PARASITOLOGIE
inleiding
Belang van parasitaire infecties, enkele voorbeelden
● malaria: >200 miljoen zieken/jaar, >0.4 miljoen doden
● slaapziekte: >3000 gevallen per jaar + enorme economische schade
● Schistosoma: >250 miljoen mensen geïnfecteerd
● Ascaris: >1 miljard mensen geïnfecteerd Vooral in ontwikkelingslanden
● hygiënische omstandigheden zeer belangrijk
● Sommige parasieten komen ook in de Westerse wereld voor vb. Toxoplasma
● Sommige parasieten zijn opportunisten (infecteren vooral mensen met
onderdrukte immuniteit, zoals AIDS patiënten en bij transplantatie)
wat is parasitisme?
= vorm van symbiose waarbij één van de partners afhankelijk is van de andere partner
ivm nutriënten, protectie etc. Hierbij “geniet” de parasiet van deze vorm van
samenleving, terwijl het schadelijk is voor de gastheer
welke gaan we allemaal bekijken
1. Amoebidae: amoeboide voortbeweging met pseudopodium
2. Mastigophora: flagellaten ⇒ Giardia, Leishmania, Trypanosoma
3. Apicomplexa: aanwezigheid van apicaal complex voor cel-invasie ⇒ Plasmodium,
Toxoplasma
4. (Ciliophora): cilia zijn miniatuur flagellen
5. (Microsporidia): worden tegenwoordig bij fungi
ondergebracht, geen mitochondrium
Ciliophora: cilia zijn miniatuur flagellen of trilharen
vb: Paramecium: pantoffeldiertje leeft in water vb:
Balantidium coli: intestinale infectie, kan diarree
veroorzaken kan ernstig zijn bij immunosuppressie
1
,Amoebae
= Entamoeba histolytica
- Pseudopodium
- Onderscheid tussen soorten:
gebaseerd op morfologie kern
en “chromatoidal bars”
- Cosmopoliet, ook in Westerse
wereld, vooral dichtbevolkte
gebieden
- Transmissie via cysten in
faeces hygiëne! cysten overleven in darmkanaal van vliegen en kakkerlakken
levenscyclus is mega belangrijk
- cysten worden oraal ingenomen
door slechte hygiëne
- komen in de maag terecht
- lage pH activeert ded parasiet
- naar de armen
- parasiet kruipt uit de cyste
- in het lumen van de darm gaan die
prolifereren ⇒ dan hebben we een
trofozoiet (een parasiet die
proliferatie
- dan terug naar de buitenwereld
+ kan ook nog iets anders doen, kan nog
in het bloed terect komen en zich zo
verder verspreiden
luminale amoebias invasieve amoebias
Luminale amoebiasis asymptomatisch - *pathologisch *
maar wel infectieus (productie van cysten - weinig infectieus: meestal worden
natuurlijk) geen cysten geproduceerd
- *trophozoiet bindt op suikers op
mucosa en produceert proteasen,
oa. Histolysine invasie van
submucosaal weefsel ulceratie
- eventueel via portaal bloedvat
naar lever ⇒ hepatische
amoebiase en hepatitis kan lethaal
zijn, oa perforatie abdomen of
2
, diafragma
- secundaire amoebiase: longen,
hersenen, gonaden,hart, huid,... NB.
infectie van hersenen, ogen,
gezicht: zeldzaam maar abrupt en
meestal lethaal, wellicht door
rechtstreekse infectie
Er zijn ook nog een aantal andere amoeben maar die zijn minder infectieus, we
overlopen er een paar
1. Naegleria fowleri
- veroorzaakt “primary amoebic meningoencephalitis”
- infectie via neus of mond
- amoeben in hersenweefsel en CSF *meestal lethaal
2. E. dispar: morfologisch identiek aan de amoeba, niet pathologisch, veel
voorkomend
intestinal flagellates
= we gaan kijken naar de giardia lamblia
- heeft meerdere flagella waarmee die kan
rondzwemmen
- heeft ook een zuignap waarmee die zich kan
vasthechten aan de darmwand
- de parasiet in hele tijd bezig met zich
vermenigvuldigen ⇒ splitst zich longitudinaal volgens
de as
- kan vorm van cyste (heel weerstandig, allelei
vijandige omgevingen overleven) of vorm van
trofozoiet aannemen
- veroorzaakt diarrhee
- komt veel voor (“backpacker’s disease”), cosmopoliet; oa 23 % van toeristen in
Rusland
- wellicht ook in allerlei dieren (schapen, honden, bevers, …
levenscyclus
- cyste oraal opgenomen
- in maag geactiveerd
- naar darmen en uit cysten
- proliferatie
- diarrhee
! blijft enkel luminaal, gaan niet naar bloed
enzo zoals amoeba. Waarom dan toch
diarree?? Omdat die echt massaal gaan
3
, prolifereren en de darmwand volledig gaat bedekken. Een zeer goede hygiëne is
belangrijk om verdere verspreiding van die parasiet tegen te gaan
meestal massieve infecties
- kinderen zijn gevoelig (creches etc)
- hygiëne erg belangrijk
hemaflagellaten
= nu zitten we niet meer in de darmen maar in het bloed. We hebben er twee vormen
van. De vier vormen moet je goed kunnen herkennen
amastigoot promastigoot
heel klein flagellum flagel maakt een schroevbeweging om
rond te bewegen
epimastigoot tripomastigoot
flagel ligt zijdelings aan langwerpige cel, Bijna hetzelfde als de epi buiten dat hier
is ook verbonden met de cel met een de membraan ontsprint helemaal langs
membraan (het golvend membraan, de celkern heel loopt
undilerend membraan)
4
