• Pp = Proefpersoon
• Ppn= Proefpersonen
• PsPp = PsuedoProefpersoon
• PsPpn = PsuedoProefpersonen
• Pd = Proefdier
• Exp = Experiment
• Ψ = Psychologie
• Socius = de ander in de sociale situatie
Psuedoproefpersoon = persoon die doet alsof hij een proefpersoon is (zo gedrag uitlokken bij
echte proefpersoon)
Hoofdstuk 1: inleiding: wat is sociale psychologie?
2 vragen:
1. Hoe reageren individuen in sociale situaties?
2.Wat is de invloed van de aanwezigheid van anderen op het gedrag van een individu?
definitie psychologie verengen (enkel gedrag in sociale situaties) + verbreden (ook
gedrag in sociale situaties)
Invloed van anderen is meestal dwingend en vaak onbewust
Je wordt altijd beïnvloed door anderen
• Cfr. Watzlawick: je kan niet niet communiceren
• Ook door mensen die niet aanwezig zijn (vb. in wachtzaal tandarts: voeten niet op salontafel)
• Ook door verleden bv waarden/normen meegegeven door ouders)
• We w beïnvloed, of we dat nu willen of niet
DUS: alle gedrag is sociaal gedrag
Waarom?? -> reden: we zijn kuddedieren
• We houden van aanwezigheid van anderen, we hebben ander nodig (vb. om te troosten)
• Overlevingskansen in kudde is groter
• We willen erbij horen en daarom gaan we ons aanpassen
HIER: meestal expliciete interactie tussen individuen (gedrag beïnvloed in het nu)
1.1 Studieobject en definitie van de sociale psychologie
1) Het materiële object
• Hoe wordt het gedrag van individu beïnvloed door (het gedrag van) anderen?
• Beïnvloeding:
- bewust bv prof aanwezig is stil zijn, als hij weggaat terug babbelen
- onbewust bv exp: lln beïnvloeden prof (heen en weer lopen: in begin van
les gelijk, in tweede deel meer naar ene kant want lln zijn daar
rustiger)
, -
expliciet (duidelijk uitgesproken) bv. leerlingen babbelen, prof vraagt stilte
-
impliciet (door gedrag duidelijk maken, via non-verbaal gedrag) bv
leerlingen babbelen, prof stopt met babbelen
2) Het formele object
• Wat zijn de wetmatigheden? Wat is de werkwijze?
• Verklaren (oorzaak-gevolg) + begrijpen (inleven in de ander)
• Meeste individuen volgen deze wetmatigheden
Waar ligt sociale psychologie? -> op het raakvlak tussen de algemene psychologie en de sociologie
• Algemene psychologie:
- gedrag in normale omstandigheden, in het algemeen
- mens te geïsoleerd bestuderen (geen aandacht voor sociale context)
• Sociologie: - studie van het gedrag van groepen
- weinig aandacht voor individuele gedragingen
Definitie Allport:
Sociale psychologie = een studie die tracht te begrijpen, verklaren en voorspellen hoe de gedachten,
gevoelens en gedragingen van een individuen beïnvloed worden door de waargenomen, ingebeelde of
impliciete gedachten, gevoelens en gedragingen van ander
Toelichting:
• Doelen van psychologie:
1) begrijpen: subjectief, inleven in ander
2) verklaren: objectief, oorzaak-gevolg
3) voorspellen: tot op zeker hoogte
• Individu: niet over groepen
• Legt een geesteswetenschappelijk, positief wetenschappelijk en functioneel accent
, 1.4 Werkwijze van de sociale psychologie
1.4.1 Drie dimensies
Dimensies zijn fundamentele denkwijzen
1) Breedte-dimensie
- Zo breed mogelijke onderzoeksgebied (zoveel mogelijk aspecten onderzoeken)
- Zo breed mogelijke populatie/onderzoeksgroep
Moeilijk te volbrengen -> steekproef
Steekproef= een schatting van de werkelijkheid
2) Diepte-dimensie
- Mens onder zijn oppervlakte bekijken (niet enkel uiterlijke waarneembaar gedrag)
- Moeilijk -> black box: hypothetische constructen (= kwaliteiten die we niet zien, maar
veronderstellen dat ze er zijn)
- Gaat ook over onbewuste dynamieken en inhouden (dieptepsychologie)
3) Hoogte-dimensie
- Theorie moet in hoogte worden opgebouwd (dus theorie op theorie)
- Basis = empirische vaststellingen -> hypothesen opstellen (hypothetisch-deductief)
- Nadelen: probleem van de overdaad aan theorieën en empirisch materiaal
Moeilijk hanteerbaar, veel te complex (theorieën overlappen, …)
Wat als bevinding, theorie, onderzoeksresultaat, … niet blijkt te kloppen??
Hoe hoger het niveau, hoe kwetsbaarder
1.4.2 Het experiment als methode
Experiment is vaak gebruikte methode om causale wetmatigheden te zoeken en te verklaren
Voordelen:
- Komen tot ontegensprekelijke conclusies (doorgaans meetbaar) -> door werken
met cijfermateriaal en labosituatie
- Labosituatie: controle over onafhankelijke variabelen en alle storende factoren
- Herhaalbaar: door dezelfde labosituatie te gebruiken
- Kwantificeerbaarheid: conclusies worden objectief en eenduidig
Nadelen:
- Moeilijk praktisch uitvoerbaar (storende factoren + onafhankelijke variabelen)
- Deontologische bezwaren of klachten: vaak onaangenaam en belastend voor Pp
- Bij inlichten van experiment -> reactief gedrag (gebrek aan externe validiteit)
- Labosituaties: alle storende factoren onder controle -> anders gedrag stellen dan
in normale situatie met wel storende factoren
- Proefleiderseffecten: self-fulfilling prophecy -> wat je verwacht, zal je ook zien
o Pygmalion-effect genoemd (door Rosenthal & Jacobson
- Niet altijd onontkoombaar
o Reactief gedrag (lage validiteit) -> oplossen via coverstory (Ppn worden met list
naar labo gelokt, zonder dat ze door hebben dat ze in experiment zitten)
o Bij cover story -> unobstrusive measures (observaties moeten onopvallend zijn)
o Self-fulfilling prophecy van proefleiderseffecten -> oplossen via double-blind
experiment: proefleider weet niet wie tot experimentele- en wie tot
controlegroep behoort (ze hebben wel verwachtingen en vooroordelen, maar
deze zijn niet toepasbaar)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thaylinemahieu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.