HC 6: Interculturele
gespreksvoering. Niet culturen
maar mensen ontmoeten elkaar
Inleiding
Praktische inzichten en handvatten voor gespreksvoering met cliënten/cliëntsystemen met een
andere etnisch-culturele achtergrond
Een culturaliserende benadering
Culturaliserende wijze = in ontmoeting met ander stellen ze nationale, etnische of religieuze
achtergrond voorop en als enige verklaring gebruiken voor problemen
‘Je bent nu in ons land, pas je aan’ : aanpassingsstrijd, weerstand of sociaal wenselijk
gedrag bij tegenpartij
Professional bang fouten te maken, vanuit behoefte van houvast en zekerheid: opzoek naar
weetjes over cultuur/religie
Culturaliserende aanbod deskundigheidsbevordering: veronderstelling dat kennis van
culturen/religie een noodzakelijke en voldoende voorwaarde voor effectieve
interculturele communicatie
Voordelen van informeren over geloof/cultuur/sociaaleconomische positie/migratiegeschiedenis
Eigen referentiekader decentreren: minder centraal stellen van eigen opvattingen en
waarden en oog krijgen voor andere culturele betekenissystemen
Etnocentrisme voorkomen: vanuit eigen referentiekader negatief oordelen over andere
culturele opvattingen en waarden
Helpt perspectief van de cliënt te herkennen en te plaatsen
! Geen voorwaarde om effectief te kunnen communiceren
Van belang om gesprek een kans van slagen te geven!
Risico’s van een culturaliserende benadering
1. De reductie van een persoon tot alleen haar of zijn nationale, etnische of religieuze identiteit
- Culturaliserende benadering wekt suggestie dat communicatieve gedrag van een persoon
enkel te verklaren is vanuit etnische, nationale of religieuze achtergrond
- David Pinto (2004): fijnmazige cultuur (bv. Turkije) waarin eer belangrijk is advies van
jongeren uit F-cultuur uit groep te halen en dan pas terecht te wijzen (niet in groep)
o Hierdoor gaat ij eraan voorbij dat een leraar in eerste plaats iemand als leerling
aanspreekt Pinto werkt zo handelingsonzekerheid in de hand: wat met een lastige
leerling van andere etniciteit?
2. Culturele exotisering van het gedrag van een persoon
- Herman Blom (2008): ziet driestappenmethode van Pinto als effectieve manier om met
verschillen om te gaan wanneer deze tot conflict leiden
o Model Pinto:
1) Eigen normen en waarden leren kennen
2) De normen, waarden en gedragscodes van de ander leren kennen
, Blom: ‘Je gaat op zoek naar informatie over de cultuur van de ander door
bv te lezen of bij anderen na te vragen. Om misverstanden in
communicatie te voorkomen zoek je nog niet het directe gesprek met de
ander)
Als professional: stop het gesprek en ga op zoek naar waarom die
persoon zo handelt. Pas als je dat weet weer in gesprek gaan
3) Bepaal hoe je in de gegeven situatie met de geconstateerde verschillen in
normen en waarden omgaat. Bepaal vervolgens waar je grenzen liggen wat
betreft aanpassing en acceptatie van de ander. Maak deze grenzen duidelijk
3. Oneigenlijke legitimatie van handelen
= Mensen kunnen culturalistisch verklaringsmodel hanteren als legitimatie of excuus om eigen
inadequaat gedrag te vergoelijken
4. Generalisatie en stereotypering
- Culturaliserende benadering neigt ertoe individuele personen als afgeleide van cultuur te
zien
Risico van generalisatie en stereotypering + miskenning dat iedere persoon op eigen
unieke wijze inhoud en betekenis geeft aan eigen culturele achtergronden
Mens is ook producent van cultuur en cultuur is dynamische en heterogeen van karakter
5. Wij/zij-denken
- Aandacht gericht op het anders zijn van migranten
Exclusief denken in termen van wij (autochtonen) en zijn (migranten) of omgekeerd
- Terug te vinden in onderscheid tussen westerse individualistische ik-culturen en niet-
westerse collectieve wij-culturen
Diversiteit wordt hierbij over hoofd gezien
- Belemmert professional in het horen en zien van eigen ervaringen eigen betekenisgeven en
eigen woorden van cliënt
6. Het haalt je uit je kracht
- Handelingsverlegen: denken niet over vereiste kennis te beschikken
- Door niet de cultuur maar unieke persoon en daarmee persoonlijk verhaal als vertrekpunt te
nemen wordt het een werkbaar gehaal
Op erkennende en ondersteunende wijze kan professional dorvragen naar eigen
persoonlijke betekenisgeving en ervaringen
Zo deculturaliseren professionals vermeende culturele kwesties tot werkbare gegevens:
al doorvragende wordt cultuur vertaald naar concrete persoonlijke ervaringen,
opvattingen, behoeften en motieven, naar concreet gedrag en concrete praktijken en
naar sociale omgeving met aanwijsbare personen die van invloed zijn op doen en laten
van betrokkene
Systeemtheoretische benadering: multicollectiviteit,
meervoudige identiteit en multiculturaliteit van ieder
persoon
Paul Watzlawick (1974): gedrag en communicatie van een persoon slechts begrepen worden in
context van alle sociale systemen (collectieven) waarin individu verkeert
Aan elk van deze collectieven kunnen ze sociale identiteit ontlenen: ieders identiteit is
dus opgebouwd uit verschillende deelidentiteiten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Annel123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.