College aantekeningen

SV - Inleiding tot recht (semester 2)

72 keer bekeken 4 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Samenvatting van college's gegeven door professor Smis in tweede semester van 1ste bachelorjaar. Valt onder vak inleiding tot recht.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 70 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 24 mei 2022
Aantal pagina's 70
Geschreven in 2021/2022
Type College aantekeningen
Docent(en) Smis
Bevat Alle colleges

ontstaan amp ontwikkeling van internationaal en europees recht
verschillende organisaties en instellingen binnen europees recht

€8,99

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na betaling
Zowel online als in PDF
Je zit nergens aan vast

Inleiding tot het internationaal en Europees recht

Inleiding tot het internationaal en Europees recht............................................................................1
Hoofdstuk I: Inleiding............................................................................................................................................................ 3
1.1. Definitie en omschrijving van het internationaal publiekrecht................................................................3
1.2. Geschiedenis van het internationaal publiekrecht: van het recht van co-existentie naar een recht van
coöperatie........................................................................................................................................................4
1.3. Basiskenmerken van het internationaal publiekrecht..............................................................................6
Hoofdstuk II: De bronnen van het internationaal publiek recht............................................................................................8
2.1. Omschrijving van formele bronnen van het internationaal recht............................................................8
2.2. Internationaal gewoonterecht..................................................................................................................9
2.3. Verdragen...............................................................................................................................................12
2. 4. Algemene rechtsbeginselen..................................................................................................................17
2.5. Rechterlijke beslissingen en doctrine (rechtsleer).................................................................................18
2.6. Billijkheid.................................................................................................................................................19
2.7. Besluiten v internationale organisaties..................................................................................................19
2.8. Eénzijdige handelingen en verklaringen.................................................................................................20
2.9. Ius cogens en verplichtingen erga omnes..............................................................................................20
Hoofdstuk III: Subjecten van het internationaal recht........................................................................................................22
1. Omschrijving subject internationaal recht – rechtspersoonlijkheid in het internationaal recht..............22
2. Staten.........................................................................................................................................................22
3. Internationale organisaties........................................................................................................................29
4. Individuen..................................................................................................................................................31
5. Heilige stoel...............................................................................................................................................32
6. Volkeren.....................................................................................................................................................33
7. Bevrijdingsbewegingen..............................................................................................................................33
8. Potentiële subjecten v internationaal recht..............................................................................................33
Hoofdstuk IV: Verhouding tussen internationaal en nationaal recht..................................................................................34
1. Waarom belangrijk zich de vraag over de verhouding tussen internationaal en nationaal recht te
stellen?...........................................................................................................................................................34
2. Monisme vs. dualisme...............................................................................................................................34
3. Voor- en nadelen vh monisme en het dualisme........................................................................................35
4. Doorwerking van het internationaal recht in het Belgisch nationaal recht..............................................36
Hoofdstuk V: Het recht der internationale organisaties.....................................................................................................40
1. Soorten internationale organisaties..........................................................................................................40
2. Recht van internationale organisaties: institutioneel vs materieel recht.................................................41
Hoofdstuk VI: De Verenigde Naties.....................................................................................................................................42
1. Geschiedenis en doelstellingen.................................................................................................................42
2. Lidmaatschap.............................................................................................................................................42
3. Algemene vergadering...............................................................................................................................43
4. Veiligheidsraad..........................................................................................................................................44
5. ECOSOC......................................................................................................................................................45
6. Internationaal Gerechtshof.......................................................................................................................46
7. Trustschapsraad.........................................................................................................................................46
8. Secretariaat en secretaris-generaal...........................................................................................................47
9. Gespecialiseerde organisaties van de Verenigde Naties...........................................................................47
Hoofdstuk VII: Europese regionale organisaties met intergouvernementeel karakter.......................................................49
1. Raad van Europa........................................................................................................................................49
2. Organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa (OVSE)..............................................................51
3. Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO).......................................................................................53

1

, 4. Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO)..................................................55
5. BeNeLux.....................................................................................................................................................57
Hoofdstuk VIII: Europese Unie............................................................................................................................................59
1. Geschiedenis..............................................................................................................................................59
2. Vormen v economische samenwerking.....................................................................................................60
3. Van economische naar politieke intergratie.............................................................................................60
4. Instellingen van de EU...............................................................................................................................63
5. Financiëring................................................................................................................................................68
Hoofdstuk IX: De EU Rechtsorde: Bronnen en karakteristieken..........................................................................................69
1. Primaire en secundaire bronnen...............................................................................................................69
2. Vormvoorschriften van EU-besluiten........................................................................................................69
3. Karakteristieken van EU-rechtsorde..........................................................................................................70

2

,Hoofdstuk I: Inleiding
Praktische informatie
 Examen met open vragen (zonder hogere cesuur/gis)
o vraag omtrent internationaal recht
o vraag omtrent Europees recht
o casus
o 4 teksten voorbereiden: 2 uitspraken v Internationaal Gerechtshof + 2 arresten v Hof v Justitie
v EU
 Leerstof = hoorcolleges, handboek = aanvulling

1.1. Definitie en omschrijving van het internationaal publiekrecht
 Definitie: het internationaal (publiek)recht = het recht dat de verhouding tussen staten (en/of andere
subjecten van het internationaal recht) regelt
o = interstatelijk recht (intra statelijk recht)
o internationaal recht echter meer en meer gevolgen op intra-statelijk recht  internationaal recht
werkt door in nationale rechtsorde
o Actoren:
 Staten (= subjecten, gaan regels formuleren)
 Internationale organisaties
 internationaal recht kent veel subdomeinen :
o Diplomatiek recht
o Internationaal milieurecht: staten gaan gezamenlijk antwoord formuleren/beslissingen en
maatregelen nemen)
 bv. opwarming vd aarde
o Internationaal humanitair recht (staten hebben besloten om het voeren van oorlog aan regels te
onderwerpen)
o Recht van de internationale organisaties (vb. VN, NAVO)
o Internationaal strafrecht: bevoegd om individuen te vervolgen wegens genocide, misdaden tegen
de mensheid (vb. Rwanda, Joegoslavië)
o Zeerechten (wat zijn de territoriale wateren?)
o Ruimterecht
 internationaal publiek recht
o ≠ internationaal privaat recht
 internationaal privaatrecht = nationaal recht dat toegepast wordt wanneer men
geconfronteerd wordt met vreemde elementen
 bv. vluchteling uit Soedan komt in België aan en wordt erkend. Vluchteling was
in Soedan echter getrouwd met 2 vrouwen. Vraag: zal 2 de echtgenoot ook
erkend worden als echtgenote in België? Welk recht is hier v toepassing,
Belgisch of Soedanees?
 internationaal (publiek)recht = recht tussen staten
o ≠ vreemdenrecht
o ≠ Belgisch recht met vreemd element (bv. Belg koopt Chinese PC)
o ~ volkenrecht: term niet ideaal want subject van het internationaal recht is niet het volk, maar de
staten
o Wel: recht tussen de staten
 = staten die juridisch bindende afspraken maken
 vb. afspraak tussen België en Frankrijk om grenscriminaliteit te verminderen
 vb. afspraak tussen België en Duitsland omtrent het gebruik vd haven v
Antwerpen en Zeebrugge
 = wanneer staten/internationale organisaties zich verbinden en zich daarvoor
onderwerpen aan bepaalde regels (= bronnen IR)  dit vormt overkoepelende
rechtsorde die anders werkt dan nationale rechtsordes
 bv. Akkoord v Parijs om aardopwarming tegen te gaan

3

, 1.2. Geschiedenis van het internationaal publiekrecht: van het recht van co-
existentie naar een recht van coöperatie
Hoe is internationaal recht ontstaan?
 1ste voorwaarde: er moeten staten zijn
o staat = gestructureerde éénheid die soeverein gezag uitoefent over personen die zich op
grondgebied bevinden  ontwikkeling internationaal recht verbonden met ontwikkeling v
soevereine onafhankelijke staten
o in Europa (ca. 17de eeuw) ontwikkelde moderne soevereine statensysteem zich als antwoord
op teloorgang v middeleeuwse politieke orde (Res publica Christiana) waarbinnen gehele
gemeenschap was verenigd onder gezag vd Keizer (v HRR) en Paus
 door godsdienstoorlogen, Reformatie, … viel Respublica Christiana uiteen  hoe?
 aan het hoofd vd Kerk stond Paus, die gezag uitoefende over staten
aangezien deze katholiek waren en het gezag vd Paus aanvaardden 
opkomst v protestantisme waardoor gezag v Paus in vraag wordt gesteld (=
godsdienstoorlogen)  gebieden beginnen afstand te doen v katholicisme
wat leidt tot spanningen in Europa (= Dertigjarige Oorlog)
 Overgang Res publica naar moderne statensysteem = proces van vele eeuwen  als
symbool: jaar 1648
 in Münster en Osnabrück: vredesverdragen van Westfalen worden gesloten
= einde aan godsdienst- en burgeroorlogen + heersers binnen hun
grondgebied bevoegd om godsdienst vast te stellen
 gevolg: Paus en Keizer kunnen hoogste gezag niet langer uitoefenen en
staten worden soevereine entiteiten
 deze Europese, soevereine staten zijn eerst ‘Concert of Nations’
o = groep staten die afspraken maken om naast elkaar te kunnen functioneren als soevereine
entiteiten  internationaal recht dus eurocentrisch en westers beïnvloed: v een aantal
Europese staten uitgegroeid tot 200-tal staten (internationaal), Europese staten nu in
minderheid
 internationaal recht moest belangen behartigen v EUROPESE staten, en werd
opgelegd aan andere staten met als gevolg dat andere staten niet altijd gediend
waren met internationaal recht

o hoe is internationaal recht geëvolueerd v Europees recht naar meer universeel recht?
 17de, 18de en 19de eeuw: kleine gemeenschap v Europese staten ontwikkelt recht die
belangen behartigt v Europese staten en groeit, in verschillende fases, naar recht
waar verschillende niet-Europese staten aan deelnemen MAAR internationaal recht
met Europese roots
 wat gaan Europese staten nu kwalificeren als “terra noius”?
 gaan dit doen door toepassen v internationaal recht: internationaal recht
geeft aan Europese staten mogelijkheid om rest vd wereld te onderwerpen
o hoe? speciale regels in internationaal recht gaan creëren: “wat niet
Europees is, heeft geen overheid en behoort niemand toe. Het is
ons recht het ons toe te eigenen (= terra noius)”  leidt tot “race”
om zoveel mogelijk grondgebied buiten Europa te ontdekken en
tot kolonisering
o kolonisering belangrijk voor Europese staten (toegang tot nieuwe
markten, controle over communicatie, toegang tot nieuwe
grondstoffen etc.)
 deze niet-Europese staten geraken echter in beweging v onafhankelijkheid
 1776: onafhankelijkheid v VS t.g.v. belastingverhoging door VK omwille v
oorlogen
o Amerikanen willen belastingen niet betalen omdat ze niet
vertegenwoordigd zijn in parlement (“No taxation, without
representation”)
o VS = 1ste onafhankelijke staat buiten Europa

4

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper md1211. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 52928 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Populaire universiteiten

Populaire hogescholen

Populaire studieboeken voor Communicatie en Taal

Populaire studieboeken voor Economie en Bedrijf

Populaire studieboeken voor Exact en Informatica

Populaire studieboeken voor Gedrag en Maatschappij

Populaire studieboeken voor Gezondheid en Geneeskunde

Populaire studieboeken voor Recht en Bestuur

Verkoper