Samenvatting
Samenvatting sociologie I
Semester 1 Agogische wetenschappen en psychologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 119 pagina's
Voorbeeld 4 van de 119 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
SOCIOLOGIE IDEEL 1: DE SOCIOLOGIE ONTDEKKEN
H1: DE SOCIOLOGISCHE VERZUCHTING
Wat is sociologie? Een poging tot definitie, die gelukkig mislukt
● Pogingen tot definitie maar geen enkele waarrond er geen discussie is binnen het vakgebied
● Bv. Definitie v Weber ‘wetenschappelijke poging om het sociale handelen te begrijpen, met
de bedoeling op die manier tot een causale verklaring van het verloop en de effecten van dat
handelen te komen’ → twee kanttekeningen
○ Taak v sociologie = taak v psychologie, politicologie, …
○ Stelt dat sociologische verklaring causaal of oorzakelijk moet zijn
● Moeilijk te definiëren WANT
○ Definities gebruiken om een verschijnsel vast te leggen
○ Sociologie is vernieuwend en verandert oiv eigen bevindingen en inzichten
Wat de sociologie ons leert
● Contingentie ≠ arbitrariteit
○ ‘Alles is contingent, maar daarom niet arbitrair’
○ Contingentie = dat wat is maar ook anders had kunnen zijn
■ Wordt als vanzelfsprekend gezien, maar er ging een bewuste keuze aan
vooraf om de zaken zo in te richten
■ Maakt dat er altijd een schatting kan worden gemaakt, niet gebaseerd op
zekerheid maar op probabiliteit
■ ‘Niet noodzakelijk, noch onmogelijk’
○ Arbitrariteit = willekeurigheid, toevalligheid
○ ထ sociologie? → sociologie probeert de contingente keuzes te achterhalen, de
structuren van de maatschappij bloot te leggen
● Sociologie en contingentie:
○ Verspreiden v bewustzijn van contingente
○ Bewustwording van en wetenschappelijk verwerken van diversiteit aan culturen
● bv. huwelijksvormen in ‘the murdock-files’
○ Illustratie van contingentie achter huwelijkstradities in een samenleving
→ beschrijven van contingentie
○ Maar in culturen ook duidelijke vaste patronen ovv bv huwelijk
→ ontdekken van vaste structuren
● Howard Becker: ‘afwijkend gedrag wordt door de samenleving geproduceerd’
○ Dubbele taak v sociologie mbt afwijkend gedrag
■ Verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag komen
■ Verklaren waarom bepaalde gedragingen in bepaalde samenlevingen
afwijkend zijn en in andere niet
Contingent, maar niet arbitrair
● Vroeger ook contingentie
○ Verleden: wetten en reglementen opgelegd door God of door de natuur
○ Heden: wetten en reglementen door mensen gemaakt
, ● Besef van contingentie en ‘man-made’-heid→ waarom dan deze wetten respecteren?
○ Rousseau (18e E): civiele religie
■ Religie geeft mensen gevoel van gemeenschap en kan obv dit
gemeenschapsgevoel mensen aanzetten om wetten en praktijken belangrijk
te vinden en als gevolg ook te respecteren
○ Ook in dictaturen: niet enkel puur repressie gebruiken om man-made wetten op te
leggen maar ook aanwezigheid van heldencultus rond dictator → combinatie van
angst en respect maakt dat men wetten volgt
■ Link met ‘religie van de mensheid - Comte’?
● Waarom is contingentie ≠ arbitrariteit?
○ De rode draad doorheen de sociologie, maar geen pasklaar antwoord op
○ Drie voorbeelden
■ Aanloop naar de ontwikkeling sociologie
■ Auguste Comte: uitvinder van de term ‘sociologie’ (hiervoor: sociale fysica)
■ Hedendaagse discussie: Habermas >< Luhmann
Verlichting en Tegen-Verlichting
● Sociologie als poging om tegenstellingen Verlichting en tegen-Verlichting te overstijgen
○ Sociologie als synthese voor these (Verlichting) en anti-these (tegen-Verlichting)?
○ Verlichting
■ Verwerping religie als ordehandhaver
■ Mens moet naar zijn natuur leren leven
■ Kennis van natuur via wetenschap
■ Die kennis zal redelijk gedrag bevorderen
■ Dat zal bijdragen tot geluk
■ Maakbaarheid van de samenleving
○ Tegen-Verlichting
■ Geen positief beeld van menselijke natuur
■ Vooral handelen uit eigenbelang
■ Egoïsme en onrecht
■ Limieten opleggen
■ Zonder geloof: bijgeloof, blind respect voor traditie, manipuleren met
rituelen…
○ Tegen-Verlichting = even oud, reactie op positief mensbeeld dat ontstond met
Verlichting
○ Namen binnen Verlichting en tegen-Verlichting?
○ Verlichting: besef van contingentie is nodig om tot een maakbare samenleving te
komen
><
○ Tegen-Verlichting: mensen handelen niet van nature met de medemens in hun
achterhoofd, er moeten structuren worden opgebouwd en regels worden opgelegd
● Sociologie = Verlichting + tegen-Verlichting
Grondlegger van de sociologie: Auguste Comte
● Auguste Comte - achtergrond
, ○ Bedacht de term ‘sociologie’
○ Voorstander van Verlichting (sociale fysica)
○ Drie stadia ontwikkeling samenlevingen; in de laatste wordt de samenleving door de
rede gestuurd
○ Gevoelig voor argumenten tegen-Verlichting
○ Oude religies hadden afgedaan
○ Mens heeft lot in eigen handen, maar hoe positief richten?
● Auguste Comte - ideeën
○ Twee grote krachten in menselijk handelen en geschiedenis
■ Rede
■ Emotie (passie)
○ De rede gericht door wetenschap
■ Mensen via wetenschap zaken aanreiken om aan rede te doen
○ De emotie gericht door religie
○ ‘Religie van de Mensheid’
■ ‘De rede’ voorwerp maken van een religie
■ L'amour pour principe et l'ordre pour base; le progrès pour but
● Vraag v Comte blijft actueel:
○ ‘Hoe kunnen mensen hun eigen lot in handen nemen (als samenleving) ZONDER dat
hun samenleving steunt op macht of misleiding?’ → hoe leven met contingentie,
zonder repressie?
Debat tussen Habermas en Luhmann
● Vraag ‘Hoe leven met het contingente?’ ook in debat Habermas >< Luhmann
○ Habermas (1929-heden)
■ Hoe-vraag >< waarom-vraag
■ Methode van de wetenschap
■ Project nog onvoldragen
■ Wetenschap nog te veel in een hokje, niet toegankelijk genoeg
■ Open communicatie
■ Redelijke, eerlijke mensen worden het eens
■ Het arbitraire verdwijnt
○ Luhmann (1927-1998)
■ Zelfs redelijke mensen geraken het nooit eens
■ Moeten dus met het arbitraire leren leven
■ bv. meerderheidsregels of rechtspositivisme als manieren om hiermee te
leren leven
■ Aanvaard het contingente
● Sociologie = een v/d manieren waarop hedendaagse mensen zoeken naar wat orde mogelijk
maakt in een maatschappij die weet dat ze zichzelf schept
● Debat Luhmann-Habermas = heel filosofisch → vragen kunnen ook specifieker
○ Hoe komen we in contingente wereld toch tot gedeelde opvattingen, waarden; hoe
scheppen we orde (deel 2)
○ Hoe leven we (soms) zonder conflict en geweld ondanks verschillen?
, = sociale orde-vragen
Waarom al die zorgen om orde?
● (Probleem van de) sociale orde
○ ≠ behoud v bestaande machtsverhoudingen, status quo
○ = behoud van de mogelijkheid om tot nageleefde regels te komen (bv.
verkeersregels)
■ Vanwaar komt die voorspelbaarheid en gemoedsrust?
○ Sociale orde = dat wat het leven voorspelbaarheid + berekenbaarheid geeft
■ Maakt het leven leefbaar
■ bv. nemen v trein, terugkeren v rust bij slachtoffer verkeersongeval wanneer
ambulance arriveert of men aankomt in het ziekenhuis
● Sociologische kernvragen
○ Vaststelling: zonder beperkingen, zonder respect voor bepaalde regels wordt het
leven onvoorspelbaar en onleefbaar.
○ Vragen:
■ Probleem van de orde: ‘Hoe wordt voorspelbaarheid gegenereerd? Hoe
scheppen we orde?’ (deel 2)
■ Probleem van de niet-arbitraire contingentie: ‘Hoe ver drijven we
berekenbaarheid? Zijn er regels die absoluut noodzakelijk en dus
niet-contingent zijn?’
● Sociologie als kind van de Verlichting en deel van het emancipatieproces
● Probleem van de niet-arbitraire contingentie → vraag blijft grotendeels onbeantwoord
○ Soort rusteloosheid binnen de mens
Legitimerende verhalen: natuur, geschiedenis en samenhang
● Bronnen van niet-contingentie
○ MAAR eerder verhalen die worden verteld als deel v legitimatieproces, telkens nog
steeds contingentie aanwezig
○ In sterk geseculariseerde wereld drie soorten verhalen v niet-contingentie: natuur,
geschiedenis, samenhang
Natuur
● Fysiek organisme, beperkingen
○ Toch probeert de mens die beperkingen te overwinnen: 13 jaar levensverwachting
op 50 jaar
● Flynn-effect = bevolkingen in geschoolde samenlevingen beginnen over tijd systematisch
hoger te scoren op intelligentietesten
○ Toont aan: niet altijd puur nature of nurture, sommige gedragingen op rand v cultuur
en natuur
● Zonder wetenschappelijke staving, naar natuur verwijzen om een bepaalde maatschappelijke
orde te verdedigen
○ Bij een door de natuur opgelegde orde moet toch iedereen zich gedwee neer leggen
○ bv. Friedrich Hayek (1899-1992): moderne markt sluit best aan bij menselijke natuur
● Reactie: elk beroep op genetica verwerpen, ontkennen van mogelijke relevantie ervan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bliblabloe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen