Een duidelijk en complete samenvatting gebaseerd op het boek personen-, familie- en relatievermogensrecht, geschreven door Ingrid Boone, Johan Du Mongh en Alain-Laurent Verbeke. Het is een samenvatting opgemaakt aan de hand van de inhoudstafel.
- Afstamming = de juridische band tussen een kind en zijn ouders, waaruit
rechten en verplichtingen voor hen beiden voortvloeien.
à Element van de staat van een persoon (art. 6 § 2 OBW)
- Oorspronkelijke afstamming: gebaseerd op de bloedband tussen ouder en kind
o In beginsel biologische band
o Wil van betrokkenen
o Socio-affectieve relatie
§ Bezit van staat (art. 331 nonies OBW)
§ Feitelijke toestand
§ Bewijs
§ Voortdurend
B. EVOLUTIES IN HET AFSTAMMINGSRECHT
i. Burgerlijk Wetboek 1804
- Wettige kinderen vs onwettige kinderen
ii. Arrest Marckx
- 13 juni 1979
- Toenmalige wetgeving omtrent natuurlijke kinderen in strijd met art. 8 EVRM,
art. 14 EVRM en art. 1 van het eerste bijgevoegd Protocol
iii. Afstammingswetten van 31 maart 1987 en 1 juli 2006
- 31 maart 1987: discriminatie van natuurlijke kinderen tov wettige kinderen
grotendeels opgeheven + mogelijkheden tot vestiging of betwisting vd
afstammingsband versoepeld
- 1 juli 2006: afstammingsrecht eenvormiger maken en discriminaties
wegwerken
iv. Wet 6 juli 2007 medisch begeleide voortplanting
1
, v. Wet 5 mei 2014 vaststelling afstamming meemoederszijde
- Vrouwelijke partner kon voordien enkel ouder worden door het kind te
adopteren
- Wet maakt het mogelijk om voor de lesbische partner een oorspronkelijke
afstammingsband te hebben met het kind
vi. Rechtspraak Grondwettelijk Hof en wet 21 december 2018
- Toetsing aan art. 10, 11, 22 en 22 bis GW
- Creatie van een nieuw evenwicht tussen het biologische, socio-affectieve en
het intentionele ouderschap
vii. Meerouderschap?
C. AFSTAMMING LANGS MOEDERSZIJDE
i. Geboorteakte
Vestiging van de afstamming:
- Art. 44 + art. 312 § 1 OBW
- Door de vermelding in de geboorteakte, komt de vaststelling langs
moederszijde automatisch vast te staan (mater semper certa est)
- België: geen recht om anoniem te bevallen
- Naam van de draagmoeder moet vermeld worden id geboorteakte
Betwisting van de afstamming:
- Art. 312 § 2 OBW
- Voorwaarde: geen bezit van staat (bewijslast: art. 331 nonies OBW)
- Voorbehouden vordering
- Moet worden ingesteld binnen het jaar na de ontdekking van het
leugenachtig karakter
- Succesvolle betwisting niet tot gevolg dat de afstamming vd beweerde
moeder automatisch vaststaat
ii. Erkenning
Vestiging van moederschap door erkenning (art. 313 OBW)
- Erkenning= vrijwillige rechtshandeling die uitgaat van de persoon die de
bedoeling heeft om een afstammingsband met het kind te creëren
- Toepassingsgebied: Art. 313 §1 OBW
- Voorwaarden: art. 329 bis OBW
- Hoe: akte van erkenning - art. 327 OBW
- Gehuwde erkenner: 313 § 3 OBW
2
, Betwisting van erkenning moederschap (art. 330 OBW)
- Art. 330 §1, eerste lid OBW
- Voorbehouden vordering
- Termijn verschilt naargelang wie de vordering instelt
o Vader, moeder: 1j na ontdekking dat erkenner niet de moeder is
o Beweerde moeder: 1j na ontdekking dat zij moeder is of na
kennisname erkenning
o Kind: ten vroegste 12j en uiterlijk 22j of binnen 1j na ontdekking
dat erkenner niet de moeder is
- Gevolg succesvolle betwistingsvordering:
o Algemeen: afstammingsband wordt retroactief tenietgedaan
o 2-in-1 vordering door beweerde moeder: afstammingsband ta
verkenner tenietgedaan + vaststelling afstammingsbanden tav
verzoeker
iii. Gerechtelijke vaststelling van het moederschap (art. 314 OBW)
- Toepassingsgebied: art. 314, lid 1 OBW
- Wie: art. 332 ter OBW
- Voorwaarden: art. 332 quinquies OBW
- Bewijs: art. 314, derde lid OBW
o Hoe? Art. 314, vierde lid en vijfde lid OBW
§ Bezit van staat
§ Alle wettelijke middelen
D. AFSTAMMING LANGS VADERSZIJDE
i. Vaderschapsregel (art. 315 OBW)
Vestiging van de afstamming
- Toepassingsvoorwaarden:
o Afstamming moederszijde
o Huwelijk met man
o Tijdens huwelijk of binnen 300 d na huwelijk
- Niet van toepassing bij een huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht
(art. 143, tweede lid OBW)
- Wettelijk vermoeden: art. 326 OBW
- Uitzonderingen:
o Art. 316 OBW: meer dan 300 d na verdwijning echtgenoot
o Art. 316 bis OBW: “verdachte gevallen”
o Art. 317 OBW: binnen 300 d na ontbinding huwelijk en na aangaan
nieuw huwelijk
3
,Betwisting vaderschap echtgenoot (art. 318 OBW)
- Bezit van staat als grond van niet-ontvankelijkheid
o Feitenkwestie (art. 331 nonies OBW)
o Verweermiddel
o Absolute grond van niet-ontvankelijkheid: verenigbaaar met recht op
privé- en gezinsleven?
§ GwH 3 februari 2011: betwisting door echtgenoot à
schending art. 22 GW en art. 8 EVRM
§ Gevolgen – verschillende opvattingen
- Bezit van staat als grond van niet-
ontvankelijkheid moet buiten beschouwing
worden gelaten
- Rechter moet in bepaalde gevallen een
uitzondering kunnen maken op de niet-
ontvankelijkheid
- Rechter moet één beoordeling ten gronde
maken, waarin hij alle belangen en
omstandigheden, waaronder de biologische
werkelijkheid, tegen elkaar afweegt
§ Standpunt HvC 7 april 2017: bezit van staat als grond van
niet-ontvankelijkheid heeft geen absoluut karakter meer.
Rechter kan hierop een uitzondering maken, rekening
houdend met de belangen van alle betrokken partijen,
ihb die van het kind
- Titularissen van de vordering tot betwisting van het vaderschap van de
echtgenoot
o Voorbehouden vordering (art. 318 § 1 OBW)
- Termijn (art. 318 § 2 OBW)
o Moeder: 1j vanaf geboorte
o Echtgenoot-vader: 1j na ontdekking
§ Echtgenoot overleden: bloedverwanten in rechtelijk
- Voor geboorte kind: 1j na overlijden of na
ontdekking van niet-vaderschap
- Na geboorte kind: 1j na overlijden of na
ontdekking geboorte of na ontdekking niet-
vaderschap
o Man die vaderschap opeist: 1j na ontdekking
o Vrouw die meemoederschap opeist: 1j na ontdekking toestemming
tot verwekking volgens wet MBV en verwekking hiervan gevolg
o Kind: ten vroegste 12j, uiterlijk 22j of binnen 1j na ontdekking
- Korte vervaltermijn verenigbaar met recht op privé- en gezinsleven?
o Geen schending art. 22 GW en art. 8 EVRM, BEHALVE WEL EEN
SCHENDING BIJ MEERDERJARIG KIND (ouder dan 22j)
4
, § Belang om he biologische realiteit te laten door rechter
erkennen neemt niet af met de jaren
§ GwH 17 oktober 2019: vordering is onderworpen aan de
gemeenrechtelijke termijn bedoeld in art. 331 ter, eerste
lid OBW à 48 jaar, tenzij je het pas na je 48e verjaardag
ontdekt hebt
- Gegrondheid
o Bewijslast
§ Algemeen: art. 318 § 3, eerste lid OBW cf. art. 331 octies
OBW
§ Omkering bewijslast: art. 318, tweede lid OBW
o Twee-in-één vorderingen
§ Man die vaderschap opeist: art. 318 § 5 + 332 quinquies
OBW
§ Vrouw die meemoederschap opeist: art. 318 § 6 + 332
quinquies OBW
o Gevolg succesvolle betwisting van het vaderschap van de echtgenoot:
§ Algemeen: vernietiging afstammingsband tav echtgenoot
§ 2-in-1: vernietiging afstammingsband tav echtgenoot +
vaststelling afstammingsband tav verzoek(st)er
ii. Erkenning (art. 319 OBW)
Vestiging van vaderschap door erkenning
- Uitz: kinderen uit incestueuze relatie (art. 321 OBW)
- Procedure:
o STAP 1: aangifte erkenning: art. 327/1 §1 en 327/2 OBW
§ Ieder die kind wil erkennen moet aangifte doen bij ABS
§ Voorlegging van bepaalde documenten
§ Prenatale erkenning mogelijk (art. 328 § 3 OBW)
§ Wanneer de erkenner gehuwd is en een kind erkent dat
is verwekt bij een andere vrouw à ABS verzendt
afschrift (art. 319 bis OBW)
o STAP 2: ondertekent aangifte erkenning (art. 327/1 § 2 en §3 OBW)
§ Binnen maand na afgifte bericht ontvangst documenten
§ ABS weigert ondertekening indien documenten
ontbreken of geen echtheid/geldigheid à beroep bij
familierb – 1 maand na kennisgeving
o STAP 3: erkenning
§ In akte van geboorte
§ Bij akte van erkenning (art. 327 § 1 OBW) à opgemaakt
door ABS
- Frauduleuze erkenningen: wet van 19 september 2017
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SRHKNDT. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
