Dit is een volledige samenvatting van alle hoorcolleges en werkcolleges van het OLOD Communiceren in Team en met de Cliënt. Met deze samenvatting was ik er gemakkelijk door in de eerste zittijd.
Inhoud
Inleiding tot communiceren in team en met cliënten............................................................................2
Referentiekader..................................................................................................................................2
de ijsbergtheorie of het model van McClelland..................................................................................3
De context..........................................................................................................................................4
Ik en de cliënt/cliëntsysteem..................................................................................................................4
Inleiding..............................................................................................................................................4
Intake gesprek...................................................................................................................................5
Slecht nieuwsgesprek.........................................................................................................................6
In gesprek met familie........................................................................................................................7
Multiculturele communicatie.............................................................................................................9
Motiverende gespreksvoering..............................................................................................................10
Inleiding tot motiverende gespreksvoering......................................................................................10
Componenten van motivatie............................................................................................................11
Veranderen vergemakkelijken..........................................................................................................11
Fasen van verandering......................................................................................................................12
De geest van motiverende gespreksvoering.....................................................................................12
5 kerncomponenten.........................................................................................................................13
3 methoden om verandering te ondersteunen................................................................................13
O R B S..........................................................................................................................................13
De belangenliniaal gebruiken.......................................................................................................14
De beslissingsbalans onderzoeken...............................................................................................15
Tips bij communiceren in team en met de cliënt..............................................................................15
Geven en krijgen van feedback.........................................................................................................16
Functie van feedback....................................................................................................................16
Hoe wordt feedback gegeven?.....................................................................................................16
Feedbackregels voor het geven van feedback..............................................................................17
Feedbackregels voor het ontvangen van feedback.......................................................................18
Teamstijlen...........................................................................................................................................19
Samenwerken in teamverband.........................................................................................................19
Multidisciplinaire samenwerking..................................................................................................19
kenmerken van goede en slechte samenwerking........................................................................20
Teamontwikkeling........................................................................................................................22
Overleg in teams...........................................................................................................................22
groepsdenken..............................................................................................................................23
1
, Het optimale team volgens R. Meridith Belbin.............................................................................25
Inleiding tot communiceren in team en met cliënten
Vlot communiceren = deel van je persoonlijkheid. Iedereen doet dit ook anders en je kan er niet aan
ontsnappen. We reageren op wat we zien en horen, we leven mee met de ander. Dit betekent ook
dat je een aantal basisvaardigheden moet bezitten.
= extra vaardigheden die we kunnen inzetten in het werken met cliënten, hun context en collega’s
professionele communicatieve vaardigheden.
Interactie is geen eenrichtingsverkeer. Communicatie is ook circulair, en niet lineair. Het doel is
communiceren met een zo klein mogelijke vervormingshoek.
Effectief communiceren:
De vorm van communicatie die we nastreven, altijd maar zeker binnen de hulpverlening
De communicatie die de cliënt de informatie geeft die hij nodig heeft om verder te kunnen.
Om effectief te communiceren zijn een aantal aspecten belangrijk.
Referentiekader
Mensen communiceren vanuit hun achtergrond wat je meekrijgt uit je cultuur, opvoeding,
familiegeschiedenis, school, … dit noemt het referentiekader.
Als hulpverlener is het belangrijk dat we ons bewust zijn van het referentiekader, en dat we zicht
hebben op ons eigen referentiekader. Dan pas kunnen we begrip opbrengen voor dat van iemand
anders.
Wat betekend een eigen referentiekader?
- Iedereen maakt deel uit van een bepaalde samenleving
- Iedereen maakt deel uit van verschillende groepen (gerelateerd aan een beroep, vrije tijd,
geloof, overtuiging, interesse, …
- Familiegeschiedenis is 2de belangrijke factor die het referentiekader van iemand bepaalt.
Definitie referentiekader: een referentiekader is een geheel van normen, waarden, overtuigingen en
vanzelfsprekendheden op grond waarvan leden van een groepering oordelen en handelen.
Het referentiekader wordt echter niet voor 100% bepaald door de “groep” waartoe we horen. We
zetten ook zelf een sociale bril op waardoor we een eigen kleur geven aan het referentiekader dat we
meekrijgen we kijken kritisch naar datgene wat ons meegegeven wordt.
Het hebben van een persoonlijk referentiekader uit zich in kleine dingen waar we ons vaak in eerste
instantie niet zo van bewust zijn maar die door anderen heel scherp aangevoeld kunnen worden.
Het kennen van het referentiekader van de cliënt is belangrijk.
Als mensen moeten functioneren in een milieu waarmee ze niet vertrouwd zijn dan verliezen
ze alle herkenningspunten en worden ze heel onzeker. Dat is voor onze cliënt niet anders.
Belangrijk is dus om hun daar een stuk in tegemoet te komen en onze eigen waarden en
normen een stukje te parkeren.
Voordelen van het besef van eigen referentiekader:
2
, - Het lukt beter als hulpverlener om te zien dat mensen verschillen, en dat ze dus ook andere
behoeftes hebben binnen ons hulpverleningsproces.
- Het lukt je beter om je communicatie aan te passen aan de cliënt als dat nodig blijkt.
- Het lukt beter om tijdens communicatie te blijven bij datgene wat voor de cliënt belangrijk is
en mee te gaan in zijn verhaal.
- Het lukt ons beter naar de cliënt te luisteren als we ons eigen referentiekader tijdens het
gesprek even parkeren.
Het hebben van een eigen referentiekader kan ook het juist inschatten van een situatie verhinderen.
Dit gebeurt als we blijven redeneren vanuit ons eigen kader en zo niet horen wat de cliënt
daadwerkelijk nodig heeft.
Het verschil in referentiekaders is niet altijd duidelijk. Dat zorgt ervoor dat we de cliënt verkeerd
inschatten als we niet de tijd nemen om hem echt te willen begrijpen. Soms laten we ons leiden door
uiterlijke kenmerken: leeftijd, taalgebruik, … en vallen we makkelijk terug op clichés.
Verwijzingen naar het persoonlijk referentiekader van iemand zijn vaak niet zo zichtbaar. Dit kan ons
als hulpverlener belemmeren om op zoek te gaan naar de echte belangrijke waarden en normen van
de cliënt die voor ons zit.
Laat OMA wat vaker thuis, en neem LSD mee!
Laat OMA; Oordelen, Meningen en Adviezen, wat vaker thuis en neem LSD; Luisteren,
Samenvatten en Doorvragen, wat vaker mee.
de ijsbergtheorie of het model van McClelland
David McClelland (NYC, 1918-1998) was een psycholoog en academicus, ontwikkelde het
ijsbergmodel om inzicht te verschaffen in waarom mensen de dingen doen zoals ze deze doen.
Waarom stellen mensen bepaald gedrag? Dit kan om 3 redenen zijn:
- Anderen doen het ook zo
- Het hoort zo (normenkader)
- Ze willen het echt zelf op die manier = onze drijfveren is de meest doordachte vorm van
handelen van het individu. Handelen vanuit onze drijfveren is gebaseerd op wat we willen,
waar we achter staan en dit kost ons als individu weinig moeite.
automatisch houden we daarbij met 3 factoren rekening:
- Wat willen we bereiken
- Waar hebben we voeling mee?
- Welke vorm van “controle” willen we uitoefenen op de ander?
Als we als hulpverlener hier zicht op hebben kunnen we de cliënt begeleiden naar
gedragsverandering en zo bepaalde zaken waar hij telkens tegenop botst oplossen.
De ijsbergtheorie kan ons helpen in het begrijpen van gedrag van de cliënt en uiteindelijk ook tot het
realiseren van gedragsverandering in samenspraak met de cliënt.
Communicatie is een aaneenschakeling van reacties. Het is een circulair proces waarbij de ene
reactie de andere oplost. Die reacties lokken gedrag uit, wat iemand doet of juist niet doet. Belangrijk
binnen communicatie is om te weten te komen waarom mensen reageren zoals ze reageren. Daarbij
kan het ijsbergmodel helpen. Dit helpt ons ook om overweg te kunnen met conflicten en zelf om
conflicten te voorkomen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkedevuyst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,39. Je zit daarna nergens aan vast.
