Maatschappij en gezondheid
Determinanten van gezondheid
Perspectieven op gezondheidszorg
Biomedisch perspectief
Ziekte is een probleem in de biologische processen
Klachten zijn er door falen van het lichaam
Gezondheid is afwezigheid van ziekte
Onderscheid tussen lichaam en ziel (hierdoor Christelijke Kerk toestaan dat medisch
onderzoek)
Ziel is het belangrijkste
Biopsychosociaal perspectief
Multicausaal model: biologische, psychologische en sociale factoren bepalen
ziekteproces en spelen op elkaar in
Relatieve gewicht kan verschillen van situatie tot situatie
=> Verzorging verschilt van patiënt tot patiënt
Holistisch perspectief
Biologische, psychische, sociale en existentiële (zingeving/religie)
Health-field concept van Lalonde
Onderzoek naar oorzaken en onderliggende factoren van ziekte en overlijden, werd
leefstijl en sociale en fysieke omgeving toegevoegd als determinanten
Biologische factoren
Alle aspecten van gezondheid
Gaat om factoren binnen het individu (kunnen biologisch bepaald zijn, erfelijk zijn of
verworven zijn door leefstijl of de omgeving)
Organisatie van de gezondheidszorg
Gaat over kwaliteit van de zorg (hangt sterk af van groeiende wetenschappelijke
inzichten)
Factor: toegankelijkheid is belangrijk
Genoeg aandacht voor preventieve gezondheidsvoorzieningen
Leefstijl
Gedrag of combinatie van gedragingen van een individu
Wordt bepaald door individuele mogelijkheden van een individu, de drijfveren om
gezond of ongezond gedrag te stellen en de omgeving waarin iemand leeft
Omgevingsfactoren
Omvatten alle zaken die verband houden met gezondheid die extern zijn aan het
menselijk lichaam en waarover het individu weinig of geen controle heeft
1
, Onderscheid tussen fysieke en sociale omgeving
Fysieke = samenstelling en vormgeving van woon, werk en schoolomgeving
Sociale = organisatie van sociale verbanden waarin een individu leeft en mee
te maken heeft
Omgeving: later 4 contexten (fysiek, sociaal-cultureel, economisch en politiek)
Belang concept voor Ottawa Charater
In charter: via gezondheidspromotie een antwoord te geven op specifieke
gezondheidsproblemen van landen met een hoog welvaartsniveau
Regenboogmodel van Dahlgren en Whitehead
Kern = leeftijd, geslacht, genetische en erfelijke factoren
Omliggende lagen = determinanten die wel veranderlijk zijn
* Individuele leefstijlfactoren
Persoonlijk gedrag en leefstijl
* Sociale en gemeenschapsinvloeden
Gezin, familie, vrienden, gemeenschap in de buurt
* Leef- en werkomstandigheden
Landbouw en voedselproductie, onderwijs, werkomstandigheden, water, …
* Algemene sociaaleconomische, culturele en omgevingsfactoren
Positief beschermende factoren
Dragen bij aan behoud van gezondheid
Verminderen of elimineren het risico op ziekte
Risicofactoren
Veroorzaken gezondheidsproblemen en ziekten die mogelijk kunnen worden
voorkomen
Kunnen sociaal of economisch of geassocieerd met specifieke milieu- of levensstijl
gerelateerde gezondheidsrisico’s
Gezondheidsbevorderend beleid: oog hebben voor verminderen van risicofactoren
en bevorderen van positieve gezondheidsfactoren en beschermende maatregelen
Meestal nadruk op risicofactoren
Samenhang tussen de verschillende lagen
Altijd invloed op onderliggende niveaus
Hoe hoger het niveau, hoe ingrijpender en sterker de invloed
Gezondheidsongelijkheid
De gezondheidskloof en de gezondheidsgradiënt
Belangrijke indicatoren van SES (sociaaleconomische status): inkomen, opleiding en
tewerkstelling EN gender en etniciteit
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofiecoutteau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.