Dit is een samenvatting van alle lessen procesrecht onderwezen in de 3de Bachelor Recht aan de UGent door prof. dr. Piet Taelman en prof. dr. Sabien Lust. Het is een tweeledig vak onderverdeeld in burgerlijk procesrecht enerzijds en publiek procesrecht anderzijds.
Met deze samenvatting heb ik een...
PUBLIEK PROCESRECHT
Administratieve beroepen ingesteld tegen een administratieve handeling om tot een wijziging van de beslissing
te komen.
Kan veel verder gaan dan wat men voor een rechter kan brengen. Een administratief beroep wordt voor een
overheid gebracht en men zit dus niet met de scheiding der machten. Men heeft de mogelijkheid om ook
beleidsbeslissingen te herzien. Maar het probleem is dat ook de oplossing een administratieve rechtshandeling
is die op zijn beurt opnieuw aanvechtbaar is. Het is dus niet per se een definitieve beslissing.
1
,De procedure van de Raad van State is een model voor de meeste andere administratieve rechtscolleges.
INLEIDING
Uitgangspunt: rechtsstaat → administratief legaliteitsbeginsel
o Rechtsstaat
= staat waarbij ook de overheid onderworpen is aan het recht.
(tegenovergestelde van een politiestaat)
o Administratief legaliteitsbeginsel
= de overheid kan slechts optreden indien daarvoor een grondslag is in het recht
(juridische grondslag)
Grondslag in de grondwet
Uitvoeringsbevoegdheid
De uitdrukkelijk toegewezen bevoegdheden
o Handelen vereist juridische grondslag
Cf. bevoegdheden zijn “toegewezen”
o Overheidsoptreden moet regel-matig zijn = rechtmatigheidsbeginsel
Het overheidsoptreden moet in overeenstemming zijn met randfactoren.
Bv. bij het bouwen van een nieuwe fabriek moet rekening worden gehouden met de
beginselen van behoorlijk bestuur, omgevingsfactoren, milieuwetgeving,…
o Het procesrecht staat in voor het handhaven het administratief legaliteitsbeginsel. Zorgt ervoor
dat procedures voorzien worden indien het fout loopt.
Legaliteitsbeginsel vereist handhaving
o Noodzaak aan rechtsdwang. Er is echter een verbod aan eigenrichting. Daarom moet een
gerechtelijk apparaat ter beschikking gesteld worden.
o Rechtsdwang is soms niet mogelijk. Zolang het gaat over duidelijk afgelijnde verplichtingen kan
rechtsdwang soelaas bieden. (bv. geldschulden kunnen makkelijk via dwang worden ingevorderd)
MAAR er zijn ook heel vaak situaties waarin dat niet zo evident is. Dit is het geval indien een
overheid discretionaire bevoegdheden heeft. Indien een beleidsmogelijkheid bestaat, dicteert het
recht niet welke richting uitgegaan moet worden. In dit geval werkt dwang niet.
Het is niet aan de SE of rechter om te bepalen hoe die beoordelingsvrijheid moet worden
ingevuld.
o CONCLUSIE:
Afdwingen van recht moet worden beschouwd als het aanwenden van technieken tot voorkomen
of herstellen van rechtsschendingen
Er wordt veel aandacht besteed aan preventie.
Het is beter te voorkomen dan te genezen, zodat men niet in aanvaring komt met die
discretionaire bevoegdheid.
= sanctionering
= rechtshandhaving
= rechtsbescherming
Rechtsbescherming tegen de overheid
o Overheid is feitelijk veel machtiger
2
, o Cf.: bestuurshandeling = administratieve rechtshandeling
= eenzijdig verbindende beslissing die de overheid kan nemen. De overheid kan eenzijdig
verplichtingen opleggen (geen onderlinge overeenstemming).
Eenzijdig bindend
Bv. de overheid beslist eenzijdig hoeveel belastingen betaald moeten worden.
Dit is echter verbonden aan de fiscale wetgeving. Maar toch blijft een ruime
beleidsvrijheid.
Privilège de la décision exécutoire
= wanneer de overheid dergelijke beslissing neemt, dan is de beslissing ook onmiddellijk
uitvoerbaar.
(anders dan in het privaatrecht, overeenkomsten kunnen niet zomaar uitvoerbaar
verklaard worden. Men zal nog steeds een rechter nodig hebben om dit te kunnen
afdwingen)
Bv. belastingaanslag in je brievenbus. Indien deze niet wordt betaald, kan men
deze meteen mee afdwingen.
Omkering van het procesinitiatief – de overheid moet niet eerst naar de rechter
trekken. De overheid kan onmiddellijk dwang uitoefenen om haar
bestuurshandeling af te dwingen. Indien je daar niet mee akkoord bent, zal je
zelf naar de rechter moete stappen.
(≠ omkering van de bewijslast)
OPGELET ! gedwongen ten uitvoer legging is in principe maar mogelijk als de
wetgeving daarin voorziet. Daarbuiten moet de rechter toestemming geven.
Privilège du préalable → obéir d’abord, réclamer ensuite
Bestuursgeschil
= Geschillen tussen burger en bestuur of tussen besturen onderling over handelingen die in beginsel
uitgaan van een administratieve overheid en door het publiekrecht worden beheerst.
= Geschil of een bestuurshandeling al dan niet regelmatig mag worden uitgevoerd.
o Voor dergelijke geschillen bestaan allerhande bestuurlijke rechtscolleges
o Overheid stelt echter meer dan bestuurshandelingen alleen. De overheid kan eenzijdig beslissen
om een met een bepaalde aannemer in zee te gaan, maar de overeenkomst met de aannemer, is
wel een gewoon contract.
o De overheid kan ook onrechtmatige daden stellen. Artikel 1382 en 1383 BW zal hier dan ook
onverkort van toepassing zijn. Het privaatrecht speelt hier ten volle. Er is dus geen equivalent
voorzien in het publiekrecht.
Technieken van rechtsbescherming:
o Preventieve rechtsbescherming vs. rechtsbescherming a posteriori
Rechtsbescherming a posteriori
Eens er een rechtshandeling is gesteld gaat men zorgen voor bescherming
o Rechtsbescherming door
“Wetgevende” overheid (vertegenwoordigende organen) → politieke rechtsbescherming
Administratieve overheid → administratieve rechtsbescherming
3
, Jurisdictionele overheid → jurisdictionele rechtsbescherming
M.b.t. de rechterlijke macht (art. 159 Gw)
Administratieve rechtscolleges o.a. RvS, Raad van Vreemdelingebetwistingen,
Raad van studievoortgang en studiebetwisting,…
Einddoel: rechtsherstel
o In natura
o Bij equivalent
HOOFDSTUK 1:
PREVENTIEVE
RECHTSBESCHEREMING
1. PRO MEMORIE
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1adamhoppe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
