Hoofdstuk 1: Het gedrag van de Homo sapiens
Om de Homo sapiens tot leven te brengen is een studie van zijn gedrag onontbeerlijk.
Waarom Homo sapiens en niet de mens? -> Subjectieve mensenbeeld
Studie van het gedrag -> Reactie van organisme op interne en externe prikkels
Interne prikkel: door het lichaam zelf (honger, herinneringen, …)
Externe prikkel: omgevingsprikkels (geluid, geuren, …)
Belangrijke eigenschap van het gedrag: dynamisch en flexibel
-> Mogelijk om zich constant aan te passen aan veranderingen in de omgeving
Studie is domein overschrijdend -> Homo sapiens als iemand met vele gezichten
beschreven kan worden
Twee meest onmisbare eigenschappen van mens zijn sociaal EN intelligent
-> Verschil met dieren
-> Mens beschreven als: a social beast occupying a cognitive niche
Een beetje geschiedenis
Drie reflectievragen:
Wat is de aard van de mens en wat drijft ons?
Vanwaar komen onze gedachten?
Vanwaar komt ons bewustzijn?
De aard van de mens
Verband economie en aard van de mens: werk van Adam Smith -> The Wealth of
Nations + The Theory of Moral Sentiment
-> Mensen handelen uit eigenbelang
De oorsprong van gedachten volgens het empirisme en het rationalisme
Twee complementaire stromingen: rationalisme en empirisme
Rationalistische benadering:
Zoals Socrates
Voorstander van het denken en de logica
Empiristische benadering:
Zoals Aristoteles
Enkel kennis vergaren via ervaring en observatie
,Contrast rationalisme versus empirisme: filosofieën van Descartes en Locke
Descartes: rede en reflectie belangrijk
Constant gefopt door zintuigen -> Enkel aan eigen denken kan je niet
twijfelen: Je pense donc je suis
Hersenen werken zoals een machine
Locke: mensen geboren zonder voorkennis of ideeën
Immanuel Kant: synthese -> Empirisme bewaart: kennis begint met zintuiglijke
waarnemingen, maar vloeit daar niet noodzakelijk uit voort. Realiteit door ervaringen en
voorkennis
Studie van het bewustzijn volgens het structuralisme
Begin van moderne psychologie -> Wilhelm Wundt
Eerste experimenteel psychologisch labo in Leipzig
APA: American Psychological Association -> Wetenschappelijke gemeenschap
psychologen
Voortzetting ideeën Wundt -> Edward Titchener
Eerste school in moderne psychologie: het structuralisme
-> Werkwijze: introspectie -> Kijken naar stukjes informatie de we bewust
verwerken
VB: lichtprikkels onder gecontroleerde omstandigheden
William James en het functionalisme
Verschillende meningen en theorieën -> Bron van vooruitgang in de wetenschappen
Functionalisme nauw samen met pragmatisme: alle kennis is waardevol zolang ze nuttig
is
Meest invloedrijke persoon functionalisme: William James -> Bewustzijn een bepaalde
functie: The stream of consciousness
Functionalisme is eerder gericht op observatie en minder experimenteel
Het behaviorisme van John Watson en Burrhus Skinner
Nieuwe tegenkanting -> Het behaviorisme: John Watson
Eerste stap naar de uitbreiding van de psychologie
-> Studie niet uitsluitend over het bewustzijn
Enkel fenomenen die objectief geobserveerd kunnen worden
-> Dus ook aan de hand van experimenten
Bekendste behaviorist: Burrhus Frederic Skinner
Theorie: organisme zal een bepaald gedrag behouden en vermeerden als het
positieve gevolgen heeft en verminderen bij negatieve gevolgen
,Sigmund Freud en de psychoanalyse
Psychoanalytische theorie van Freud
-> Bracht bewustzijn terug maar ook het onbewuste: mens niet altijd heer en
meester over zijn gedrag
Carl Rogers en het humanisme
Carl Rogers: voorstander van humanistische benadering
-> Focus van psychologie verleggen naar de unieke menselijke trekken
Actuele benaderingen van het gedrag en het opkomen van de
neurowetenschappen
Vooruitgang in medische technologie en de ontwikkeling van nieuwe apparatuur
-> Toepassing van nieuwe techniek: begin neurowetenschappen
Biologische benadering
Onderzoek van Donald Hebb: grote doorbraak
-> Aanleren van nieuwe dingen is gevolg van neurologische activiteit in
gecoördineerde celassemblages op bepaalde plekken in de hersenen
Tweede doorbraak: verschillende trajecten om informatie te verwerken in de hersenen
zichtbaar maken
Sociaal brein: mogelijk om in groep te leven en in stand houden van sociale
relaties
Cognitieve benadering
Hernieuwde interesse in het bewustzijn: menselijk gedrag voor groot deel te begrijpen
door hoe mensen denken
-> Bewustzijn wordt cognitie genoemd
Evolutionaire benadering
Evolutionaire psychologen -> Gedrag dat we observeren is gevolg van evolutie door
middel van natuurlijke selectie
VB: inbeeldingsvermogen beter ontwikkeld bij mannen dan bij vrouwen
(oertijd)
Kritiek: validiteit kan nooit met zekerheid bewezen worden
, Sociaal culturele benadering
Tot ongeveer 1980 was psychologie westers getint -> Meeste studies Noord-Amerikaanse
of Europese blanke groepen
Sociaal-culturele benadering: managementstudie van Hofstede
Verlegt focus van gedragswetenschappen naar niet-erfelijke elementen die het gedrag
sturen
Waarom psychologie en neurowetenschappen voor economen?
Drie redenen:
-> Besluitvormingsproces
-> Welzijn van organisaties
-> Goede theorie is grensoverschrijdend
Besluitvorming
Micro-economie: mensen zijn rationele agenten die telkens een keuze maken in functie
van hun persoonlijk nut
Besluitvorming onderhevig aan subtiele aanwijzingen
VB: ogen op donatiebus
Macro-economie: we zijn morele wezens die veel belang hechten aan normen en wat
niet/wel kan binnen onze samenleving
VB: animal spirits -> niet observeerbare, psychische krachten van de mens
Psychologie in bedrijfskunde
Output afhankelijk van betrokkenheid werknemers
-> Human Resource Management: onderdeel van organisatie dat noden van
werknemers en werkgevers optimaal op elkaar afstelt
Organisatiegedrag is een tak van de psychologie -> relaties tussen mensen en
organisaties tracht te begrijpen
Hawtorne-effect: op voorhand weten wat doel van experiment is
-> Positieve effecten bij positieve verwachting
-> Negatieve effecten bij negatieve verwachting
Niets is zo praktisch als een goede theorie
Basisonderzoek en toegepaste wetenschappen: verzoenbaar en onmiskenbaar afhankelijk
Kurt Lewin: niets is zo praktisch als een goede theorie
VB: het belang van controlegevoel (ratten pagina 33-36)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliavdb11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,89. Je zit daarna nergens aan vast.