Dit zijn de uitgebreide notities van het vak gebouwen, technieken en veiligheid, gegeven door L. Van Dooren (JPBWG4). Het document bevat alle notities van de lessen die gegeven werden op campus, en omvat dus alle leerstof die gekend dient te worden voor het examen.
INHOUDSOPGAVE GEBOUWEN , TECHNIEKEN EN VEILIGHEID
1. Veiligheid en ergonomie ................................................................................................................................1
1.1 Brandveiligheid op het bedrijf ..................................................................................................................1
1.2 Veiligheid bij trekkers ...............................................................................................................................1
1.2.1 Gewichtsverdeling en stabiliteit ........................................................................................................1
1.2.2 Trekker en aanhangwagen ................................................................................................................1
1.2.3 Trekker in het verkeer .......................................................................................................................2
1.2.4 Bescherming ......................................................................................................................................2
1.3 Veiligheid bij machines .............................................................................................................................3
1.3.1 Grasmaaiers .......................................................................................................................................3
1.3.2 Mestkarren ........................................................................................................................................3
1.3.3 Hydraulische slang .............................................................................................................................3
1.3.4 Heftrucken .........................................................................................................................................3
1.3.5 Graafkranen .......................................................................................................................................3
1.3.6 Kettingzagen ......................................................................................................................................3
1.3.7 Slijpmachines .....................................................................................................................................3
1.3.8 Boormachines ....................................................................................................................................4
1.4 Veiligheid op het landbouwbedrijf ...........................................................................................................4
1.5 Factoren die de onveiligheid verhogen ....................................................................................................4
2. Ergonomie ......................................................................................................................................................4
2.1 Wat is ergonomie? ...................................................................................................................................4
2.1.1 Arbeidsrisicofactoren ........................................................................................................................5
2.1.2 Individuele risicofactoren ..................................................................................................................5
2.2 Brandstof en zuurstof → energie en afval ...............................................................................................5
2.2.1 Het bloed ...........................................................................................................................................5
2.2.1.1 De zuurstof .................................................................................................................................5
2.2.1.2 Melkzuur.....................................................................................................................................6
2.2.1.3 Glucose .......................................................................................................................................6
2.2.1.4 Watergehalte..............................................................................................................................6
2.2.1.5 Temperatuur ..............................................................................................................................6
2.2.2 Vermoeidheid ....................................................................................................................................6
2.2.2.1 Plaatselijke vermoeidheid ..........................................................................................................6
2.2.2.2 Acute vermoeidheid ...................................................................................................................7
2.2.2.3 Uitputting van de reserves .........................................................................................................7
2.2.2.4 Geestelijke of psychische vermoeidheid ....................................................................................7
, 2.2.2.5 Chronische vermoeidheid ..........................................................................................................7
2.3 Bescherming van het gehoor en de ademhaling ..................................................................................7
2.3.1 Bescherming van het gehoor ............................................................................................................7
2.3.2 Bescherming van de ademhaling ......................................................................................................8
2.3.3 De verontreinigers .............................................................................................................................8
2.3.3.1 Stof (rook en nevel) ....................................................................................................................8
2.3.3.2 Gassen en dampen .....................................................................................................................8
2.3.3.2.1 Soorten gassen ....................................................................................................................8
2.3.3.2.2 Gevaren ...............................................................................................................................8
2.3.3.2.3 Gas- en dampfilters .............................................................................................................9
2.3.3.2.4 Preventie en behandeling ...................................................................................................9
2.4 Spaar je rug! ...........................................................................................................................................10
2.4.1 De fysiologische aspecten ...............................................................................................................10
2.4.2 De voornaamste oorzaken van rugklachten....................................................................................11
2.4.3 Soorten rugklachten ........................................................................................................................11
2.4.3.1 SPIT (lumbago)..........................................................................................................................11
2.4.3.2 Wervelschijfverschuivingen......................................................................................................11
2.4.3.3 Discusafwijkingen .....................................................................................................................11
2.4.3.4 Ischias .......................................................................................................................................11
2.4.3.5 Hernia .......................................................................................................................................11
2.4.4 Het belang van de houding .............................................................................................................11
2.4.5 Praktische tips ter bescherming van de rug ....................................................................................12
2.5 Ergonomie in de praktijk ........................................................................................................................12
2.5.1 Aanpassing van de werkpost ...........................................................................................................12
2.5.2 Aanpassing van de werkomstandigheden.......................................................................................13
2.5.2.1 Lawaai .......................................................................................................................................13
2.5.2.2 Verlichting ................................................................................................................................13
2.5.2.3 Klimaat ......................................................................................................................................13
2.5.3 Aanpassing van de werkcondities ...................................................................................................13
2.5.3.1 Werktijd en pauze ....................................................................................................................13
2.5.3.2 Eentonigheid ............................................................................................................................13
3. Veilig werken met dieren .............................................................................................................................13
3.1 Kennis van het diergedrag is nodig bij de omgang met dieren ..............................................................14
3.2 Goede organisatie verlicht het werk ......................................................................................................15
3.2.1 Opladen van runderen ....................................................................................................................15
3.2.2 Bepaalde technieken in de veehouderij vereenvoudigen de ingrepen ..........................................15
2
, 4.6.1.1 Messing ....................................................................................................................................23
4.6.1.2 Gietmessing ..............................................................................................................................23
4.6.1.3 Brons.........................................................................................................................................23
4.6.2 Tin (Sn) .............................................................................................................................................23
4.6.3 Lood (Pb) .........................................................................................................................................23
4.6.4 Zink en zinklegeringen .....................................................................................................................24
4.6.5 Aluminium en aluminiumlegeringen ...............................................................................................24
4.7 Kunststoffen ...........................................................................................................................................24
4.7.1 Vergelijking tussen metalen en kunststoffen ..................................................................................24
4.7.2 Het begrip ‘kunststof’ ......................................................................................................................24
4.7.3 Indeling ............................................................................................................................................24
4.7.3.1 Thermoharders .........................................................................................................................25
4.7.3.2 Thermoplasten .........................................................................................................................25
4.7.3.3 Elastomeren .............................................................................................................................25
4.7.4 Productie .........................................................................................................................................25
4.7.5 Herkennen .......................................................................................................................................25
4.8 Hout ........................................................................................................................................................26
4.8.1 Krimpen en zwellen .........................................................................................................................26
4.8.1.1 Vezelverzadigingspunt..............................................................................................................26
4.8.1.2 Evenwichtsvochtgehalte...........................................................................................................26
4.8.1.3 Grootteorde van het krimpen en zwellen ................................................................................27
4.9 Volumieke massa....................................................................................................................................27
4.10 Warmte-eigenschappen .......................................................................................................................27
4.10.1 Verbrandingswaarde .....................................................................................................................27
4.10.2 Warmtegeleiding ...........................................................................................................................27
4.11 Duurzaamheid ......................................................................................................................................28
4.11.1 Natuurlijke duurzaamheid .............................................................................................................28
4.11.2 Verduurzaming ..............................................................................................................................28
4.12 De belangrijkste houtsoorten van Vlaanderen ....................................................................................28
4.13 Enkele producten uit hout....................................................................................................................29
4.13.1 Plaatmaterialen .............................................................................................................................29
4.13.1.1 Spaanplaat ..............................................................................................................................29
4.13.1.2 Vezelplaat ...............................................................................................................................29
4.13.1.3 OSB-plaat ................................................................................................................................29
4.13.1.4 Multiplexplaat ........................................................................................................................29
5. Terreinverharding.........................................................................................................................................30
4
, 5.1 Betontechnologie ...................................................................................................................................30
5.1.1 Wat is beton? ..................................................................................................................................30
5.1.1.1 Grind en steenslag ....................................................................................................................30
5.1.1.2 Zand ..........................................................................................................................................30
5.1.1.3 Cement .....................................................................................................................................30
5.1.1.4 Water ........................................................................................................................................30
5.1.1.4 Betonwapening ........................................................................................................................31
5.1.1.5 Toevoegsels ..............................................................................................................................31
5.1.2 Consistentieklassen .........................................................................................................................31
5.1.3 Toepassingen van beton in de landbouw ........................................................................................32
5.1.3.1 Vloerconstructie .......................................................................................................................32
5.1.3.1.1 Natuurlijke ondergrond .....................................................................................................32
5.1.3.1.2 Fundering ..........................................................................................................................32
5.1.3.1.3 Folie ...................................................................................................................................32
5.1.4 Afwerking ........................................................................................................................................32
5.2 Verharding met klinkers .........................................................................................................................33
5.2.1 Het leggen van een oprit met klinkers ............................................................................................33
5.2.1.1 Voorbereiding oprit leggen ......................................................................................................33
5.2.1.2 Afgraven ...................................................................................................................................33
5.2.1.3 Betonbanden en kantopsluitingen ...........................................................................................33
5.2.1.4 Ondergrond ..............................................................................................................................33
5.2.1.5 Stabiliseren ...............................................................................................................................34
5.2.1.6 Klinkers leggen..........................................................................................................................34
5.2.1.7 Invegen en inwaaien ................................................................................................................34
5.3 Asfalt.......................................................................................................................................................34
5.3.1 Voordelen en nadelen .....................................................................................................................34
5.3.2 Opbouw ...........................................................................................................................................35
6. Motoren en trekkers ....................................................................................................................................35
6.1 Wat is een motor ....................................................................................................................................35
6.2 Vierslagmotoren .....................................................................................................................................35
6.2.1 Werking en bouw van vierslagmotoren ..........................................................................................35
6.2.1.1 Vierslagdieselmotoren .............................................................................................................36
6.2.2.2 Vierslagmengselmotoren .........................................................................................................36
6.3 Tweeslagmengselmotoren .....................................................................................................................37
6.5 Trekkergebruik en veiligheid ..................................................................................................................37
7. Bedrijfsgebouwen en bouwtechnologie ......................................................................................................38
5
, 7.1 Bouwtypes ..............................................................................................................................................38
7.1.1 Zadeldak ..........................................................................................................................................38
7.1.2 Schilddak..........................................................................................................................................38
7.1.3 Dak met wolfseind ...........................................................................................................................38
7.1.4 Mansardedak ...................................................................................................................................38
7.1.5 Sheddak ...........................................................................................................................................38
7.1.6 Tentdak ............................................................................................................................................38
7.1.7 Lessenaarsdak .................................................................................................................................38
7.1.8 Kielgoot............................................................................................................................................38
7.2 Dakopbouw ............................................................................................................................................38
7.3 Isolatie ....................................................................................................................................................39
7.3.1 Vochtisolatie in wanden ..................................................................................................................39
7.3.2 Thermische isolerende eigenschappen van bouwmaterialen.........................................................39
7.3.2.1 Warmtegeleiding ......................................................................................................................39
7.3.2.2 Warmteovergang .....................................................................................................................40
7.3.2.3 Warmtedoorgangscoëfficiënt ..................................................................................................40
7.3.3 Isolatiematerialen............................................................................................................................40
7.4 Ventilatie ................................................................................................................................................41
7.4.1 Wind ................................................................................................................................................41
7.4.1.1 De verwaarloosbare natuurlijke trek .......................................................................................41
7.4.1.2 De dominante windinvloed ......................................................................................................41
7.4.1.3 Het vermijden van toch ............................................................................................................41
7.4.1.4 De nok.......................................................................................................................................42
7.4.1.5 Problemen ................................................................................................................................42
7.4.1.6 Aanwezige dieren .....................................................................................................................42
8. Hydraulica .....................................................................................................................................................42
8.1 Voordelen en nadelen ............................................................................................................................42
8.2 Werking van een eenvoudig hydraulisch systeem .................................................................................43
8.3 Fysische grondslagen..............................................................................................................................43
8.4 Hydrostatische druk ...............................................................................................................................44
8.4.1 Druk op een wand ...........................................................................................................................44
9. Pneumatica ...................................................................................................................................................44
9.1 De compressor .......................................................................................................................................44
9.1.1 De zuigercompressor .......................................................................................................................45
9.1.2 De schroefcompressor ....................................................................................................................45
9.2 Persluchtbehandeling .............................................................................................................................45
6
, GEBOUWEN, TECHNIEKEN EN VEILIGHEID
1. VEILIGHEID EN ERGONOMIE
Vroeger waren er weinig veiligheidsvoorschriften omdat er ook minder ‘gevaren’ waren. Er waren minder
auto’s, minder beton en lagere gebouwen. Wanneer men toen viel was het eerder gewoon op aarde, wat
zorgde voor minder erge kwetsuren.
1.1 BRANDVEILIGHEID OP HET BEDRIJF
De voornaamste oorzaken van gebouwenbranden zijn;
• Elektriciteit • Ontvlambare vloeistoffen
• Roken en lucifers • Slechte schouwen en schoorstenen
• Verwarming en rookinstallaties • Bliksem en zelfontsteking
• Kinderen en lucifers • Lassen en slijpen
Een brand is een combinatie van een brandende stof met zuurstof en een ontstekingstemperatuur. Zonder
deze aspecten kan er geen brand ontstaan. Een brand heeft dus zuurstof nodig om aan te wakkeren, wanneer
het brandt is het dus belangrijk om te zorgen dat er geen zuurstof meer kan aangeraken. Echter hebben
mensen ook zuurstof nodig, en de zuurstoftoevoer kan amper afgesloten worden, want er komt steeds
zuurstof door kieren.
Brandpreventie is dus zeer belangrijk. We bestrijden brand best zo snel mogelijk, dan is de kans groter dat
we de brand nog kunnen stoppen. Verder is het belangrijk om de zuurstof te beperken door het sluiten van
ramen en deuren. Blusmiddelen die gebruikt kunnen worden zijn brandblusapparaten, water, doeken, zeilen
of grond. Belangrijk om weten is dat er geen water mag gebruikt worden op elektrische draden of brandende
olie (frietketel).
Wanneer een brand zich in de buurt van gasflessen bevindt, moet er extra aandacht aan besteed worden.
Gasflessen kunnen namelijk ontploffen als ze oververhit geraken. Als het kan, is het aan te raden om de
gasfles ook dicht te draaien.
1.2 VEILIGHEID BIJ TREKKERS
1.2.1 GEWICHTSVERDELING EN STABILITEIT
De gewichtsverdeling en de stabiliteit van een tractor is zeer belangrijk om ervoor te zorgen dat deze niet
omvalt als je op een helling staat. Door een zware balk toe te voegen aan je tractor wordt het zwaartepunt
verlaagd en wordt de stabiliteit verhoogd.
Moest de tractor alsnog omvallen is het best om te springen naar de andere kant van waar de tractor valt.
Echter is dit moeilijk want dan moet je naar boven klimmen terwijl de tractor valt. Beter is het dan om gewoon
te blijven zitten, dan kan op zijn minst de cabine al niet op je krijgen.
1.2.2 TREKKER EN AANHANGWAGEN
Het aankoppelingspunt van een trekker kan best zo dicht mogelijk bij de as
van het wiel zijn, op die manier wordt vermeden dat het voertuig mee om
hoog komt. Ook de plaatsing van de lading speelt een belangrijke rol.
Wanneer je bijvoorbeeld paarden vervoert moet er een goede gewichtsverdeling zijn. De paarden zijn
1
, namelijk geneigd om naar achteren te leunen waardoor het aankoppelingspunt omhoog kan komen en de
auto dus begint te slingeren. Na het aankoppelen moet er steeds gekeken worden naar de afstand tussen
het wiel en de wielkast. Wanneer de afstand is vergroot nar het koppelen, is het niet verstandig om te
vertrekken. Om te vermijden dat het voertuig begint te slingeren kan je ervoor zorgen dat de paarden naar
voren staan, en dus niet te veel naar achter leunen. Dit kan aan de hand van een beugel die ervoor zorgt dat
de paarden niet naar achteren leunen. Wanneer je toch voelt dat de aanhangwagen slingert kan je best even
vertragen en dan weer versnellen. Verder is het ook belangrijk om je ladingen goed vast te leggen, want deze
nemen heel veel wind.
1.2.3 TREKKER IN HET VERKEER
De remmen van een trekker moeten steeds op de baan gekoppeld zijn en de spiegels, zowel links als rechts,
moeten bij het vertrek steeds juist gepositioneerd worden. Rechts afslaan met een aanhangwagen is zeer
gevaarlijk, omdat wanneer je afslaat de bocht die je kan nemen kleiner is. De kans op dode-hoekongevallen
is dan ook groter omdat je fietspaden en voetpaden kruist. Zware aanhangwagens kunnen ook moeilijker
worden afgeremd. Belangrijk om in het achterhoofd te houden is dat bij het afslaan de aanhangwagen naar
de andere kant uitzwenkt. Het is niet aan te raden om op de treden van een tractor te staan, terwijl deze
rijdt. De kans bestaat namelijk dat je onder de wielen terecht komt als je valt.
Wanneer je met je voertuig op de pechstrook staat, moet je onmiddellijk achter de vangrail gaan staan, want
ook op de pechstrook ben je niet veilig. Wanneer je terug op de gewone rijbaan wil, moet je eerst zorgen dat
je minstens 70 km/uur rijdt voor je terug invoegt.
De wet zegt dat je 750 kilogram mag vervoeren met je aanhangwagen, maar hier is de aanhangwagen mee
inbegrepen. Wanneer je aanhangwagen dus 500 kg weegt, mag je slechts 250 kg laden.
Beter voor het verbruik en de slijtage van een voertuig, is om te blijven rijden. Vertrekken vanuit 0 is zeer
slecht voor het verbruik en de slijtage. Wanneer je aan verkeerslichten komt is het dus aan te raden om in te
schatten wanneer het groen wordt, zo kan je vertragen maar moet je niet volledig remmen.
1.2.4 BESCHERMING
De aftakas is een cardanaandrijving met een schuifkoppeling, en snelkoppelingen aan beide zijden voor het
overbrengen van vermogen van een trekker naar een werktuig. Deze as verbindt een werktuigdrager en een
werktuig met als doel het vermogen van de motor over te brengen op het werktuig. De meeste werktuigen
die een aftakas nodig hebben zijn ontworpen op een toerental van 540 omwentelingen per minuut (tpm).
Aangezien een aftakas dus heel snel draait moet er opgelet worden met loshangende kledij. Het is ook
verplicht dat elke aftakas een beschermingskap heeft.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yanadevos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
