Samenvatting
Samenvatting inleiding tot de filosofie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting van de inleiding tot de filosofie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
FILOSOFIEvooraf....................................................................................................................................................................................................2
Hoofdstuk 1: Socrates...........................................................................................................................................................................3
hoofdstuk 2: plato.................................................................................................................................................................................7
hoofdstuk 3: aristoteles......................................................................................................................................................................13
grieken en modernen..........................................................................................................................................................................18
hoofdstuk 4: descartes........................................................................................................................................................................20
hoofdstuk 5: spinoza...........................................................................................................................................................................28
hoofdstuk 6: hume (1711-1776).........................................................................................................................................................32
de moderne visie op de werkelijkheid, de redelijkheid en de tijd......................................................................................................36
hoofdstuk 7: immanuel kant (1724-1804)..........................................................................................................................................44
moderne visie op de wh, de redelijkheid en de tijd............................................................................................................................51
hoofdstuk 8: friedrich nietzsche (1844-1900).....................................................................................................................................52
het einde van de moderne cultuur?...................................................................................................................................................57
hoofdstuk 9: taal.................................................................................................................................................................................60
hoofdstuk 10: een interpretatie van transcendentie..........................................................................................................................65
1
,VOORAF
‘cultuur’ = verwijzing naar alle dingen die mensen maken en doen waarmee ze betekenis geven aan hun leven en
samenleven
Vb; dood: ze spreken erover, begrafenisrituelen, monumenten voor de mensen, …
Reflexieve karakter van de menselijke cultuur (het is spreken over spreken)
Geeft wijsbegeerte en filosofie een plaats: manier van spreken, schrijven over het menselijk leven en
samenleven en over hoe mensen daarover denken, spreken en schrijven
Hoofdrolspelers
Mannen die leefden en werkten in Europa, enkelen in Amerika
Opzet uitleggen
De wereld is zoals hij nu is, hoe pessimistisch of optimistisch die toestand ons ook stemt, een creatie ven
Europa
Het is niet de bedoeling om van dit opleidingsonderdeel of van deze cursustekst een aantal heiligenlevens of
een canon van Grote Filosofen voor te stellen
Filosofie vertelt geen levenslessen
2
,HOOFDSTUK 1: SOCRATES
HET GRIEKSE MIRAKEL: SITUERING VAN SOCRATES
wanneer? 600-300 v.Chr.
waar? Oostelijke Middellandse Zee
wat?
Een groep mensen die zich bewust onderscheiden van anderen en elkaar wederzijds erkenden als ‘Grieken’
doordat ze een taal, een godsdienst en een levenswijze deelden
Ontstaan van enkele fundamentele aspecten van Europese cultuur: democratie, geschiedschrijving,
meetkunde, theater, sport, atheïsme
Democratie: principe dat alle vrije mannen het recht hadden om mee te beraadslagen en te beslissen
over het lot van de samenleving
Geschiedschrijving: de gedachte dat op de vraag ‘wat is er gebeurd?’ en ‘wanneer is het precies
gebeurd?’ niet het eerste het beste antwoord bevredigend is
‘Griekse mirakel’ veel nieuwe belangrijke zaken kwamen tot stand in een korte periode
Eerste belangrijke stap: 6de eeuw v.C. de oude mythes te bekritiseren en uiteindelijk opgeven
hoe?
Economische welvaart
Democratie
Impact van het woord:
Argumentatie, polemiek en discussie
discussie zorgt voor minder taboes en uitsluiting
Impact van het schrift:
steun voor geheugen en zo instrument voor verspreiding van kennis
bevordering van kritische houding (analoge gevolgen)
gevolg van een democratische bestuursvorm, geschreven wetten
machthebber kan de wetten daardoor niet zomaar veranderen
burgers kunnen hun eigen interpretatie van de geschreven wet confronteren met de
machthebber
Griekse beschaving was wellicht de eerste (in ons deel van de wereld) die bewust op zoek ging naar een menselijke,
niet- religieuze verklaring van de natuur zoals ze werkelijk is
Verklaringen werden grondig bekritiseerd en gediscussieerd
Algemene voorwaarden die vervuld moeten zijn opdat een menselijke verklaring van de natuur mogelijk is
Menselijke verklaring vereist dat de natuur kan verklaard worden door middel van enkele principes
Die principes moeten door mensen worden beschreven, uitgesproken en bespreken worden
Verwerpen van traditionele religieuze verklaring van aard en oorsprong van wereld en opstellen van menselijke verklaring die
voorwerp is van discussie; menselijke verklaring berust op principes (archè) + teksten (logos)
DE ZELFZEKERHEID VAN SOCRATES
Wie?
Griekse filosoof (470-399 v.Chr.)
gestorven door gifbeker
aangeklaagd op beschuldiging van goddeloosheid + misleiden van de jeugd
DE CENTRALE IDEE IN HET LEVEN VAN SOCRATES
3
, Socrates’ leven bestond uit op straat discussiëren over wat een gelukt (gelukkig + goed) leven is
Antwoord op deze vraag NIET bereikbaar door zich te beroepen op:
Instinct
dit leidt enkel naar aangename, niet naar gelukte leven
de ervaring leert ons namelijk dat niet alles was aangenaam is, goed of nuttig is
Sociaal aanvaardbare gewoonte
Socrates toont aan dat de opvattingen van zijn tijd en van zijn cultuur over hoe men moet handelen of
leven niet voldoen
Mening van de mensen veranderd niets aan de zaak en kan het niet goed of slecht maken
Antwoord WEL bereikbaar door inzicht en kennis (dus als je geen gelukt leven hebt, dan is dit omdat je niet juiste inzicht
hebt)
Zo kan men op een verantwoorde manier uitmaken of een bepaalde gedragslijn nuttig en goed/ schadelijk en
slecht is
Bestaande gewoontes behouden maar moeten aantonen dat ze bijdragen tot een gelukt leven
Socrates is zeker dat deze zoektocht naar inzicht (in gelukt leven) waardevol is en dus dat zijn leven waardevol is
zekerheid dat je omtrent dit soort zaken inzicht (universeel) kan bereiken (maar zelf niet zeker waaruit dit
inzicht dan zou bestaan)
‘Niemand doet wetens en willens kwaad’
Elke burger moet zijn plicht vervullen (vb; in de oorlog aan je post blijven staan)
DE APOLOGIE VAN SOCRATES
Geschreven door Plato, bedoeling om alles neer te schrijven wat Socrates zei tijdens zijn proces
Belangrijkste bron van Socrates zijn leven
Verdediging Socrates: Niet terecht staat voor religieuze overtuigingen maar voor zijn levenswijze
Zijn gewoonte mensen te ondervragen over hun opvattingen is niet ingegeven door de pretentie dat hij het
antwoord weet op alle vragen
Zijn gewoonte met mensen te discussiëren over morele kwesties is een zoektocht naar inzicht en die zoektocht
is volgens hem een opdracht van de goden
Volgens Socrates de betekenis van zijn leven: hij is door de goden gestuurd als het levend geweten van de Atheners.
Om hen er voortdurend op te wijzen dat ze verwaarlozen wat echt belangrijk is om gelukkig en goed te leven
HET DEBAT MET DE SOFISTEN (PROTAGORES)
Met dit inzicht staat hij diametraal tegenover de Sofisten (vb; Protagoras)
Protagores = de oudste en de belangrijkste vertegenwoordiger van een groep mensen die de Sofisten noemt
Sofisten:
Wie? Rondreizende leraars die tegen betaling opleiding bieden in retoriek
Boden een opleiding voor de mensen die zich wilde voorbereiden op een rol in de politiek
Grieken leefden toen nog in een orale cultuur: politiek en rechtspleging gingen door in een
massavergaderingen
Waarom opleiding in retoriek?
Omdat alle werkelijkheid relatief is (Homo Mensuraleer, indiv mens is maat van alle dingen) en er
geen zekerheid/ kennis mogelijk is, dan maar opteren voor de mening die meest voordelig is voor jou
en andere van deze mening proberen overtuigen
Verdedigt een subjectivistisch standpunt: er is geen realiteit achter en onafhankelijkheid van
de verschijnselen: wat voor mij als werkelijkheid verschijnt, is waar
Praktische vaardigheden in de redekunst en de redeneerkunst te ontwikkelen
Men is niet geïnteresseerd in de juistheid van de mening of de rechtvaardigheid van het aanbevolen
plan
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roxannevanstappen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62491 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen