Uitgebreide samenvatting van boek, PPT en eigen nota's. Te gebruiken als basis om verder te structureren en in te studeren. adhv deze samenvatting heb je een compleet zicht van de leerstof.
Hoofdstuk 8: De adolescentie
Intro
1. Belangrijke periode
Adolescentie is een scharnierperiode.
Alles ervoor is kind
Alles er na is volwassenheid
Het is een bijzonder belangrijke periode die een echte gedaanteverandering met zich mee
brengt en een radicale wijziging op fysiek en psychosociaal vlak. Ze wordt gekenmerkt door:
> Een groeiversnelling
> Seksuele rijping
> Abstract denken
> Identiteitsinvulling
2. Universeel
De biologische rijping is een universeel gegeven.
In alle culturen doet het kind er een paar jaren over om fysiek volwassen te worden. Daar
hangt een stel nieuwe sociale verwachtingen mee samen. Het individu moet zich stilaan
gaan voorbereiden op het zelfstandig bestaan met een eigen bijdrage in de samenleving.
Het moet zich voorbereiden op de rol die het zal innemen.
De duur van de periode is niet universeel.
Traditionele culturen
De biologische rijping en de nieuwe rolverwachtingen lopen vrijwel parallel in tijd. De
overgang naar volwassenheid verloopt vrij vlot. Dat was ook zo bij ons in de middeleeuwen
en andere tijden. Dat is vaak zo in culturen waar de groep op de eerste plaats komt
(Collectivisme).
Westerse culturen
De psychosociale omschakeling vergt meer tijd. Er moeten persoonlijke keuzes gemaakt
worden in diverse gebieden en de toekomstige rollen zijn veel ingewikkelder en hebben
meer voorbereiding nodig.
> Peter Pan syndroom (Peter Pan ontwijkt de verantwoordelijkheden van volwassenheid)
3. Moratorium
Moratorium = vrijstelling van verplichtingen (google)
Er is een decalage (vertraging) tussen de kindsheid en de volwassenheid
De verlengde adolescentie in onze cultuur komt enerzijds door de vervroegde seksuele
rijping (kindsheid wordt drastisch ingekort) terwijl de volwassenheid tegelijk een stuk naar
achteren wordt geschoven omdat het langer duurt om in onze complexe samenleving de
volwassen rollen te volle op te nemen.
In de ontwikkelingspsychologie wordt de door Erik Erikson bedachte term psychosociaal
moratorium gebruikt als een periode van uitgestelde verantwoordelijkheden. Ten tijde van
de adolescentie zijn jongeren vaak in staat om te experimenteren; nieuwe dingen
proberen, zonder dat daar direct consequenties aan gebonden zijn.
4. Wanneer vindt de adolescentie plaats?
12-22 Jaar
De adolescentie is moeilijk af te bakenen in tijd.
,Start
Als beginleeftijd nemen we de start waarop de lichamelijke veranderingsprocessen zichtbaar
worden. We zien dat dit proces de laatste decennia aan het vervroegen is. De start ligt tussen
11 en 13 jaar en is ook de periode waar dat de kinderen overstappen van de basisschool naar
het secundair onderwijs.
Einde
Het einde van de adolescentie is moeilijker te bepalen. Deze hangt sterk af van de cultuur
waarin iemand opgroeit, maar ook binnen een cultuur zelf zijn er verschillen.
We spreken van 4 criteria waarop we het einde van de adolescentie zouden kunnen bepalen:
1. Biologisch
2. Psychologisch
3. Maatschappelijk
4. Juridisch
Biologisch: > wanneer het lichaam volgroeid is.
Wanneer we de volwassen lichaamslengte bereikt hebben. Vol-wassen =
vol-groeid.
Dit is een te enge basis om iemand ook psychosociaal volwassen te
noemen.
Psychologisch: > is wanneer we een eigen identiteit verworven hebben
We zijn volwassen wanneer we een zelfverantwoordelijke zelfbepaling
bereikt hebben
Deze ideaal-typering is zo hoog gegrepen dat veel volwassenen er
wellicht nooit toe komen
De opdracht die de adolescent heeft is het verwerven van een eigen
identiteit. (Erikson)
Ook daar kunnen we moeilijk een algemeen geldende leeftijd op kleven
Maatschappelijk: > wanneer we een eigen positie verworven hebben In de maatschappij
We zijn volwassen wanneer we een eigen plaats innemen in het
maatschappelijk leven en op eigen benen staan.
In ons cultuur wordt de maatschappelijke invulling genomen voor het
begrip volwassen en
eindigt de adolescentie wanneer we een eigen positie innemen in de
samenleving, omdat we ons dan ook doorgaans anders beginnen te
gedragen op een aantal vlakken. Deze verandering is psychologisch veel
relevanter om aan te geven dat iemand in een andere fase
terechtgekomen is.
Juridisch: > wanneer we meerderjarig zijn voor de wet
Het bereiken van de wettelijke meerderjarigheid = de leeftijd waarop we
bepaalde beslissingsbevoegdheden krijgen en ook ten volle
verantwoordelijk gesteld worden voor de handelingen die daarmee
samenhangen.
5. De 4 fasen van de adolescentie
In de geïndustrialiseerde samenlevingen loopt de adolescentie van 12 tot 25 jaar, met een
gemiddelde rond 22 jaar. Deze wordt afgebakend van 12-22 Jaar en bedraagt een periode van
10 jaar.
Deze periode van 10 jaar (de adolescentie) wordt opgedeeld in een 4 deelfasen:
1. De vroeg-adolescentie Moeilijke periode (12-15) ‘Puberen’
, 2. De midden-adolescentie Actief experimenteren (14-17)
‘Imago’
3. De laat-adolescentie Moeilijkheden oplossen (16-21) ‘A2 halen’
4. De eindfase Studeren en werken (Eind 20 – 25) ‘werk
zoeken’
De vroeg-adolescentie
Wordt voornamelijk gekarakteriseerd door negatieve kenmerken en moeilijk
verwerkbare spanningen
De midden adolescentie
Wordt voornamelijk gekarakteriseerd door een actief experimenteren
De laat adolescentie
Wordt voornamelijk gekarakteriseerd door een oplossing van moeilijkheden op de
verschillende terreinen
De eindfase
Wordt voornamelijk gekarakteriseerd door het studeren of het uitkijken naar
tewerkstelling of de overgang naar de volwassenheid.
6. Wat is de puberteit?
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de puberteit en de eigenlijke adolescentie.
De puberteit loopt van 12 tot 16 jaar en wordt vooral gekenmerkt door de lichamelijke
veranderingen die samenhangen met de seksuele rijping.
De term puberteit wordt enkel gebruikt om te verwijzen naar het fysiologisch proces van de
geslachtsrijping.
In de volksmond wordt ze vaak voorgesteld als een onevenwichtige fase waarin
jongeren regelmatig In de knoop liggen met zichzelf en waarin ze zich soms heel
onberekenbaar kunnen opstellen ten aanzien van anderen. De eigenlijke adolescentie
(vanaf 16 jaar) wordt doorgaans een meer positieve inkleuring gegeven.
1/ Lichamelijke ontwikkeling
Wordt gekenmerkt door 2 belangrijke fysiologische gebeurtenissen
1. Groeispurt
a. Strekkingsfase
b. Vullingsfase
2. Seksuele rijping
a. Menarche
b. Spermache
3. Acceleratiefenomeen
a. Ongevallenbult
Meisjes zijn gemiddeld een 2 jaar voor op jongens. Jongens halen een inhaalmaneuver.
1. Groeispurt
Lichaam groeit definitief weg uit de kinderlijke vormen en bereikt uiteindelijk de volwassen
proporties.
Geen gelijkmatige uitgroei van de verschillende lichaamsdelen
> Gezicht: neus en kin naar voren, voorhoofd kleiner
> lichaam: > Lichaam disharmonische ontwikkeling > Uitgroei van de ledematen,
daarna de romp
> strekkingsfase (lengtegroei)
= sterke uitgroei van de ledematen (Slungelachtige gestalte)
Jongens ongevallenbult
, > vullingsfase
= uitgroei in de breedte = toename spierweefsel
Meisjes bredere bekkens + meer vet (ronde vrouwelijke vormen)
Jongens bredere schouders + meer spieren
2. Seksuele rijping
Meisjes starten vroeger dan jongens (1 à 2j verschil)
Meisjes: 10,5 - 12.5 Jongens: 11,5-13.5
Men stel vast dat jongeren vandaag voor zowel de groei als de seksuele rijping een snellere
ontwikkeling doormaken dan enkele generaties geleden.
Men spreekt van een seculaire groeiverschuiving (secula = eeuw)
Groei:
Volwassenen worden nu gemiddeld 15 cm groter worden dan 150 jaar geleden
Seksuele rijping:
Meisjes: Vroegere start borstontwikkeling
1ste menstruatie 3 jaar vroeger dan 150 jaar geleden
Jongens: Moeilijker vast te leggen.
Onderzoek via de ‘ongevallenbult’ (accident hump) op jongeren leeftijd
Jongeren vandaag puberen dus vroeger dan een tijd geleden.
3.1 Oorzaak
De mogelijke oorzaak voor deze acceleratiefenomeen kunnen heel divers zijn
Groei
1. Een rijkere voeding
2. Betere preventie en behandeling van kinderziekten
3. Meer verzorgde hygiënische omstandigheden
4. De uitbouw van een goed functionerend sociaal vangnet
Seksuele rijping
1. De betere voeding en gezondheidszorg
2. De toenemende tendens van overgewicht en obesitas (Meisjes)
Vetweefsel speelt een rol in aanmaak van vrouwelijke hormoon =
Borstontwikkeling en menstruatie
3. Bepaalde chemicaliën in het milieu (jongens)
Verstorende invloed op hun hormoonproductie
Jongeren zijn er medisch en sociaal beter aan toe
3.2 Wat is het ongevallen bult?
Men stelt vast dat de sterk verhoogde productie van mannelijke hormonen het risicogedrag
van jongens teweegbrengt. Dit doet de kans op ongevallen significant toenemen. In de
verzekeringswereld noemen ze dat de ongevallen bult. Aan de hand van dit fenomeen konden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Shera. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
