Internationale Organisaties 2021-2022
CURSUS INTERNATIONALE
ORGANISATIES 2021-2022
Maarten Gevaert 1
,Internationale Organisaties 2021-2022
1. INLEIDING
1.1. INHOUD:
Ø In het eerste deel worden de institutioneelrechtelijke aspecten van internationale
organisaties behandeld.
Ø In een tweede deel wordt aandacht besteed aan het beleid dat door internationale
organisaties wordt gevoerd om hun doelstellingen te realiseren. Het beleid van internationale
organisaties wordt geanalyseerd op verschillende gebieden, zoals de internationale
bescherming van de rechten van de mens en het internationaal handelsstelsel.
Ø Het derde deel van de cursus bestaat voor de studenten uit het schrijven van een paper. De
studenten krijgen de opdracht een bepaalde problematiek die verband houdt met de cursus
uit te werken en juridisch te analyseren.
1.2. LEERRESULTATEN:
Ø De student heeft een grondige kennis van het institutioneel recht van internationale
organisaties en kent de belangrijkste uitdagingen op dit vlak.
Ø De student heeft een grondige kennis van de internationale bescherming van de rechten van
de mens en kent de belangrijkste uitdagingen op dit vlak in kader van de Verenigde Naties, de
Raad van Europa en de Organisatie voor Vrede en Veiligheid in Europa
Ø De student heeft een grondige kennis van de internationale handelsregels en kent de
belangrijkste uitdagingen op dit vlak in het kader van de Wereldhandelsorganisatie
Ø De student past de relevante institutioneel- en matereelrechtelijke regels van internationale
organisaties toe op casussen.
Ø De student maakt zelfstandig een analyse van een institutioneelrechtelijke of
materieelrechtelijke problematiek in het kader van een internationale organisatie
Ø De student drukt zich op een gestructureerde en op een correcte wijze zowel schriftelijk
als mondeling in het Nederlands uit
1.3. EVALUATIE:
Ø Mondeling examen:
Ø Het eerste deel van het mondeling examen bestaat uit een klassiek examen (met
kennis-, inzichts- en toepassingsvragen over de behandelde stof). Het geldt voor 2/3
van de punten.
Ø Voor het tweede deel van het examen (1/3 van de punten) dient de student zijn eigen
schriftelijke bijdrage als uitgangspunt te nemen voor een mondelinge verderzetting
van dit onderdeel tijdens het examen.
Ø Studenten kunnen pas deelnemen aan het mondelinge examen indien zij een paper
hebben ingediend
Ø Paper
Ø De studenten krijgen de opdracht een bepaalde problematiek die verband
houdt met de cursus uit te werken en juridisch te analyseren
Maarten Gevaert 2
,Internationale Organisaties 2021-2022
1.4. BEGRIPSOMSCHRIJVING: INTERNATIONALE ORGANISATIE
Ø DOOR STATEN EN/OF INTERNATIONALE ORGANISATIES OPGERICHT (lidmaatschap staten
en/of internationale organisaties)
Ø D.M.V. VERDRAG WAARBIJ GEMEENSCHAPPELIJKE DOELEN WORDEN NAGESTREEFD
Ø BEZIT RECHTSPERSOONLIJKHEID
Ø ACTIVITEITEN WORDEN GEREGELD DOOR INTERNATIONAAL RECHT, Luchthaven Bazel, waar
entiteit is opgericht voor de uitbating van de luchthaven maar deze entiteit is onderworpen
aan nationaal recht en wordt dus niet beschouwd als een internationale organisatie
Ø BEZIT EEN OF MEER EIGEN ORGANEN (WITH A DISTINCT WILL), kan zelfstandig optreden los
van de leden van de organisatie
Ø OPMERKING: Definitie van ILC (zie UN Doc. A/64/10: “International organization means an
organization established by a treaty or other instruments governed by international law and
possessing its own international legal personality. International organizations may include as
members in addition to states, other entities”)
1.5. SOORTEN INTERNATIONALE ORGANISATIES
Ø OPEN V. GESLOTEN INTERNATIONALE ORGANISATIES:
Ø Open IO: Lidmaatschap staat in beginsel open voor alle staten
Ø Vbn.: Verenigde Naties, Wereldgezondheidsorganisatie, ...
Ø Gesloten IO: Enkel staten die tot een bepaalde groep behoren kunnen lid worden
Ø Vbn.: OPEC (landen die petrolium exporteren), OESO (kijken naar de
economische ontwikkeling en vrije markt economie), EU (territoriaal/
geografisch beperkend, enkel Europese staten kunnen toetreden), Arctische
raad (territoriaal beperkend), Raad van Europa (enkel Europese landen
kunnen toetreden), Afrikaanse Unie, Organisatie voor Amerikaanse Staten,
Organization of South East Nations, Islamic Conference (meerderheid van de
bevolking bestaat uit het islamitische geloof), Common Wealth (op basis van
koloniale verleden).
Ø SUPRANATIONALE V. INTERGOUVERNEMENTELE INTERNATIONALE ORGANISATIES
Ø Supranationale IO: Overdracht van soevereiniteit van staten aan IO
Ø Leden kunnen tegen wil gebonden worden. Beslissingen kunnen worgen
genomen via een orgaan waar de leden van de organisatie in
vertegenwoordigd zijn (daarin kunnen bindende besluiten genomen worden
op basis van een meerderheid). Of kan via een orgaan dat bestaat uit niet
leden van de organisatie, maar dat bestaat uit onafhankelijke deskundigen en
dus niet het standpunt van de lidstaat verdedigen. Lidstaten zijn dan niet
betrokken bij de besluitvorming.
Ø Beslissingen rechtstreeks bindend voor leden, zonder dat ze door een lid in
eigen rechtsorde zijn omgezet
Ø Beslissingen kennen rechtstreeks rechten toe aan individuen
Ø Beslissingen zijn afdwingbaar
Ø (Gedeeltelijke) financiële autonomie
Maarten Gevaert 3
, Internationale Organisaties 2021-2022
Ø Vbn.: Europese Unie? Heeft ook intergouvernementele aspecten, dus een
volledige supranationale organisatie bestaat nog niet.
Ø Intergouvernementele IO: Leden werken samen met volledig behoud van
soevereiniteit
Ø Beslissingen worden genomen bij unanimiteit en dan kunnen er ook bindende
besluiten worden genomen. Maar je kan dus nooit tegen uw wil worden
gebonden. AV van de VN is een typisch voorbeeld van een
intergouvernementele werking. Dit verhaal is nooit zwart-wit, bijvoorbeeld bij
de EU blijven bepaalde gebieden toch intergouvernementeel zoals het GBVB
van de EU.
Ø Vbn.: Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, Raad
van Europa, ...
Ø ALGEMENE V. FUNCTIONELE INTERNATIONALE ORGANISATIES:
Ø Algemene IO: Houdt zich met veelheid van zaken bezig
Ø Vbn.: Verenigde Naties, Raad van Europa, Afrikaanse Unie, ...
Ø Functionele IO: Heeft een beperkte functie
Ø Vbn.: Wereld Post Unie, Wereldgezondheidsorganisatie, Voedsel- en
Landbouworganisatie, Internationale Monetaire Fonds, ...
1.6. HISTORISCH OVERZICHT INTERNATIONALE ORGANISATIES
Ø EVOLUTIE VAN EEN GEMEENSCHAP VAN COEXISTENTIE NAAR EEN GEMEENSCHAP VAN
COOPERATIE TUSSEN STATEN
Ø Redenen:
Ø Industriële revolutie
Ø Wereldoorlogen in de toekomst vermijden
Ø AANVANKELIJK SAMENWERKING EN IOs VAN TECHNISCHE AARD
Ø Centrale Commissie voor de Scheepvaart op de Rijn (1815)
Ø Wereld Post Unie (1874)
Ø Internationaal Bureau voor Maten en Gewichten (1875)
Ø Internationale Telegraaf Unie (1865)
Ø NA WO I: EERSTE POLITIEKE WERELDORGANISATIE TER BEVORDERING VAN DE COLLECTIEVE
VEILIGHEID: VOLKENBOND
Ø NA WO II: STERKE TOENAME INTERNATIONALE ORGANISATIES; VERENIGDE NATIES VOLGT
VOLKENBOND OP, REGIONALE ORGANISATIES EN GESPECIALISEERDE ORGANISATIES
WORDEN OPGERICHT
Ø BELGIË LID VAN CIRCA 70 INTERNATIONALE ORGANISATIES
Ø SAMENWERKING IN INTERNATIONALE ORGANISATIES ONDER DRUK?
Gemeenschap van coexistentie (volkenrecht, recht voor het vredig samen leven van staten) naar een
gemeenschap van cooperatie tussen staten (niet enkel als staat op zich doelstellingen realiseren maar
door middel van samenwerking tussen staten bepaalde doelstellingen behalen. Om dit op een
permanente basis te contiuneren was het nodig om internationale organisaties op te richten). De
Maarten Gevaert 4