Inleiding: ....................................................................................................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: anatomie en fysiologie ...................................................................................................................................................... 4
1.1. De mens als biologisch organisme: ...................................................................................................................................... 4
de cel: .................................................................................................................................................................................................. 5
1.2. De taal ven de biologie: .......................................................................................................................................................... 6
Hoofdstuk 2: het zenuwstelsel: ............................................................................................................................................................... 7
belang van het zenuwstelsel: .............................................................................................................................................................. 7
functies van het zenuwstelsel: ............................................................................................................................................................. 7
Overzicht zenuwstelsel:.................................................................................................................................................................... 8
Informatieoverdracht: ............................................................................................................................................................................ 9
Neuroglia: ........................................................................................................................................................................................... 9
Structuur van de neuronen: ............................................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 2: het ruggenmerg en de hersenen ................................................................................................................................. 12
Het centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg: ................................................................................................................. 12
Neuropathie:.................................................................................................................................................................................... 12
Amyotrofe laterale sclerose: ......................................................................................................................................................... 12
Het ruggenmerg: ................................................................................................................................................................................. 12
Dwarsletsel: schade aan het ruggenmerg: ................................................................................................................................ 12
De hersenen: ....................................................................................................................................................................................... 13
Lumbaal punctie: ............................................................................................................................................................................ 13
Hersenvliesontsteking / meningitis: ............................................................................................................................................ 13
Overzicht van de hersenen: .............................................................................................................................................................. 14
De hersenstam: .............................................................................................................................................................................. 14
De tussenhersenen (middenhersenen): .................................................................................................................................... 14
Cerebrum (de grote hersenen): .................................................................................................................................................. 15
Sensorische en associatiegebieden: ................................................................................................................................................ 17
Primaire sensorische gebieden: ................................................................................................................................................... 18
Primair somatosensorische gebieden: ........................................................................................................................................ 18
Primair somatomotorisch gebied: ................................................................................................................................................ 18
Spraakproductie:............................................................................................................................................................................. 19
Taalbegrip: ....................................................................................................................................................................................... 19
Frontaal associatiegebied: ............................................................................................................................................................ 19
Oorzaken hersenschade: ................................................................................................................................................................... 19
Hersenschade naar plaats: ........................................................................................................................................................... 20
Hoofdstuk 3: de zintuigen: .................................................................................................................................................................... 21
1
, 4.1. het zicht: ...................................................................................................................................................................................... 22
4.1.1. Het oog: ............................................................................................................................................................................... 22
4.1.2. De werking van het oog: .................................................................................................................................................. 23
4.2. het gehoor: .................................................................................................................................................................................. 24
4.2.1. de structuur van het oor: .................................................................................................................................................. 24
4.2.2. de werking van het oor: .................................................................................................................................................... 25
4.3. de tastzin: ............................................................................................................................................................................... 26
4.4. de smaak: .................................................................................................................................................................................... 26
Hoofstuk 4: drugs en psychofarmaca: ................................................................................................................................................. 27
Enkele belangrijke termen: ................................................................................................................................................................ 27
Gezondheidsrisico’s............................................................................................................................................................................ 27
Indeling drugs: op basis van effect: ................................................................................................................................................. 28
Biologische werking van psychofarmaca: ....................................................................................................................................... 28
Verdovende middelen: ....................................................................................................................................................................... 29
Alcohol: ............................................................................................................................................................................................ 29
Opiaten: ........................................................................................................................................................................................... 30
Snuifmiddelen: ................................................................................................................................................................................ 31
Stimulerende middelen: ..................................................................................................................................................................... 31
Cocaïne: ........................................................................................................................................................................................... 31
Amfetamines: .................................................................................................................................................................................. 32
Cafeïne: ............................................................................................................................................................................................ 32
Nicotine: ........................................................................................................................................................................................... 33
Bewustzijnsveranderende middelen: ............................................................................................................................................... 33
Marihuana: ....................................................................................................................................................................................... 33
LSD en ‘paddo’s:............................................................................................................................................................................ 33
XTC: .................................................................................................................................................................................................. 34
2
,Algemeen mensbeeld: BIO-PSYCHO-SOCIAAL
Sociaal-agogische richtingen
Wetenschap over de oorzaken en gevolgen van menselijk gedrag → veranderingsprocessen
Erfelijke factoren omgevingsfactoren
Ziektes
omgevingsfactoren bepalen het menselijk gedrag
Een andere omgeving = ander gedrag stellen
Nurture
Erfelijke factoren bepalen ook het menselijk gedrag
Nature
Ziektes / aandoeningen kunnen ook het menselijk gedrag bepalen
Bv. trisomie 13 (= syndroom van Down)
3
,Anatomie → letterlijk ‘opensnijden’
= de wetenschap van het bestuderen van inwendige en uitwendige structuren en de fysieke relatie tussen
lichaamsdelen
Er wordt bestudeerd doe het lichaam en alle verschillende onderdelen eruit zien
Fysiologie
Studie van hoe levende organismen functioneren
Er wordt bestudeerd hoe het lichaam en de verschillende onderdelen ervan werken
= de werking van het lichaam
Kan worden bestudeerd op verschillende niveaus:
o Hoe functioneert het lichaam in rust
o Hoe functioneert het lichaam in actie
Alle mensen zijn op een gelijkaardige manier opgebouwd
Verschillende orgaanstelsels
o Elk opgebouwd uit minstens twee organen
o Bv. het bloedvatenstelsel → het hart, het bloed en de bloedvaten
▪ Het hart trekt samen → bloed wordt in een netwerk van bloedvaten gepompt om zo alle
organen van zuurstof te voorzien
Organen → vervullen een bepaalde functie
o Opgebouwd uit twee om meer types weefsels die samenwerken om een specifieke functie uit te voeren
o Bv. skeletspieren → organen die krachten kunnen ontwikkelen
Weefsels
o Opgebouwd uit cellen van dezelfde soort
4
, Glad endoplasmatisch reticulum centriool
iedere cel bestaat uit dezelfde delen
verschillende delen: Kernmebraan met poriën
cytoplasma
Het celmembraan
o = een vlies rond de cel
o Bevat poriën → gaatjes die ervoor zorgen
zorgen dat stoffen naar binnen en kern buiten
buiten kunnen vacuool
Cytoplasma
o = een waterachtige vloeistof
o Bevat eiwit en energie
nucleolus
celmembraan
mitochondrion Golgi-apparaat
Ribosomen op ruw endoplasmatisch reticulum
Organellen (klein orgaan in de cel)
o Mitochondrion
▪ Bevat klein stukje DNA
▪ = energiecentrale v/d cel
o Centriolen
▪ Zijn belangrijk bij de celdeling (celdeling dient om te kunnen groeien)
▪ Zorgen ervoor dat de cel zich kan vermenigvuldigen
o Ribosomen → “de iphone is celkern”
▪ Gaat DNA omzetten in lichaamseigenschappen (blond haar, krullend haar, … )
▪ = ‘decodeurs’
Belangrijkste deel = de celkern
o Grootste stuk DNA zit hierin
▪ Dit wordt tegengehouden door poriën → geraakt niet uit celkern
o Bevat het kernmembraan (= een vlies rond de celkern)
Niet iedere cel ziet er hetzelfde uit → de delen zijn wel hetzelfde
Verschillende cellen → verschillende orgaansystemen:
Pigmentcel: de huid
Beencel: het skelet
Spiercellen: spierstelsel
Kliercel: endocrien stelsel
Bloedcellen: hart en bloedvatenstelsel
Zaadcel: voortplantingsstelsel
Zenuwcel: zenuwstelsel
o Een zenuwcel gaat info doorgeven
o Vangt heel veel prikkels op om te kunnen doorgeven aan de hersenen
o Veel vertakkingen
M.O.: stamcellen
5
, o Zijn cellen zonder specifieke functie
o Verschillende soorten:
▪ Omnipotente stamcellen → kunnen nog alles worden
▪ Pluripotente stamcellen → kunnen nog veel worden, maar niet alles
Term Gebied of referentie Voorbeeld
Anterieur De voorkant, voor
Ventraal De buikzijde (synoniem voor De navel bevindt zich ventraal
anterieur)
Posterieur De achterzijde, achter
Dorsaal Meer naar de rug gelegen (synoniem Het schouderblad bevindt zich
voor posterieur) dorsaal ten opzichte van de
ribbenkast
Craniaal In de richting van het hoofd / de De craniale rand van het bekken
schedel bevindt zich boven de dij
Superieur Boven, hoger De neus bevindt zich superieur ten
opzichte van de kin
Caudaal In de richting van de staart/stuit De heupen bevinden zich caudaal ten
opzichte van de middel
Inferieur Onder, lager De knieën bevinden zich inferieur ten
opzichte van de heupen
Mediaal (naar) het midden van het lichaam Het borstbeen ligt mediaal
Lateraal (naar) de zijkant van het lichaam De schouders liggen lateraal
Proximaal Dichtbij de romp, in de richting van De dij bevindt zich proximaal ten
het aanhechtingspunt opzichte van de voet
Distaal Weg van de romp, weg van een De vingers bewegen zich distaal ten
aanhechtingspunt opzichte van de pols
6
, Dankzij het zenuwstelsel kunnen we
Waarnemen
Denken
Emoties ervaren
Beslissingen nemen
Neurologie = de tak in de wetenschap die de anatomie, het normaal functioneren en de ziekten van het zenuwstelsel
bestudeert
Het zenuwstelsel bestuurt alle organen van het lichaam
Zorgt ervoor (samen met het endocriene stelsel) dat de condities van het lichaam binnen nauwe grenzen
gehouden worden zodat het leven kan verdergaan
Verdeling in:
Het centraal zenuwstelsel Het perifeer zenuwstelsel
Hersenen + ruggenmerg Verbindt het centrale
zenuwstelsel met andere
= het besturingscentrum,
stelsels en met de zintuigen
verwerkt info, biedt regulering
op korte termijn van de
activiteiten van andere stelsel
(bv. je hart dat klopt)
Hersenen → verrichten
complexe intergratiefuncties:
reguleren willekeurige +
onwillekeurige activiteiten
Het ruggenmerg → geleidt info
van en naar de hersenen,
verricht minder complexe
intergratiefuncties; aansturing
veel eenvoudige, onwillekeurige
activiteiten
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charoncardinael. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.