en mevrouw, om de huisarts te verwittigen. Na medisch onderzoek blijkt dat
meneer een longontsteking heeft.
o Symptoomverarming
o Het belang van kennis van een geriatrisch profiel
o Dementie
3
, 1.1.6. Multipathologie
Het hebben van meerdere aandoeningen fysisch, psychisch en/of sociaal vlak
Gevolg aanzienlijk beperkingen ADL – functies en zelfstandigheid
Aantal aandoeningen komen zeer frequent voor bij dezelfde patiënt
Interacties kunnen vaan optreden
Gevolg
Complexe zorg
Hoofdzaken onderscheiden van bijzaken
Waken over zelfstandigheid
Waken over de kwaliteit van leven
Het functioneren geriatrische patiënt wordt bepaald door:
Het aantal en de aard van de lichamelijke en psychische aandoeningen
De betekenis van deze aandoeningen voor de zelfredzaamheid
Elke afwijking behandelen polyfarmacie
Polyfarmacie komt vaak voor bij ouderen en wordt onder andere in de hand gewerkt door
De multipathologie
Het steeds herhalen van voorschriften zonder na te gaan of er nog een indicatie is
Het zonder overleg voorschrijven van meerdere artsen tegelijkertijd
1.1.7. Geriatrische trias of de somato – psycho – sociale verwevenheid
Psychische gevolgen bij een somatische problematiek: delier bij hartinfarct
Psychiatrische ziektebeelden die presenteren als somatische aandoeningen zoals maag –
darmklachten en ondervoeding bij depressie
Sociale factoren kunnen labiel evenwicht verstoren omdat oudere meer afhankelijk is van
omgeving: goede buur die altijd de boodschappen doet maar plots verhuist eenzaamheid
en voedingsproblemen
Gevolg
Naast somatische en psychische anamnese eveneens psychosociale context goed bevragen:
levensloopgegevens = life events
1.1.8. Leeftijdsspecifieke ziekten
Ziekten die sluipend op jonge leeftijd beginnen maar in ouderdom het meest uitgesproken
ziektebeeld vertonen, bijvoorbeeld arteriosclerose
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaxineVanDamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.