PRAKTIJK GERICHT ONDERZOEK
2:
1. INTRODUCTIE
1.1 OMSCHRIJVING PRAKTIJKGERICHT
ONDERZOEK
Onderzoek doen we dagelijks
o Is een heel natuurlijke bezigheid voor de mens
Dagdagelijks onderzoek onderscheidt zich van wetenschappelijk onderzoek
o Wetenschappelijk onderzoek is een doelgericht proces, waarbij men op een
systematische manier, betrouwbare en geldige gegevens of data verzamelt en
analyseert, om onderzoeksvragen te beantwoorden, die vertrekken van een
probleemstelling
Binnen wetenschappelijk onderzoek maakt men een (theoretisch) onderscheid
tussen:
o Praktijkgericht onderzoek
o Fundamenteel onderzoek
Onderscheid heeft betrekking op het doel van het onderzoek
o Praktijkgericht onderzoek
Via kennis en inzicht, bijdragen aan de oplossing van een
praktijkprobleem
o Bij fundamenteel onderzoek
De algemene kennis over de werkelijkheid vergroten
Universiteiten doen ook fundamenteel onderzoek // Hogescholen doen uitsluitend
praktijkgericht onderzoek
1.2 NUT VAN HET PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Praktijkonderzoek doen is een kernopdracht van hogescholen (decreet van 30/06/94)
Redenen voor kernopdracht onderzoek:
o Via praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek band versterken tussen
opleiding, werkveld en wetenschappelijke wereld
o Innovatie binnen de betrokken sector
o Expertiseopbouw en professionalisering van de medewerkers
o Kwaliteitsvolle onderwijs- en curriculumvernieuwing
o Sterk gevormde alumni
Aandacht voor onderzoek blijkt ook uit visie
van hogeschool
o Visie: door sterke verwevenheid van
onderwijs, onderzoek, dienstverlening
en beoefening van de kunsten
, studenten, medewerkers en stakeholders in co-creatie laten groeien tot
excellente professionals
o Excellente professionals
X-factor model
Specifiek voor studenten sociaal werk:
o Binnen sociaal werk is noodzaak aan
Evidence Based Practice (EBP)
Gebruik maken van praktijken waarvan impact via
onderzoeksresultaten is aangetoond
Signaleren (kernopdracht)
Wijzen op lacunes in het beleid en sociale wantoestanden
aanklagen
Op verschillende beleidsniveaus mogelijk: binnen een team,
een organisatie, Vlaams, Federaal of Europees niveau
o EBP en signaleren onmogelijk zonder onderzoekscompetenties
1.3 TE VERWERVEN EINDCOMPETENTIES EN
ATTITUDES ONDERZOEKEND HANDELEN
EINDCOMPETENTIES ONDERZOEK
o De student kan niet vertrouwde complexe probleemsituaties in de
beroepspraktijk zelfstandig definiëren en analyseren
o De student kan geselecteerde methodes en hulpmiddelen innovatief
aanwenden
o De student kan relevante (theoretische/wetenschappelijke en praktische)
gegevens verzamelen, integreren, verwerken (interpreteren) en evalueren
o De student kan op basis van een gegevensverzameling en -analyse een
zinvolle oplossing uitwerken voor de gestelde probleemsituatie in een
specifiek domein
o De student kan informatie, ideeën, problemen en oplossingen rapporteren
aan specialisten en leken
o De student reflecteert kritisch over het doorlopen proces, het uiteindelijke
product en zichzelf
ATTITUDES
o De student is bereid om nieuwsgierig te zijn/te willen weten/zich dingen af te
vragen
o De student is bereid om een open houding aan te nemen/op zoek te gaan
naar eigen veronderstellingen/een oordeel te kunnen uitstellen
o De student is bereid om kritisch te zijn/zaken in twijfel te trekken
o De student is bereid om te willen begrijpen/tot inzicht te willen komen/te
willen doorgronden
o De student is bereid om zijn perspectief te wisselen
o De student is bereid om afstand te nemen van routines/vraagtekens te
plaatsen bij het vanzelfsprekende
o De student is bereid om zich te richten op bronnen
o De student is bereid om iets zeker te willen weten/goede bronnen te willen
gebruiken
, o De student is bereid om nauwkeurig te zijn
o De student is bereid om te willen delen met anderen/onderdeel te willen zijn
van leergemeenschappen
1.4 LITERATUUR VERSUS EMPIRISCH ONDERZOEK
Onderscheid literatuur- en empirisch onderzoek
o Literatuuronderzoek: geen fase van dataverzameling en/of analyse
De reeds bestaande (of secundaire) literatuur over een bepaald
onderwerp wordt grondig te bestudeerd en samengevat
o Empirisch onderzoek: fase van dataverzameling en/of analyse
Literatuuronderzoek maakt deel uit van elk empirisch onderzoek
o Empirisch onderzoek moet verder bouwen op bestaande theoretische en
methodologische kennis
Belangrijk in verschillende fases van empirisch onderzoek
Afbakening van probleem tot probleemstelling
Formulering van onderzoeksvragen
Ontwerpen van onderzoek (cfr. grondvorm,
dataverzamelingsmethode, te toetsen hypothesen,
operationalisering kenmerken)
Goede literatuuronderzoek?
o NIET: simpele opsomming/samenvatting van alle beschikbare info
o Wel: kritische bespreking van meest relevante info
Relevante bronnen zoeken/vinden?
o Zoek via goede zoektermen
o Zoek slim
o Zoek zowel in vak- als wetenschappelijke literatuur
o Zoek in verschillende soorten bronnen, zoals tijdschriftartikelen, boeken,
internetbronnen...
o Zoek zeker naar onderzoeksrapporten
o Controleer de bruikbaarheid (relevantie, actualiteit, betrouwbaarheid) van
gevonden bronnen
o Refereer naar je bronnen via tekstreferenties en lijstreferenties in APA-stijl
1.5 KWANTITATIEF VERSUS KWALITATIEF
ONDERZOEK
Twee Grondvormen (= manieren van onderzoek):
Kwantitatief onderzoek:
o Meestal in grote groepen onderzoekseenheden (grote steekproeven)
o Dataverzameling via gestructureerde of gestandaardiseerd meetinstrument
(bv. een enquête)
o Bekomen gegevens/data zijn kwantitatief: cijfers of gegevens die naar cijfers
kunnen worden omgezet (=gecodeerd)
Kwalitatief onderzoek:
o Meestal in kleine groepen onderzoekseenheden (kleine steekproeven)
, o Dataverzameling via minder gestructureerd meetinstrument, bv. een
interviewleidraad
o Bekomen gegevens/data zijn kwalitatief: gegevens in tekstformaat
1.6 KENNISGERICHT VERSUS ONTWERPEND
PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Kennisgericht praktijkgericht onderzoek:
o Leidt tot kennis en inzicht in het praktijkprobleem
o Vaak mondt dit uit in aanbevelingen om veranderingen door te voeren in de
praktijk
Ontwerpend praktijkgericht onderzoek:
o Leidt tot effectieve interventies in de praktijk die men test en bijstuurt
o Er gaat kennisgericht praktijkgericht onderzoek aan vooraf
1.7 STAPPEN IN PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Stappen in kennisgericht praktijkgericht onderzoek:
Wat? Stappen in onderzoek
Oriënteren en richten Het formuleren van de probleemstelling en de onderzoeksvragen
Plannen Het ontwerpen van het onderzoek
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens
Analyseren De analyse van de gegevens
Rapporteren Het rapporteren van het onderzoek
Stappen in ontwerpend praktijkgericht onderzoek:
Wat? Stappen in onderzoek
Oriënteren en richten Het formuleren van de probleemstelling en de onderzoeksvragen
Plannen Het ontwerpen van het onderzoek
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens
Analyseren De analyse van de gegevens
Ontwerpen Het in de praktijk brengen van het ontwerp
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens (om het ontwerp te evalueren)
Analyseren De analyse van de gegevens
Rapporteren Het rapporteren van het onderzoek
Een voorstelling met behulp van een
figuur, beklemtoont het cyclisch karakter
van onderzoek
2:
1. INTRODUCTIE
1.1 OMSCHRIJVING PRAKTIJKGERICHT
ONDERZOEK
Onderzoek doen we dagelijks
o Is een heel natuurlijke bezigheid voor de mens
Dagdagelijks onderzoek onderscheidt zich van wetenschappelijk onderzoek
o Wetenschappelijk onderzoek is een doelgericht proces, waarbij men op een
systematische manier, betrouwbare en geldige gegevens of data verzamelt en
analyseert, om onderzoeksvragen te beantwoorden, die vertrekken van een
probleemstelling
Binnen wetenschappelijk onderzoek maakt men een (theoretisch) onderscheid
tussen:
o Praktijkgericht onderzoek
o Fundamenteel onderzoek
Onderscheid heeft betrekking op het doel van het onderzoek
o Praktijkgericht onderzoek
Via kennis en inzicht, bijdragen aan de oplossing van een
praktijkprobleem
o Bij fundamenteel onderzoek
De algemene kennis over de werkelijkheid vergroten
Universiteiten doen ook fundamenteel onderzoek // Hogescholen doen uitsluitend
praktijkgericht onderzoek
1.2 NUT VAN HET PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Praktijkonderzoek doen is een kernopdracht van hogescholen (decreet van 30/06/94)
Redenen voor kernopdracht onderzoek:
o Via praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek band versterken tussen
opleiding, werkveld en wetenschappelijke wereld
o Innovatie binnen de betrokken sector
o Expertiseopbouw en professionalisering van de medewerkers
o Kwaliteitsvolle onderwijs- en curriculumvernieuwing
o Sterk gevormde alumni
Aandacht voor onderzoek blijkt ook uit visie
van hogeschool
o Visie: door sterke verwevenheid van
onderwijs, onderzoek, dienstverlening
en beoefening van de kunsten
, studenten, medewerkers en stakeholders in co-creatie laten groeien tot
excellente professionals
o Excellente professionals
X-factor model
Specifiek voor studenten sociaal werk:
o Binnen sociaal werk is noodzaak aan
Evidence Based Practice (EBP)
Gebruik maken van praktijken waarvan impact via
onderzoeksresultaten is aangetoond
Signaleren (kernopdracht)
Wijzen op lacunes in het beleid en sociale wantoestanden
aanklagen
Op verschillende beleidsniveaus mogelijk: binnen een team,
een organisatie, Vlaams, Federaal of Europees niveau
o EBP en signaleren onmogelijk zonder onderzoekscompetenties
1.3 TE VERWERVEN EINDCOMPETENTIES EN
ATTITUDES ONDERZOEKEND HANDELEN
EINDCOMPETENTIES ONDERZOEK
o De student kan niet vertrouwde complexe probleemsituaties in de
beroepspraktijk zelfstandig definiëren en analyseren
o De student kan geselecteerde methodes en hulpmiddelen innovatief
aanwenden
o De student kan relevante (theoretische/wetenschappelijke en praktische)
gegevens verzamelen, integreren, verwerken (interpreteren) en evalueren
o De student kan op basis van een gegevensverzameling en -analyse een
zinvolle oplossing uitwerken voor de gestelde probleemsituatie in een
specifiek domein
o De student kan informatie, ideeën, problemen en oplossingen rapporteren
aan specialisten en leken
o De student reflecteert kritisch over het doorlopen proces, het uiteindelijke
product en zichzelf
ATTITUDES
o De student is bereid om nieuwsgierig te zijn/te willen weten/zich dingen af te
vragen
o De student is bereid om een open houding aan te nemen/op zoek te gaan
naar eigen veronderstellingen/een oordeel te kunnen uitstellen
o De student is bereid om kritisch te zijn/zaken in twijfel te trekken
o De student is bereid om te willen begrijpen/tot inzicht te willen komen/te
willen doorgronden
o De student is bereid om zijn perspectief te wisselen
o De student is bereid om afstand te nemen van routines/vraagtekens te
plaatsen bij het vanzelfsprekende
o De student is bereid om zich te richten op bronnen
o De student is bereid om iets zeker te willen weten/goede bronnen te willen
gebruiken
, o De student is bereid om nauwkeurig te zijn
o De student is bereid om te willen delen met anderen/onderdeel te willen zijn
van leergemeenschappen
1.4 LITERATUUR VERSUS EMPIRISCH ONDERZOEK
Onderscheid literatuur- en empirisch onderzoek
o Literatuuronderzoek: geen fase van dataverzameling en/of analyse
De reeds bestaande (of secundaire) literatuur over een bepaald
onderwerp wordt grondig te bestudeerd en samengevat
o Empirisch onderzoek: fase van dataverzameling en/of analyse
Literatuuronderzoek maakt deel uit van elk empirisch onderzoek
o Empirisch onderzoek moet verder bouwen op bestaande theoretische en
methodologische kennis
Belangrijk in verschillende fases van empirisch onderzoek
Afbakening van probleem tot probleemstelling
Formulering van onderzoeksvragen
Ontwerpen van onderzoek (cfr. grondvorm,
dataverzamelingsmethode, te toetsen hypothesen,
operationalisering kenmerken)
Goede literatuuronderzoek?
o NIET: simpele opsomming/samenvatting van alle beschikbare info
o Wel: kritische bespreking van meest relevante info
Relevante bronnen zoeken/vinden?
o Zoek via goede zoektermen
o Zoek slim
o Zoek zowel in vak- als wetenschappelijke literatuur
o Zoek in verschillende soorten bronnen, zoals tijdschriftartikelen, boeken,
internetbronnen...
o Zoek zeker naar onderzoeksrapporten
o Controleer de bruikbaarheid (relevantie, actualiteit, betrouwbaarheid) van
gevonden bronnen
o Refereer naar je bronnen via tekstreferenties en lijstreferenties in APA-stijl
1.5 KWANTITATIEF VERSUS KWALITATIEF
ONDERZOEK
Twee Grondvormen (= manieren van onderzoek):
Kwantitatief onderzoek:
o Meestal in grote groepen onderzoekseenheden (grote steekproeven)
o Dataverzameling via gestructureerde of gestandaardiseerd meetinstrument
(bv. een enquête)
o Bekomen gegevens/data zijn kwantitatief: cijfers of gegevens die naar cijfers
kunnen worden omgezet (=gecodeerd)
Kwalitatief onderzoek:
o Meestal in kleine groepen onderzoekseenheden (kleine steekproeven)
, o Dataverzameling via minder gestructureerd meetinstrument, bv. een
interviewleidraad
o Bekomen gegevens/data zijn kwalitatief: gegevens in tekstformaat
1.6 KENNISGERICHT VERSUS ONTWERPEND
PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Kennisgericht praktijkgericht onderzoek:
o Leidt tot kennis en inzicht in het praktijkprobleem
o Vaak mondt dit uit in aanbevelingen om veranderingen door te voeren in de
praktijk
Ontwerpend praktijkgericht onderzoek:
o Leidt tot effectieve interventies in de praktijk die men test en bijstuurt
o Er gaat kennisgericht praktijkgericht onderzoek aan vooraf
1.7 STAPPEN IN PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK
Stappen in kennisgericht praktijkgericht onderzoek:
Wat? Stappen in onderzoek
Oriënteren en richten Het formuleren van de probleemstelling en de onderzoeksvragen
Plannen Het ontwerpen van het onderzoek
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens
Analyseren De analyse van de gegevens
Rapporteren Het rapporteren van het onderzoek
Stappen in ontwerpend praktijkgericht onderzoek:
Wat? Stappen in onderzoek
Oriënteren en richten Het formuleren van de probleemstelling en de onderzoeksvragen
Plannen Het ontwerpen van het onderzoek
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens
Analyseren De analyse van de gegevens
Ontwerpen Het in de praktijk brengen van het ontwerp
Verzamelen Het verzamelen van de gegevens (om het ontwerp te evalueren)
Analyseren De analyse van de gegevens
Rapporteren Het rapporteren van het onderzoek
Een voorstelling met behulp van een
figuur, beklemtoont het cyclisch karakter
van onderzoek
